Artifact บน Film mammo

        เนื่องจากบันทึกนี้ เป็นบันทึกแรกของ Blog KM of RT for RT : Blog ที่สามของดิฉัน จึงขออนุญาตเกริ่นนำยาวสักหน่อย ก่อนเข้าเรื่องตามที่จั่วหัวไว้

        แรงบันดาลใจของการเปิด Blog ที่สามของดิฉัน เนื่องมาจากเหตุที่เกิดพ้องกัน 3 ประการ ในเวลาไล่เลี่ยกัน ดังนี้

1. ท่านอาจารย์ JJ (รศ.นพ.จิตเจริญ  ไชยาคำ) ซึ่ง Blog ของท่านอยู่ที่ "Link"  ได้บันทึกลงใน Blog ของท่าน ระหว่างที่ท่านเข้าร่วมประชุมวิชาการประจำปี 2549 ของสมาคมรังสีเทคนิคแห่งประเทศไทย ซึ่งจัดขึ้นที่โรงแรมเวลคัมจอมเทียน ระหว่างวันที่ 26 - 28 เมษายน 2549 เมื่อวันที่ 27/04/2006 ดังนี้ "Link" เหตุการณ์อันเนื่องมาจากการสื่อสารระหว่างท่าน อ. JJ กับดิฉัน ทาง Blog กระตุกความคิดของดิฉัน ให้เกิดคำถามในใจว่า จะทำ KM กับชาว RT อย่างไรดี ?
2. วันที่ 28/04/2006 น้องชายร่วมสายโลหิตรังสีแท้ๆ ที่ดิฉันรักมากที่สุดคนหนึ่ง คุณขจร  อ่วมศิริ  (เจ้าของและผู้จัดการใหญ่บริษัท JF Advance Med จก.) มี E-mail มาถึงดิฉัน   เพื่อขอคำแนะนำ อาการ Artifact บน Film mammo เหตุการณ์นี้ ทำให้ดิฉันฉุกคิดขึ้นมาได้ว่า จะทำอย่างไรให้ความรู้ทางด้านรังสีเทคนิคที่ดิฉันร่ำเรียนมา และประสบการณ์ที่สั่งสมจากการสอน การวิจัย ตลอดช่วง 30 กว่าปี ไม่สูญหายตายจากไปพร้อมกับงานด้านบริหารที่เข้ามาแทรกแซงชีวิตของดิฉัน .....ดิฉันจะสื่อสารทาง Blog งัยค่ะ
3. เช้าวันนี้ 29/04/2006 ดิฉันอ่านพบข้อความของ Bill Gates บน Internet  ดังนี้  "Like the PC, the Internet is a tidal wave. It will wash over the computer industry and many other, drowning those that do not learn to swim in its waves. Consequently, companies must account for the Internet in their plans…. Companies that bet against the Internet will be losers" คำกล่าวนี้ ทำให้ดิฉันคิดเปรียบเทียบเรื่องการศึกษากับเรี่อง PC ที่ Bill Gates กล่าวถึง นั่นคือ คลื่นของ QA  กับ KM ก็เปรียบได้กับ คลื่น Internet  ซึ่งจะส่งผลกระทบกับ "ผู้ไม่เรียนรู้" ในทำนองเดียวกัน

        ความคิดที่จะเปิด Blog KM of RT for RT จึงปร๊าดขึ้นมาในสมอง และส่งผลลงมาที่นิ้วที่กำลังสัมผัสแป้นพิมพ์คอมพิวเตอร์ ณ ขณะนี้

---

 

เข้าเรื่องซักที คุณขจร ซึ่งมีชื่อเล่นว่า "ขาว" เขียนมาว่า

สวัสดีครับ พี่ถัง (ขื่อเล่นดิฉันสมัยเรียนหนังสือ)
 
        ผมขอรบกวนปรึกษา ขอคำแนะนำเพื่อแก้ปัญหา อาการ Film mammo มี Artifact ดังภาพที่  attached มา

        ทางช่างผมได้พยายามหาสาเหตุ แต่ยังไม่ทราบว่าปัญหามาจากจุดไหน เพราะอาการนี้เป็นบางครั้ง โดยเฉลี่ยจะพบปัญหาประมาณ 1 ใน 10 แผ่น  แต่บางทีก็เป็นถี่มาก  แต่ไม่ถึงกับว่าเป็นทุกแผ่น
 
        สิ่งที่แก้ไขไปแล้วคือเปลี่ยนชุด Dev และ Fix rack ของเครื่องล้างฟิล์ม  ใหม่ทั้งสอง rack แต่ปัญหาก็ยังมีอยู่

        อยากเรียนถามพี่ว่าลักษณะเช่นนี้ น่าจะเป็นปัญหาจากส่วนไหนอีกได้บ้าง (film หรือ น้ำยา เป็นไปได้หรือไม่) หรือ.....

        พี่เคยพบในตำราบ้างหรือไม่ ขอคำชี้แนะด้วยนะครับถ้าเคยพบลักษณะปัญหา เช่นนี้ มาก่อน

        รอคำตอบจากพี่ครับ ขอบคุณมากครับ
 
ขจร

---

 

        แหม!  เหมือนให้หมอวินิจฉัยโรคจากฟิล์ม (แบบภาพดิจิตอล resulution ต่ำด้วยนะ) โดยไม่เคยเจอคนไข้ ยังงัยยังงั้นเชียว

        ก่อนอื่น ต้องตอบคำถามเหล่านี้ก่อน นะค่ะว่า

1. รอยที่เห็นบนฟิล์ม เกิดจากการหยิบออกจากกล่องแล้วล้างผ่านเครื่องล้างฟิล์ม โดยไม่ได้ใส่ cassette ถ่ายภาพใช่ไหม?
2. รอยที่เกิดมีลักษณะเป็นจุดสีขาวๆ อย่างในภาพ ทุกครั้งหรือไม่ ?
3. รอยดังกล่าวเกิดซ้ำตำแหน่งเดิมทุกครั้งหรือไม่ ?
4. ตอนส่งฟิล์มเข้าเครื่อง หงาย Emulsion ของฟิล์มขึ้น หรือคว่ำลง ?
5. ตอนส่งฟิล์มเข้าเครื่อง ส่งฟิล์มชิดขวา หรือชิดซ้าย หรือ random ?
6. รอยที่เห็นบนฟิล์มเกิดกับฟิล์มที่ผ่านการ expose ด้วยใช่หรือไม่ ?
7. ในการถ่ายภาพเอกซเรย์ ใช้คาสเซทอันเดียวกันทุกครั้งหรือไม่ ?
8. ตรวจสอบผิวหน้าของ cassette ดูหรือยังว่า มีรอย artifact หรือไม่ ?
9. เปิด cassette ดูหรือยังว่า screen ที่อยู่ภายใน มีรอย artifact หรือไม่?
10. ตรวจสอบผิวบนและล่างของ compression pad ดูหรือยังว่า มีรอย artifact หรือไม่ ?
11. ตรวจสอบผิวบนของ cassette holder ดูหรือยังว่า มีรอย artifact หรือไม่ ?

          ถ้าสามารถ ใช้แว่นขยายส่องดู  ให้สังเกตว่า รอยขาวที่เป็นจุดๆ เป็นรอยแบบโปร่งใส มองทะลุไปอีกด้านได้ หรือ เป็นรอยขาวทึบแสง

          ถ้าเป็นรอยแบบโปร่งใส มองทะลุไปอีกด้านได้ มักเกิดจากสิ่งที่มาขูดข่วนให้ emulsion บนฟิล์มหลุดออก ต้องสังเกตุสิ่งผิดปกติต่างๆ เกี่ยวกับเครื่องล้างฟิล์ม และฟิล์มที่ยังไม่ได้ expose คำตอบ ในข้อ 1 - 5 อาจช่วยหาสิ่งบอกเหตุได้

          ถ้าเป็นรอยแบบขาวทึบแสง อาจเกิดจาก สิ่งสกปรกต่างๆ  ควรตรวจสอบและตอบคำถามในข้อ 6 - 11  อาจช่วยหาสิ่งบอกเหตุได้

        อยากให้ท่านที่พลัดหลงเข้ามา และมีความรู้เรื่องนี้ ช่วยแนะนำเพิ่มเติมด้วยค่ะ

        ดิฉันควักไส้ออกมาจนหมดพุงแล้ว.........

[รังสี]

เรียนอาจารย์

ดิฉันเคยพบจุดจุดขาวๆแบบนี้ในฟิล์มธรรมดาในการถ่าย CXR มีจุดสีขาวๆ นำแว่นขยายมาส่องดูพบว่าเป็นจุดกลมๆขนาดใหญ่บ้างเล็กบ้างไม่เท่ากันและพบบางแผ่นที่ล้างฟิล์ออกมาบางฟิล์มก็ไม่มี

 พวกเราทำการหาสาเหตุพบว่าถ้าเกิดจุดสีขาวแสดงว่ารอยแปลกปลอมที่พบเกิดก่อนการถูก expose ของฟิล์ม  ถ้ารอยปลอกแปลกปลอมในฟิล์มเป็นสีดำ แสดงว่าเกิดหลังการ expose

เราทำการตรวจสอบ ฟิล์มกับ cassettes ก่อนว่ามีปัญหาหรือไม่ ถ้าไม่พบเราจึงมาดูที่เครื่องล้าง

จากการตรวจสอบครั้งนั้นเราพบว่า

ฟิล์มที่เราใช้ไม่ชื้น และมีการหมุนเวียนดีไม่มีค้างในcassettes นานๆ

เราพบปัญหาที่ตัว cassette ของเราเอง  พบว่า screen มีความชื่นสูง และขึ้นรา โดยมีจุดๆเล็กๆเต็มไปหมด (cassette ซื้อมาใหม่ๆ)แต่รอยแปลกปลอมที่พบไม่ได้ป็นแนวยาวๆอย่างที่เห็นในภาพเป็นบางกลุ่มหนา  บางแห่งบาง แต่เปนลักษณะจุดคล้ายกัน

[dhanarun]

• ขอบคุณ คุณรังสี มากค่ะ ที่กรุณาแบ่งปันความรู้
• ความรู้อย่างนี้เป็นความรู้แท้จริงจากประสบการณ์จริง ซึ่งหาไม่ได้ในตำรา
• มีประสบการณ์ดีๆ อื่นอีกไหมค่ะ กรุณาเล่าสู่กันฟังบ้าง

[kanitta]

เรียนอาจารย์

ดิฉันเขียนบทความไว้ อยากลงหนังสืออาจารย์จะรับพิจารณาหรือไม่คะ ตอบที E-mail ก็ได้คะ

ชื่อเรื่อง การถ่ายภาพเอกซเรย์กะโหลกศีรษะ

เป็นการเขียนจากประสบการณ์ที่พบในการปฏิบัติงานตรงคะ

[email protected]

[สมชาย]

สวัสดีครับ

พอดีแวะผ่านมา เจอ ข้อความดีๆ ขอบคุณมากครับ อาจารย์ และคุณ รังสี