นวัตกรรมการศึกษา"รู้จักคุณค่าของการอ่าน เพื่อพัฒนาการเรียนรู้
สู่กระบวนการคิดวิเคราะห์ "
โรงเรียนชุมชนวัดระโสม
ความเป็นมาของนวัตกรรม
ลักษณะของนวัตกรรม เป็นนวัตกรรมที่ใช้วิธีการและกระบวนการในกิจกรรม คิดขึ้นมาเพื่อพัฒนานักเรียนเกี่ยวกับเรื่อง การอ่านเพื่อเป็นสะพานสู่กระบวนการคิด ข้อมูลความรู้ที่นักเรียนได้รับจากการอ่านสามารถทำให้นักเรียนมีพื้นฐานในการคิด โดยคิดอย่างมีเป้าหมาย
ซึ่งเป็นความคิดที่มีประโยชน์ การที่จะให้นักเรียนมีนิสัยรักการอ่าน เพื่อนำไปเป็นฐานข้อมูลในการคิดนั้นไม่ใช่การบังคับให้เด็กอ่านหนังสือ การถูกบังคับขู่เข็ญที่ปราศจากความสมัครใจ ย่อมทำให้การอ่านล้มเหลว ในทางตรงกันข้าม นวัตกรรมในรูปแบบของกิจกรรมทั้ง 3 กิจกรรมนี้
เป็นกิจกรรรมที่น่าสนใจ สนุก ให้อิสระนักเรียนได้เลือกหลากหลาย เป็นเรื่องใกล้ตัวและน่าสนใจ
ไม่น่าเบื่อหน่าย ทำให้รู้สึกตื่นเต้นมีชีวิตชีวา เมื่อได้ลงมือทำในสิ่งต่างๆที่ตนเองชอบ
อีกทั้งทำให้นักเรียนสามารถทำความรู้จากการอ่านด้วยตนเอง ซึ่งเป็นพื้นฐานในการคิดต่อไป
กระบวนการได้มาซึ่งนวัตกรรม
-การกำหนดวัตถุประสงค์และเป้าหมายของการนำนวัตกรรมสู่การปฏิบัติ
เริ่มจากสภาพที่เกิดขึ้นในโรงเรียน คือ นักเรียนไม่ชอบอ่านหนังสือ อ่านหนังสือไม่คล่อง
การที่ครูบังคับหรือขู่เข็ญให้นักเรียนอ่านหนังสือทุกๆวัน โดยปราศจากความสมัครใจของนักเรียน
ย่อมทำให้การอ่านล้มเหลว ดังนั้นกิจกรรมทั้ง 3 กิจกรรม ที่คิดค้นเชิงนวัตกรรม เป็นวิธีการที่ทำให้นักเรียนนำความรู้ที่ได้จากการอ่านเป็นฐานข้อมูลที่จะนำไปสู่กระบวนการคิด
-การออกแบบและคิดค้นกิจกรรมเชิงนวัตกรรม
ผู้เรียนมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ มีวิจารณญาณ มีความคิดสร้างสรรค์ คิดไตร่ตรองและมีวิสัยทัศน์ กิจกรรมแต่ละกิจกรรมมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการปลูกฝังและฝึกให้นักเรียนมีนิสัยรักการอ่านและสามารถนำความรู้ ความเข้าใจที่ได้จากการอ่านเป็นข้อมูลพื้นฐานฝึกกระบวนการคิด เช่น
กิจกรรมที่1 กิจกรรมสิ่งดีๆมีในหนังสือ
เป็นกิจกรรมที่มีเป้าหมาย เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีนิสัยรักการอ่านและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมในเรื่องความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่
กิจกรรมที่2 กิจกรรมทันข่าวทันเหตุการณ์ประจำวัน
เป็นกิจกรรมที่มีเป้าหมายให้นักเรียนอ่านและแสวงหาความรู้จากข่าวสารที่เป็นปัจจุบัน โดยนำข้อมูลที่ได้จากการอ่านข่าว ฝึกให้นักเรียนรู้จักคิดวิเคราะห์ วิพากษ์เรื่องราวเหตุการณ์ในข่าว ตลอดจนเป็นการปลูกฝังคุณธรรมและข้อคิดที่ได้จากข่าว
กิจกรรมที่3 กิจกรรมการฟังเพลงไพเราะแล้วเจาะลึก
เป็นกิจกรรมที่มีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมให้นักเรียนได้ฝึกการคิดวิเคราะห์ คิดมีเหตุผล คิดลึกซึ้งและคิดอย่างมีวิจารณญาณ จากการไตร่ตรอง ใคร่ครวญในเนื้อหาของเพลง
วิธีการสำคัญ/ขั้นตอน/กิจกรรม/นวัตกรรม
กิจกรรมที่1กิจกรรมสิ่งดีๆมีในหนังสือ
เป็นกิจกรรมที่ใช้ได้ทั้งในชั้นเรียน และในห้องสมุด โดยให้นักเรียนนำหนังสือมาร่วมกิจกรรม คนละ 1 เล่ม (ถ้านักเรียนคนใดไม่มีหนังสือให้ไปยืมที่ห้องสมุด )
วัตถุประสงค์
เพื่อส่งเสริมการอ่านหนังสือบนพื้นฐาน การส่งเสริมลักษณะนิสัยด้านความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่
สื่อ /อุปกรณ์
1.หนังสือที่นักเรียนสนใจ
2.แบบบันทึกการอ่าน
ขั้นตอนการจัดกิจกรรม
1.นักเรียนนำหนังสือที่นักเรียนมีอยู่ โดยเป็นหนังสือที่นักเรียนชอบมาร่วมกิจกรรมคนละ 1 เล่ม
2.นักเรียนอ่านหนังสือที่นำมาของแต่ละคนโดยใช้เวลาในวันศุกร์ ช่วงเวลา 8.30 – 9.20 น.
3.นักเรียนกรอกข้อมูลลงในบันทึกการอ่าน และแสดงความคิดเห็นจากเรื่องที่อ่าน
การประเมินผล
1.ประเมินจากการสังเกตกพฤติกรรมการอ่านของนักเรียน
2.ประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์
3.ประเมินจากบันทึกการอ่านของนักเรียน
กิจกรรมที่ 2 กิจกรรมทันข่าวทันเหตุการณ์ประจำวัน
กิจกรรมทันข่าวทันเหตุการณ์ประจำวัน เป็นกิจกรรมที่ฝึกให้นักเรียนสนใจศึกษาข่าวจากหนังสือพิมพ์ฉบับประจำวันนั้น
วัตถุประสงค์
1.ฝึกให้นักเรียนรู้จักการอ่านและแสวงหาความรู้จากข่าวสารที่เป็นปัจจุบัน
2.เป็นการปลูกฝังคุณธรรม และให้ข้อคิดที่ได้จากข่าว
สื่อ /อุปกรณ์
หนังสือพิมพ์
ขั้นตอนกิจกรรม
1.นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๆ ละ3 คน ครูมอบหมายงานให้นักเรียนไปอ่านข่าว จากหนังสือพิมพ์ฉบับประจำวันจากที่บ้าน หรือจากในห้องสมุด
2.ตัวแทนกลุ่มออกมาเล่าข่าวหน้าชั้น ตามประเภทข่าวที่กลุ่มตนได้รับผิดชอบ
เช่น กลุ่มที่ 1. รับผิดชอบเล่าข่าวต่างประเทศ
กลุ่มที่ 2. รับผิดชอบเล่าข่าวกีฬา
กลุ่มที่ 3. รับผิดชอบเล่าข่าวการศึกษา
กลุ่มที่ 4. รับผิดชอบเล่าข่าวการเมือง
กลุ่มที่ 5. รับผิดชอบเล่าข่าวบันเทิง
3. ครูสุ่มนักเรียนออกมาแสดงความคิดเห็นที่มีต่อข่าวที่ได้ฟัง โดยครูตั้งคำถามว่า นักเรียนมีความคิดเห็นอย่างไรเกี่ยวกับข่าวที่ฟัง ข่าวที่เพื่อนเล่าเป็นข่าวที่ดีหรือไม่ อย่างไร
4. นักเรียนที่เป็นผู้ฟังทุกคน บันทึกข้อมูล สาระที่ได้จากการฟัง แล้วส่งครู
การประเมินผล
1.ประเมินผลจากการฟัง
2.ประเมินจากการนำเสนอข่าวของนักเรียน
ข้อเสนอแนะ
การมอบหมายการอ่านข่าวครูควรกำหนดวันเวลาให้ชัดเจน
กิจกรรมที่ 3 กิจกรรมการฟังเพลงไพเราะแล้วเจาะลึก
การจัดกิจกรรมฟังเพลงไพเราะแล้วเจาะลึก เป็นกิจกรรมที่ฝึกให้นักเรียน
รู้จักคิดวิเคราะห์ เนื้อหาสาระจากเนื้อเพลงที่นักเรียนฟังในปัจจุบันและได้แนวคิดจากการฟังเพลง
ด้วย
วัตถุประสงค์
1.นักเรียนรู้จักคิดวิเคราะห์ สาระจากเนื้อหาเพลงไทย
สื่อ / อุปกรณ์
1.เนื้อเพลงต่าง ๆที่นักเรียนชอบ
2.แบบบันทึกการวิเคราะห์เพลง
ขั้นตอนการจัดกิจกรรม
1.ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม หรืออาจทำเป็นรายบุคคลหาเนื้อเพลงที่ตนชื่นชอบ 1 เพลงอาจจะเป็นเพลงลูกทุ่ง สตริง เพลงเพื่อชีวิต หรือเพลงที่เหมาะกับเทศกาลและวันสำคัญต่าง ๆ เช่น เพลงเกี่ยวกับแม่ ในเทศกาลวันแม่ เพลงเกี่ยวกับพ่อ ในเทศกาลวันพ่อ เพลงที่เกี่ยวกับในหลวงของเรา โดยให้นักเรียนถ่ายเอกสาร หรือคัดลอกเพลงลงกระดาษ
2.นำเนื้อเพลงที่คัดเลือกอ่านอย่างพินิจพิเคราะห์ พิจารณาดูสาระจากเนื้อเพลง
อย่างถีถ้วนแล้วตอบคำถาม ตามคำถามในแบบบันทึกการวิเคราะห์เนื้อเพลง
การประเมินผล
พิจารณาจาก
1.ความกระตือรือร้นในการทำงาน
2.คำตอบจากการวิเคราะห์เนื้อเพลง
ข้อเสนอแนะ
เพลงที่นักเรียนนำมาวิเคราะห์ ก่อนการนำเสนออาจให้นักเรียนร้องให้เพื่อนฟัง
เพื่อเป็นการสร้างบรรยากาศ
ตอนเรียนประถม..
ครูจะให้นำเอาข่าวหนังสือพิมพ์มาอ่านที่หน้าชั้น..
โตขึ้น รู้เลยว่า ไม่ใช่แค่รู้ทันข่าวสาร
แต่ยังช่วยให้เรามีทักษะการอ่าน...การคิด
การแสดงออกต่อที่สาธารณะ ด้วยเหมือนกัน
ขอบคุณครับ