รายงานสด..การประชุมการวิจัย RAR พืชปลอดภัยที่กำแพงเพชร (ภาคบ่าย)

บรรยากาศในภาคบ่าย

เริ่มภาคบ่าย เวลา13.00 น. ด้วยการชมวีซีดีบ่มเพาะนวัตกรรม "คนล่าฝัน" ของ อ.ศักดา ทวิชศรี เพื่อสร้างพลังใจในการทำงาน ..... สู้ ๆๆ...

หลังจากนั้นเป็นการเล่าแนวทางและประสบการในการทำงานวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม โดย อ.ศักดา ทวิชศรี สรุปว่าในการทำงาน PAR มีประเด็นต่างๆ และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับทีมนักวิจัย เช่น

เริ่มที่การปรับเปลี่ยนแนวคิดของชาวบ้านว่างานนี้เป็นของชาวบ้าน
ชุมชนจะต้องมีการปฏิบัติ
สร้างกระบวนการเรียนรู้-วิธีคิดให้แก่ชาวบ้าน (ไม่รอรับอย่างเดียว)
เปลี่ยนจากปัญหาเป็นโจทย์วิจัย
เติมความรู้บางเรื่องให้กับชาวบ้าน ซึ่งสอดคล้องกับความรู้เดิมที่มีอยู่
ชาวบ้านต้องทำเอง เพราะเป็นเรื่องของเขา เป็นการสร้างปัญญา
สร้างความเข้าใจ และชาวบ้านต้องเริ่มต้น ถ่ายโอนการวิเคราะห์ข้อมูลไปให้ชาวบ้าน

อ.เกษม ศรีโยทิน

ต้องกำหนดขอบเขตภายใต้ระบบการผลิต
ต้องสร้างจิตสำนึกในความปลอดภัยให้กับทุกฝ่าย

สรุปประสบการณ์และสิ่งที่จะเกิดขึ้นในกระบวนการวิจัยฯ โดย อ.ศักดา ทวิชศรี

ถ้าจะหานักวิจัยชุมชน จะมีวิธีการอย่างไร
ใครจะมาเป็นนักวิจัยชุมชน
หน้าที่ของนักส่งเสริมฯ คือ สร้างให้ชาวบ้านเป็นนักวิจัย
โจทย์...ปัญหา...คือปลอดภัย
การบ้านเราคือว่า เมื่อทำความใจแล้ว ก็เข้าสู่ชมชนตีโจทย์ และกระตุ้นให้ชาวบ้านเข้าใจ
กระบวนการวิจัย เป็นการเรียนรู้ขั้นสูงสุด ซึ่งจะทำให้เกิดความยั่งยืน
ต้องเลือกนักวิจัย เพราะเป็นผู้หาความรู้ให้ชุมชน
สร้างความเข้าใจให้ชาวบ้านทราบว่า ปัญหาของเขาคืออะไร
วิธีที่จะนำเสนอจะใช้วิธีการอย่างไร ต้องออกแบบอย่างไรให้ชาวบ้านเข้าใจ...
ทำการออกแบบวิจัย...................
ทีมงานนักวิจัยของสำนักงานเกษตรจังหวัด ต้องเตรียมแผนการสนับสนุนด้านวิชาการ/เทคนิคการวิจัยให้กับนักวิจัยในพื้นที่

14.45 น. เป็นการเล่าประสบการณ์ของชาวบ้านที่ทำการวิจัยของตนเอง โดยคุณเสนาะ ยิ้มสบาย ซึ่งมีปัญหา "ดินไม่ปลอดภัย" และได้ออกแบบการปฏิบัติ คือ 1) การใช้น้ำหมัก 2) การไถกลบหมัก และ 3) ปลูกพืชหมุนเวียน หลังจากนั้นก็ดำเนินการ หลังจากผ่านไปพบว่าดินมีความอุดมสมบูรณ์ดี ไม่ต้องใช้ปุ๋ยเคมีเลย และพืชที่ปลูกมีความสมบูรณ์มาก

สรุปโดยคุณศิริวรรณ หวังดี

ทุกคนต้องลงพื้นที่เพื่อประเมินสถานการณ์พื้นที่ของตนเอง
ประเด็นของการวิจัย ประเด็นที่จะทำคือเรื่องอะไร
บาทบาทของทุกคน ทั้งส่วนกลาง และภูมิภาคล้วนมีบทบาท ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับบทบาทของนักส่งเสริม
องค์ความรู้ที่ตนเอง(นักส่งเสริมฯ) ค้นพบ....?
เครื่องมือในการใช้ในการเรียนรู้ในวันนี้(กระบวนการวิจัย/การสร้างนักวิจัย) ใช้กรณีศึกษา ทั้งที่เป็นบทเรียนจากวีซีดี และการเล่าเรื่องของนักส่งเสริมฯ

ขอเสนอจากคุณสายัณห์ ปิกวงค์

ต้องมีพื้นที่เป้าหมาย คน ข้อมูล
ค้นหาปัญหา จนท. ก็ต้องหาโจทย์ ของตนเอง
นักวิจัยชุมชน ต้องมีการบ่มเพาะ (แกนนำ)
นอกจากความรู้ที่มีอยู่ในตัวเกษตรกรแล้ว ก็มีการเติมความรู้จากภายนอก
นักส่งเสริมฯ ต้องหาคนเรียนรู้ (เห็นจุ่มพุ่มแล้ว) ทำหน้าที่เป็นคุณอำนวย การใช้เครื่องมือการวิจัยเชิงคุณภาพ
เก็บข้อมูล ข้อค้นพบคืออะไร และการเขียนรายงานการวิจัย

สรุปว่าหลังจากวันนี้เราจะกลับไปทำอะไร

AAR โดยทีมอำเภอคลองลาน โดยคุณอรวรรณ เก่งสนาม และคุณสวัลย์ ขาวทอง

เนื่องจากเป็นช่วงเวลาเย็นมากแล้ว ทีมของอำเภอคลองลาน จึงขอทำ AAR เพียงประเด็นเดียว คือ ข้อเสนอแนะ/ข้อคิดเห็นในการจัดกระบวนการในครั้งต่อไป ผลสรุปเป็นดังนี้ครับ

ทบทวนข้อมูลในการทำ และการนำเสนอ (ให้ให้แต่ละคนนำเสนอในครั้งต่อไป)
ข้อมูลบางส่วนยังล่าช้า และไม่ครบถ้วน (ต้องดำเนินการต่อ)
ในการเข้าร่วม พบว่าในบางเรื่องนักวิจัยยังไม่เข้าใจ (กระบวนการวิจัย : นักส่งเสริมมือใหม่)
การปฏิบัติงานในพื้นที่ยังมีบ้างที่สับสนในเรื่องของการดำเนินงาน
การปฏิบัติงานต้องมีการบันทึกข้อมูลเพื่อนำไปแก้ไข
ต้องนำข้อมูลไปทบทวนในพื้นที่ (ผลการวิเคราะห์)