เชื่อเถอะ! การเรียนรู้แบบร่วมมือ(Cooperative Learning) โดยวิธี TGT และ Numbered Heads together สนุกแน่ๆ

ตั้งแต่เปิดภาคเรียนใหม่มานี้ ผมจัดกิจกรรมการเรียนรู้ชีววิทยาทั้ง 3 ระดับชั้น อย่างหลากหลายวิธี โดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ตามหลักสูตรและพ.ร.บ.การศึกษา แทรกด้วยการบรรยายเนื้อหาสำคัญเพิ่มเติม แบบครูเป็นสำคัญ ตามความเชื่อของตนเองว่า อย่างไรเสีย ครูก็ต้องอธิบายให้นักเรียนฟังในบางเรื่อง บางประเด็น

การจัดการเรียนรู้โดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ส่วนใหญ่ผมจัดแบบร่วมมือ(Cooperative learning) เพราะทำให้นักเรียนที่ปกติไม่ค่อยสนใจเรียน ต้องหันมาเอาใจใส่และรับผิดชอบการเรียนมากขึ้น มิเช่นนั้นแล้ว อาจส่งผลเสียถึงกลุ่มได้ สำหรับนักเรียนที่เอาใจใส่การเรียนดีอยู่แล้ว จะเอาใจใส่มากขึ้น ด้วยบทบาทผู้นำกลุ่มที่ได้มาโดยอัตโนมัติ

เท่าที่จำได้ นักวิทยาศาสตร์ศึกษาบอกว่า มีวิธีสอน 2 วิธี ที่ใช้ด้วยกันแล้ว จะช่วยให้ทฤษฎีสร้างองค์ความรู้(Constructivism)ประสบผลสำเร็จเป็นอย่างดี ได้แก่ การเรียนรู้แบบค้นพบ(Discovery learning) และการเรียนรู้แบบร่วมมือ(Cooperative learning)

การเรียนรู้แบบร่วมมือมีรูปแบบมากมาย ระยะแรกที่ผมรู้จักและนำมาใช้ ผมจะเลือกใช้รูปแบบใดรูปแบบหนึ่งในการจัดการเรียนรู้ แต่ระยะหลังผมมักใช้หลายรูปแบบผสมผสาน เพราะนักเรียนจะประสบผลสำเร็จในการเรียนรู้ดีกว่า

ไม่รู้ว่าครูคิดถูกหรือไม่ ที่มักจะเลือกวิธีสอนให้นักเรียนสนุกสนาน หรือ ให้นักเรียนมีความสุขกับการเรียนไว้ก่อน โดยคำนึงถึงเนื้อหาสาระที่ควรจะรู้เป็นลำดับรอง ผมก็เช่นกัน เพราะตระหนักว่า จำนวนนักเรียนในชั้นเรียนหนึ่งๆมีมาก มีความแตกต่างกัน ไม่ว่าจะเป็นพื้นฐานความรู้เดิม สติปัญญา ความรับผิดชอบ ความเอาใจใส่ เป้าหมายการเรียนต่อ เป้าหมายชีวิต หรืออื่นๆ อีกทั้งเชื่อว่า หากนักเรียนคนใดสนใจจะเรียนรู้เรื่องนั้นๆให้มากขึ้น ก็สามารถจะศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมได้เองอยู่แล้ว จากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ ซึ่งมีอยู่อย่างหลากหลายในปัจจุบัน

เท่าที่มีประสบการณ์ในการจัดการเรียนรู้ รูปแบบการเรียนรู้แบบร่วมมือ ที่ทำให้นักเรียนสนุกสนานแน่ๆ คือ การผสมผสานระหว่าง TGT (Team Games Tournament หรือ การแข่งขันระหว่างกลุ่มด้วยเกม) กับ Numbered Heads together (ร่วมกันคิด)

TGT (การแข่งขันระหว่างกลุ่มด้วยเกม) คือ การแบ่งกลุ่ม (คละนักเรียนเก่งกับไม่เก่งจำนวนเท่าๆกัน) แล้วให้แต่ละกลุ่มแข่งขันกัน กลุ่มที่ชนะ จะได้คะแนนมากกว่า ได้รางวัลดีกว่า หรือ ได้รับคำยกย่องชมเชยเป็นพิเศษกว่า คนเป็นครูจะนึกออกครับว่า ให้นักเรียนแข่งขันกันเมื่อใด นักเรียนจะสนุก นักเรียนจะชอบ ผมมีประสบการณ์สอนทั้ง ม.ต้น และม.ปลาย เหมือนกันครับไม่ว่าชั้นใด ชอบและสนุกเหมือนๆกัน “ฉะนั้นเด็กเล็กๆ หรือ นักเรียนชั้นประถมก็น่าจะชอบ หรือ อาจจะชอบกว่าด้วยซ้ำ” ตั้งสมมติฐานครับ

Numbered Heads together ์(ร่วมกันคิด) คือ การให้สมาชิกในกลุ่มร่วมกันคิด ร่วมกันทำ หรือระดมสมอง โดยครูจะสุ่มเลือกสมาชิกเป็นตัวแทน เพื่อทดสอบ หรือวัดผลประเมินผล คะแนนที่ได้เป็นของกลุ่ม สมาชิกทุกคนจะได้คะแนนเท่ากัน ครูต้องมีวิธีการคัดเลือกสมาชิก ให้ทุกคนในกลุ่มมีโอกาสถูกคัดเลือกเท่าๆกัน ซึ่งอาจให้สมาชิกกำหนดหมายเลข เช่น ถ้ามี 4 คน ก็กำหนดเป็นหมายเลข 1 2 3 หรือ 4 แล้วจึงสุ่มเลือกด้วยการจับฉลาก จับได้หมายเลขใด สมาชิกหมายเลขนั้นเป็นตัวแทน

ตั้งแต่เปิดภาคเรียนใหม่มานี้ ผมนำรูปแบบการเรียนรู้แบบร่วมมือ ทั้ง TGT และ Numbered Heads together มาผสมผสานจัดการเรียนรู้ชีววิทยาให้กับนักเรียนชั้น ม.4 ม.5 และ ม.6 ชั้นละครั้งแล้ว และก็ไม่พลาดในทุกครั้งทุกชั้นครับ เพราะสามารถสร้างความสนุกสนาน สร้างความสุข ทำให้นักเรียนมุ่งมั่น ตั้งใจ เอาใจใส่ต่อการเรียนได้เป็นอย่างดี

ชั้น ม.4 ผมนำมาสอน เรื่อง การศึกษาชีววิทยา พอนักเรียนแบ่งกลุ่มเสร็จ ผมให้สมาชิกแต่ละกลุ่มกำหนดหมายเลข หลังจากนั้น บอกนักเรียนว่า วันนี้จะแข่งขันตอบปัญหาระหว่างกลุ่ม พร้อมแจ้งกติกา ซึ่งมีอยู่ว่า ครูจะตั้งคำถาม ถามนักเรียนทุกกลุ่ม จากนั้น จะจับฉลากหมายเลข จับได้หมายเลขใด หมายเลขนั้นมีสิทธิ์เป็นตัวแทนกลุ่มออกมาตอบคำถาม ผู้ที่ตอบถูกเป็นคนแรกจะได้ 2 คะแนน ผู้ที่ตอบถูกเป็นลำดับต่อมาจะได้ 1 คะแนน เมื่อครูถามคำถามครบแล้ว จะรวมคะแนนที่ได้และเรียงลำดับ กลุ่มที่ได้คะแนนอันดับหนึ่งจะได้คะแนนโบนัส 10 คะแนน อันดับสองจะได้โบนัส 8 คะแนน อันดับสามจะได้ 6 คะแนน อันดับสี่จะได้ 4 คะแนน ลดหลั่นลงเรื่อยๆทีละ 2 คะแนน

เรื่องการให้คะแนนโบนัสสำคัญเหมือนกัน ผมเคยให้ลดหลั่นลงไปทีละ 1 คะแนน ปรากฏว่า ความกระตือรือร้นในการแข่งขันของนักเรียนน้อยกว่าทีละ 2 คะแนนครับ แต่ถ้าจำนวนกลุ่มมีมาก คะแนนที่ลดทีละ 2 คะแนน อาจมากเกิน ทำให้นักเรียนบางกลุ่มท้อ ไม่ค่อยมีความหวัง หรืออาจหมดหวังที่จะได้คะแนน ให้ดีแล้ว กลุ่มท้ายสุดควรจะได้คะแนนโบนัสครึ่งหรือเกือบครึ่งของคะแนนเต็ม อาจเป็น 4 หรือ 5 ถ้าคะแนนเต็ม 10 เรื่องนี้ครูผู้สอนต้องพิจารณาให้ดีครับ

ชั้น ม.5 ผมใช้สอน เรื่อง การตอบสนองของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวและสัตว์บางชนิด วิธีการเหมือนกับ ม.4 ทุกประการ

ล่าสุดสัปดาห์ที่ผ่านมานี้เอง ผมใช้สอนชั้น ม.6 เรื่อง ลักษณะทางพันธุกรรมที่นอกเหนือกฎของเมนเดล ซึ่งเนื้อหาสาระประกอบด้วยเรื่องย่อยๆ 8 เรื่อง ได้แก่ 1) ลักษณะเด่นไม่สมบูรณ์ 2) การข่มร่วมกัน 3) มัลติเปิลแอลลีล 4) พอลิยีน 5) ยีนในโครโมโซมเพศ 6) ยีนในโครโมโซมเดียวกัน 7) พันธุกรรมที่ขึ้นกับอิทธิพลของเพศ และ 8) พันธุกรรมจำกัดเพศ

ผมเริ่มด้วยการให้นักเรียนศึกษาเนื้อหาสาระร่วมกัน โดยให้ทุกคนจับฉลากเลือกเรื่อง คนละเรื่อง จากทั้ง 8 เรื่อง แล้วให้เวลาแต่ละคน จากนั้น จับคู่ผลัดกันอธิบายให้กันและกันกับเพื่อน ซึ่งศึกษาคนละเรื่องกับตัวเอง จนต่างก็เข้าใจดี การเรียนรู้แบบร่วมมืออย่างนี้ตามทฤษฎี เรียกว่า Think Pairs Share (คิดและคุยกัน) ต่อจากนั้นใช้วิธีการเดิมแต่เปลี่ยนเป็นกลุ่ม 4 คน เรื่องไม่ซ้ำกัน และก็ใช้วิธีการเดิมอีกครั้ง แต่เปลี่ยนเป็นกลุ่ม 8 คน ซึ่งจะครบ 8 เรื่องทั้งหมด พอดี

เมื่อนักเรียนแต่ละคนรู้เนื้อหาสาระพอสมควรแล้ว จึงเริ่มขั้นตอนของ TGT และ Numbered Heads together โดยให้นักเรียนแบ่งกลุ่มแข่งขัน กำหนดหมายเลขสมาชิก ครูถามคำถาม จับฉลากหมายเลขเป็นตัวแทน ตัวแทนออกมาตอบคำถาม รวมคะแนน จัดลำดับ ให้คะแนนโบนัส

กติกาเดิมทั้งหมดครับ ผู้มีสิทธิ์ที่จะตอบคำถามของแต่ละกลุ่ม คือ ผู้ที่มีหมายเลขตรงกับการจับฉลาก การให้คะแนน ตอบถูกก่อนได้ 2 คะแนน ตอบถูกทีหลังได้ 1 คะแนน รวมคะแนนและจัดอันดับแล้ว อันดับหนึ่ง ได้โบนัส 10 คะแนน อันดับสองได้ 8 ได้ 6 และได้ 4 ลดหลั่นลงไป ตามลำดับ

เมื่อ 9 ปีที่แล้ว ผมทึ่งรูปแบบการเรียนรู้แบบร่วมมือเอามากๆ เพราะไม่เคยนึกเลยว่า จะสามารถทำให้นักเรียนมุ่งมั่น ตั้งใจ เอาใจใส่ต่อการเรียน รวมทั้ง สนุกสนาน หรือ มีความสุขในการเรียน ได้ถึงเพียงนี้ เพราะถ้าแค่อ่าน แค่ศึกษา แต่ไม่ได้ลงมือปฏิบัติอย่างจริงจัง หมายถึง ไม่ได้ทดลองนำไปใช้จัดการเรียนการสอนจริงๆด้วยตนเองแล้ว ก็ไอ้แค่การเรียนแบบกลุ่มธรรมดาๆ ซึ่งครูสอนวิทยาศาสตร์ที่ไหน ก็ให้นักเรียนทำงานเป็นกลุ่มอยู่แล้ว

ต้องลองนำไปใช้สอนจริงๆครับ โดยเฉพาะการผสมผสานรูปแบบของ TGT กับ Numbered Heads together เข้าด้วยกัน

รับประกันด้วยเกียรติของลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่เลยว่า นักเรียนสนุกแน่ๆ..เชื่อหัวไอ้เรือง!

หมายเหตุ

ขอบคุณอาจารย์ประดิษฐ์ เหล่าเนตร์ ครูแห่งชาติ สาขาชีววิทยา ผู้ให้ความรู้ เรื่อง การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวทฤษฎีสร้างองค์ความรู้(Constructivism) โดยการเรียนรู้แบบร่วมมือ(Cooperative learning)และการเรียนรู้แบบค้นพบ(Discovery learning) ให้กับผู้เขียน ซึ่งเป็นครูเครือข่าย เมื่อปีการศึกษา 2543

ภาพประกอบ : จากกิจกรรมการเรียนรู้วิชาชีววิทยา เรื่อง ลักษณะทางพันธุกรรมที่นอกเหนือกฎของเมนเดล ของชั้น ม.6/1 ด้วยการเรียนรู้แบบร่วมมือ โดยวิธี Think Pairs Share ,TGT และ Numbered Heads together เมื่อวันที่ 19 มิถุนายน 2552 ชั่วโมงที่ 1-2 ระหว่างเวลา 08.30-10.30 น.

เขียนใน GotoKnow โดย ธนิตย์ สุวรรณเจริญ
ใน ครูธนิตย์

คำสำคัญ (Tags): #cooperative learning#numbered heads together#tgt#think pairs share#การสอนชีววิทยา#การแข่งขันระหว่างกลุ่มด้วยเกม#คิดและคุยกัน#ธนิตย์ สุวรรณเจริญ#ร่วมกันคิด#การเรียนรู้แบบร่วมมือ

หมายเลขบันทึก: 269442เขียนเมื่อ 20 มิถุนายน 2009 11:46 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 ธันวาคม 2020 08:26 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่าน