วันนี้มีผู้ป่วยรายหนึ่งมาพบที่คลินิกจิตเวช มาด้วยอาการหวาดระแวง หรือที่เรียกว่า Paranoid Behavior ซึ่งก็คืออาการที่ผู้ป่วยมีพฤติกรรมที่เกิดจากความคิด หวาดระแวงต่างๆ ทั้งต่อบุคคล และสิ่งแวดล้อมรอบตัว โดยไม่มีเหตุผล พฤติกรรมหวาดระแวง เป็นเรื่องของความผิดปกติทางความคิดและอารมณ์
ผู้ป่วยที่ดิฉันพบนี้
มีบุคลิกลักษณะท่าทางค่อนข้างหยิ่ง ไว้ตัว พิถีพิถัน ระมัดระวัง
ญาติให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่าเขามักคอยสังเกตพฤติกรรมและการกระทำของผู้อื่นอยู่บ่อยๆ
มักมองคนในแง่ร้าย และชอบคิดอะไรเชิงลบไปหมด
บางครั้งก็มีอารมณ์หงุดหงิดก้าวร้าว ผลุนผลัน และรุนแรง
ซึ่งโดยทั่วไปแล้วหากผู้ป่วยประเภทนี้มีอาการมากๆ
ก็จะมีอาการประสาทหลอนทางหู (auditory hallucination) ร่วมด้วย
หรือในบางรายอาจมีอาการความคิดหลงผิดคิดว่าตนเองเป็นใหญ่ (grandeur
idea delusion)
แนวทางการช่วยเหลือเมื่อเราพบหรือได้ดูแลผู้ป่วยหรือบุคคลใกล้ชิดที่มีอาการแบบนี้ คือ อันดับแรกเราต้องประเมินระดับความรุนแรงก่อนว่าเขามีอาการมากน้อยเพียงใดเพื่อที่จะได้วางแผนให้การช่วยเหลือได้เหมาะสม จากนั้นเน้นในเรื่องการสร้างสัมพันธภาพที่ดีต่อผู้ป่วย โดยเน้นที่การสร้างความไว้วางใจ และความเชื่อถือ การสื่อสารกับผู้ป่วยต้องเปิดเผย จริงใจ รักษาคำพูด ระมัดระวังการกระซิบกระซาบต่อหน้าผู้ป่วย ให้ข้อมูลผู้ป่วยอย่างชัดเจนตรงไปตรงมา ให้ความยอมรับผู้ป่วยในพฤติกรรมหลงผิด ไม่โต้แย้ง ต่อต้าน สิ่งสำคัญต้องระมัดระวังอันตรายจากอุบัติเหตุ หรืออารมณ์รุนแรงที่เกิดจากการหลงผิดประสาทหลอนของผู้ป่วย และที่ขาดไม่ได้อย่างยิ่ง คือ การแสดงความเห็นใจพร้อมที่จะช่วยเหลือผู้ป่วยทันทีที่ผู้ป่วยต้องการ
ก๊าก....รูปโดนใจ