ชีวิตที่พอเพียง : 16. เล่นและหากิน


• ชีวิตวัยเด็กเอาสนุกเป็นใหญ่   การเล่นกับเพื่อนเป็นเรื่องใหญ่   บางเรื่องแม่ก็ห้ามขาด   บางเรื่องปรามๆ    บางเรื่องแม่อนุญาต   บางเรื่องไม่ต้องห้ามเพราะผมทำไม่ได้   เช่นการปีนต้นไม้  
• บ้านผมอยู่ใกล้ทุ่งนา และหนองน้ำ  หน้าฝนมีปลาชุกชุมมาก   ปลาที่มีทั่วไปคือปลาช่อน  ปลาดุก  ปลาหมอ  ปลากระดี่  ปลาไหล   เพื่อนชอบมาชวนไปจับปลา
• วิธีจับปลาที่ใช้กันมากที่สุดทำกลางคืน    โดยวิธี “ธงปลา” คือเอาเบ็ดผูกเชือกเอาเชือกผูกคันไม้ไผ่ยาวประมาณ ๑ เมตร   ที่เบ็ดเกี่ยวเหยื่อคือไส้เดือน    เอาคันเบ็ดไปปักริมหนองน้ำหรือนา ให้เหยื่อจมลงในน้ำเรี่ยๆ ดิน    โดยเอาไปปักไว้ตอนใกล้พลบค่ำ แล้วไปกู้เบ็ดตอนหัวค่ำประมาณสองทุ่มครั้งหนึ่งและตอนรุ่งสางอีกครั้งหนึ่ง     เบ็ดตัวไหนได้ปลาเราก็ปลดปลาออกใส่ข้อง    และเอาเหยื่อเกี่ยวเบ็ดล่อปลาใหม่    แต่ตอนเช้าเราจะเก็บเบ็ดทั้งหมด ไม่ “ธง” ปลาตอนกลางวัน
• ตอนเดินไปใช้แสงสว่างจากไต้    ซึ่งเป็นกาบมะพร้าวชุบน้ำมันยางห่อกาบหมากทำเป็นลำยาวประมาณ เกือบศอก   จุดเป็นคบไฟให้แสงสว่าง    แต่ตอนหลังๆ ก็มีไฟฉายใช้
• คืนไหนจะ “ธงปลา” เย็นนั้นต้องขุดไส้เดือนเตรียมไว้เป็นเหยื่อ   ไส้เดือนหาง่าย ขุดดินหลังบ้านตรงที่มีขุยดินที่ไส้เดือนคายออกมาก็ได้ตัว    แต่ละตัวอ้วนๆ ทั้งนั้น    ต้องหาไว้หลายสิบตัว    ตัวหนึ่งเสียบเบ็ดได้ ๒ -๓ อัน  
• บางคืน โดยเฉพาะตอนเดือนมืด เราจะชวนกันไป “จมลัน” ดักปลาไหล    “ลัน” คือเครื่องมือดักปลาไหล ทำด้วยไม้ไผ่ทั้งลำ    ยาวประมาณเมตรเศษๆ    ต้องเลือกไม้ไผ่ลำโตๆ และปล้องยาวด้านหนึ่งตันเพราะยังมีข้ออยู่    อีกด้านหนึ่งเป็นปลายเปิด   ที่ปลายเปิดใส่ไม้ไผ่สานเป็นรูปกรวยให้ปลาไหลเข้าได้ แต่ออกไม่ได้    มีสลักไม้ (ไผ่) จับกรวยไว้กันหลุด    ที่ปล้องไม้ไผ่เจาะรูเล็กๆ ตามยาวหนึ่งรู    เพื่อช่วยให้อากาศออกเวลาจมลัน    เหยื่อล่อปลาไหลคือของเน่าๆ เช่นปูนาทุบให้แหลก ทิ้งไว้สักครึ่งวันหรือหนึ่งวัน    เอาเหยื่อใส่ในลันแล้วเอาไปจมในนา หรือหนองน้ำ    เอาไปจมตอนพลบ รุ่งขึ้นเช้าก็ไปกู้    บางครั้งได้ตั้งหลายตัว อ้วนๆ ทั้งนั้น    ผมทำเอาสนุก เพราะแม่ไม่กินปลาไหล ไม่ทำให้ผมกิน   แต่ก็มีคนข้างบ้านเอาไปแกงกิน และเผื่อแผ่ให้ผมบ้าง
• บางครั้งเราตกปลาโดยใช้คันเบ็ดทำด้วยไม้ไผ่ลำเล็กยาว ๒ – ๓ วา    ผูกเบ็ดกับสายเชือกที่มีทุ่นลอยผูกไว้    เหยื่ออาจเป็นลูกเขียดหรือลูกปลาตัวเล็กๆ เช่นปลากริม    ปลาที่ตกได้คือปลาช่อน  ปลาหมอ  บางทีก็ได้ปลาสลิด    การตกปลาแบบนี้ทำตอนกลางวัน มักตกกันตอนน้ำหลาก    แบบนี้ถ้าว่างจากงานก็ตกได้ แม่ไม่ห้าม    ไม่เหมือนการไปธงปลาหรือจมลันที่ทำกลางคน    แม่มักห้าม ต้องแอบไป    แม่กลัวโดนงูกัด    มีคนแถวบ้านถูกงูกะปะกัดตาย หรือต้องตัดขา    น้องชายของผมคนหนึ่งเคยโดนกัดตอนผมเป็นคณบดี    ต้องเอาตัวมารักษาเป็นเดือน
• การเล่นจับสัตว์มากินที่สนุกมากและอร่อยด้วยคือการจับปูลมมาชุบแป้งทอด    อร่อยจริงๆ    วิธีจับคือเอาปี๊บมาทากะปิ    แล้วเอาไปฝังทรายให้ขอบเรี่ยทราย    ปูลมได้กลิ่นก็จะมากินและตกลงไปในปี๊บ ขึ้นไม่ได้    สมัย ๕๐ ปีก่อนที่ชายทะเลหลังบ้านผม (ห่าง ๒ กม.) มีปูลมชุกชุมมาก    เดี๋ยวเดียวได้ตั้งครึ่งปี๊บ  
• การตีผึ้ง หรือเผารังแตนรังต่อ เป็นเรื่องของผู้ใหญ่ เพราะอันตราย    แต่เด็กๆ ได้ลาภปากทุกครั้ง    ที่เราชอบกินคือตัวอ่อน เอามาคั่วเกลือกินอร่อยมาก
• นี่คือสมัยที่อาหารอุดมสมบูรณ์   และธรรมชาติแวดล้อมไม่มีมลพิษ    แต่เราไม่เห็นคุณค่า    เรารู้สึกต่ำต้อยในความเป็นเด็กบ้านนอก    แต่มาบัดนี้ผมกลับขอบคุณชตาชีวิตของตนเอง ที่ได้มีโอกาสเกิดมาในสภาพเด็กบ้านนอกจนๆ อย่างนี้    แล้วได้ผ่านชีวิตหลากหลายแบบจนถึงบั้นปลายชีวิตอย่างในปัจจุบัน

วิจารณ์ พานิช
๓ พค. ๔๙

 


 

หมายเลขบันทึก: 27806เขียนเมื่อ 10 พฤษภาคม 2006 09:05 น. ()แก้ไขเมื่อ 21 มิถุนายน 2012 17:09 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (1)
  • ผมพบพรานปลาตัวยงใน gotoknow นี่เอง
  • ผมชอบหาปลาครับ เรียนปริญญาเอกแล้วยังหาอยู่เลย
  • แต่เป็นการดักตาข่ายดักปลา หรือการปักเบ็ด วิธีการเดียวกับการธงปลาของอาจารย์เลย แต่เรียกคนละอย่างครับ
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท