โฮมสเตย์บ้านจำรุงกับการเรียนรู้วิถีชีวิต
โฮมสเตย์บ้านจำรุงกับการเรียนรู้วิถีชีวิต
อยากบอก
๑๐ สัปดาห์ของการฝึกงานที่บ้านจำรุง ในฐานะนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้ถูกมอบหมายงานพิเศษจากชุมชน ด้วยการจัดทำข้อมูลเรื่องที่พักชุมชนโฮมเสตย์บ้านจำรุงให้กับชุมชน และนำเสนอต่อไปยังการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย(ททท.) การทำงานในครั้งนี้แม้ว่าจะไม่สามารถเข้าถึงตัวตนของชุมชนได้ทั้งหมด แต่พยายามที่จะสะท้อนในสิ่งที่ได้มองเห็น และคิดว่าน่าจะเป็นประโยชน์กับชุมชนบ้านจำรุงมากที่สุด เท่าที่เด็กเหลืองแดงจะทำได้ หวังว่าประโยชน์จากการทำงานข้อมูลครั้งนี้ บ้านจำรุงและผู้ที่สนใจคงนำไปใช้ได้บ้างไม่มากก็น้อย ขอบคุณเพื่อน ๆ ทุกคน(ลูกเกด / ปอ / องค์ / นิ / แตง) ที่ได้ช่วยกันรวบรวบและช่วยคิดช่วยเขียน ขอบพระคุณ อาจารย์ปาริชาติ วลัยเสถียร ที่ส่งพวกเรามาเรียนรู้ที่นี่ บ้านจำรุง คุ้มค่าจริงจริง
ปัด นครปฐม / พฤษภาคม ๕๑
อยากเล่า
บ้านจำรุงได้จัดตั้งรวมกลุ่มโฮมสเตย์ขึ้น ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547 โดยมีการติดตั้งป้ายประกาศที่บริเวณปากทางเข้าหมู่ ริมถนนสุนทรภู่ บอกกล่าวทางวิทยุชุมชน และเริ่มมีผู้สนใจเข้าพักในปี พ.ศ. 2548 การดำเนินการในช่วงแรกได้รับการสนับสนุนจากสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) ในเรื่องของการพัฒนาคน กระบวนการเรียนรู้และการทำกิจกรรมต่างๆในชุมชน ทำให้กลุ่มเข้มแข็งขึ้นเรื่อยๆ
ปัจจุบันมีผู้คน นักเดินทางมาดูเยี่ยมเยียนศึกษาเรียนรู้และพักโฮมสเตย์บ้านจำรุงอยู่เสมอตลอดทั้งปี จากข้อมูลของชุมชนบ้านจำรุงในปี ๒๕๕๐ มีผู้คนเดินทางมาที่นี่มากกว่า ๕๐,๐๐๐ คน ทั้งที่มาพักและมาแวะเพื่อเยี่ยมเยียนชุมชน ผู้คนที่มามีทั้งนักพัฒนา ผู้นำชุมชน นักวิชาการ นักศึกษา ผู้บริหารประเทศ
ก่อนหน้าที่จะเป็นบ้านจำรุงโฮมสเตย์อย่างที่เห็นกันทุกวันนี้ มีการช่วยกันคิด หารูปแบบของโฮมสเตย์ว่าควรจะเป็นอย่างไร ต้องปรับปรุงสภาพบ้าน สภาพแวดล้อม สภาพชุมชนขนาดไหน ถึงกับมีคนเสนอให้ปรับปรุงสภาพบ้านให้เป็นรูปแบบรีสอร์ท เพื่อให้คนที่มาพักโฮมสเตย์ได้รับความสะดวกสบายมากที่สุด มีหลายความคิดเสนอแนวทางเข้ามามากมาย แต่ละความคิดมีเรื่องที่ต้องทำมากขึ้น
ชาวบ้านจำรุงจึงกลับมาย้อนดูความตั้งใจแรกอีกครั้งว่า วัตถุประสงค์แรกในการจัดตั้งโฮมสเตย์ขึ้นก็เพื่อต้องการใช้กิจกรรมโฮมเสตย์เป็นเครื่องมือในงานพัฒนา ให้ชุมชนสะอาด มีสุขภาวะที่ดี และต้องการให้ผู้คนภายนอกได้เห็นสภาพความเป็นอยู่ของชุมชน สามารถนำไปเป็นแบบอย่างได้
ดังนั้นการปรับปรุง เปลี่ยนแปลงต่างๆที่ต้องใช้งบประมาณมากมาย จึงไม่มีความจำเป็น เพียงแต่ครอบครัวที่เป็นสมาชิกโฮมสเตย์หมั่นดูแลความสะอาดของบ้าน คอยดูแลปรับปรุงส่วนที่ชำรุดให้ใช้การได้อยู่เสมอ นอกจากจะเป็นการประหยัดงบประมาณแล้วยังได้ประโยชน์จากการดูแลความสะอาดบ้าน ชุมชนตรงตามวัตถุประสงค์ของการจัดตั้งกลุ่มโฮมสเตย์ และเป็นการประหยัดงบประมาณอีกด้วย
ส่วนเรื่องของค่าที่พักโฮมสเตย์ อยู่ที่ราคา 120 บาทต่อคืน พร้อมอาหารเช้า โดยเงินรายได้จะแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ 70 บาทจะให้กับเจ้าของบ้าน 40 บาทจะเป็นค่าอาหารเช้าที่ทางกลุ่มจัดเตรียมให้ ส่วนอีก 10 บาทนั้นจะสมทบเป็นเงินในการบริหารจัดการกลุ่ม
โฮมสเตย์บ้านจำรุงกับบทบาททางสังคมสงเคราะห์
ชาวบ้านที่นี่ไม่ได้มีใครเรียนสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ แต่ทุกคนมีแนวคิดการบริการ ทุกคนมีจิตสาธารณะ ทุกคนยินดีทำเพื่อให้ชุมชนแข็งแรง เข้มแข็งขึ้น ซึ่งการจัดที่พักโฮมสเตย์นั้น ครอบครัวที่เป็นสมาชิกโฮมสเตย์จะต้องมีจิตใจที่เปิดกว้างอย่างมาก และสามารถยอมรับในความแตกต่างของบุคคลได้ ซึ่งเป็นหลักการสำคัญทางสังคมสงเคราะห์ ที่จะต้องยอมรับว่าบุคคลทุกคนย่อมแตกต่างกันไปตามปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นสภาพความเป็นอยู่ การเลี้ยงดู สภาพแวดล้อมเพราะฉะนั้น ความแตกต่างของบุคคลเป็นสิ่งที่สมาชิกโฮมสเตย์ได้ยอมรับ ไม่ใช่เรื่องง่ายนักที่จะสามารถทำกันได้ทุกคน
ชาวบ้านจำรุงคนหนึ่งล่าให้ฟังว่า
“ถ้าเป็นบ้านของตัวเองแล้ว มีคนเดินมาขอนอนค้างด้วยสักคืนหนึ่ง โดยที่ไม่รู้จักกันมาก่อน ไม่ใช่ญาติพี่น้อง และเอาเงินมาให้ 120 บาท โดยไม่รู้ว่าคนนั้นเป็นใคร มาดี มาร้าย อย่างไร จะยอมให้เขานอนพักใหม”
ถ้าเป็นคนในเมืองคงตอบว่า
“อยู่ ๆ จะให้ใครที่ไม่รู้จัก จะให้มาอยู่ได้อย่างไร”
แต่สำหรับคนที่บ้านจำรุงนั้น อ ผู้คนที่เป็นสมาชิกโฮมเสตย์ สามารถเปิดใจยอมรับ ความแตกต่างของบุคคลอื่นได้เป็นอย่างดี
อีกสิ่งหนึ่งที่สำคัญ ก็คือ การแบ่งงานกันทำตามความถนัดของแต่ละบุคคล เช่น ครอบครัวใดที่มีฝีมือด้านการทำอาหาร ก็จะรวมตัวกันเป็นฝ่ายจัดเตรียมอาหาร ครอบครัวใดมีความรู้เรื่องความสามารถพิเศษก็จะรวมกลุ่มกันแบ่งปันความรู้ แนวทางการทำงานของกันและกัน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการทำงาน
เพราะเมื่อแต่ละคนได้ทำงานที่ถนัด นั่นก็หมายถึง ความชอบ และความเต็มใจที่จะทำงานนั้นนั้นอย่างเต็มที่ งานที่ออกมาก็มีประสิทธิภาพ เพราะคนเมื่อชอบและถูกมอบหมายให้ไปทำ ก็จะทำอย่างสุดชีวิต เพื่อให้งานที่ได้รับมอบหมายมานั้นเสร็จสมบูรณ์ และภูมิใจในสิ่งที่ทำ
นอกจากผู้ที่มาพักโฮมสเตย์แล้ว จะได้เรียนรู้ ศึกษาวิถีชีวิตของชุมชนบ้านจำรุง ผู้คนในชุมชนเองก็ยังได้รับความรู้ ได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์กันและกัน จากการที่พูดคุยระหว่างที่พักอยู่ในชุมชน ไม่ว่าจะพูดคุยกันเรื่องใดก็สามารถเปลี่ยนเป็นความรู้ได้ ทั้งเรื่องอาหาร อาชีพ ที่อยู่อาศัย การทำมาหากินต่างเป็นประโยชน์ให้กันและกัน หากไม่มีคนจากภายนอกเข้ามา และคนจากข้างในไม่ออกไป ชุมชนจะเรียนรู้และพัฒนาได้อย่างไร
จะเห็นได้ว่าชาวบ้านจำรุง ถึงแม้จะไม่มีความรู้ด้านสังคมสงเคราะห์แต่ทุกคน โดยเฉพาะกลุ่มแกนนำนั้นเข้าใจในหลักการสังคมสงเคราะห์เป็นอย่างดี ไม่เพียงแต่ในกลุ่มโฮมสเตย์เท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงสวัสดิการต่างๆที่ทางหมู่บ้านจัดให้กับสมาชิกในหมู่บ้าน ไม่ว่าจะเป็นค่ารักษาพยาบาล ฌาปนกิจสงเคราะห์ที่มีกลุ่มงานอื่น ๆ รับผิดชอบ เมื่อสมาชิกเสียชีวิต หรือพ่อแม่ของสมาชิกได้เสียชีวิตไปก็จะมีเงินช่วยให้กับสมาชิก แสดงให้เห็นว่าบ้านจำรุงได้เดินทางสังคมสงเคราะห์แล้ว แม้ส่วนใหญ่ในประเทศจะยังทำไม่ได้ แต่ถ้ามีใครกล้าที่จะเริ่มก็จะทำให้มีคนปฏิบัติและทำตามในที่สุด
เคยมีผู้นำชุมชนท่านหนึ่งที่มาศึกษาดูงานที่บ้านจำรุงถึงกับกล่าวว่า “บ้านจำรุงควรเป็นประเทศไทย”
จุดแข็ง ของบ้านจำรุงโฮมสเตย์
- การรวมกลุ่มกันอย่างเข้มแข็ง
- การแบ่งหน้าที่ตามความถนัดของบุคคล
- บ้านที่เป็นโฮมสเตย์มีการดูแลรักษาเป็นอย่างดีทั้งความสะอาด และความสะดวกสบาย
- องค์ประกอบในการหนุนเสริมดีมาก
จุดอ่อน
- บ้านสมาชิกหลากหลาย ใช้มาตรฐานสากลไม่ได้ ต้องใช้มาตรฐานชุมชน
- ไม่สามารถรับผู้คนได้มากนักยังมีข้อจำกัด
- การประชาสัมพันธ์ยังไม่ดีพอ รับรู้เฉพาะกลุ่ม
อยากฝาก
โฮมเสตย์บ้านจำรุง จะทำให้ท่านได้พบกับปรัชญาของชีวิตการอยู่ร่วมกัน การเอื้ออาทร การแบ่งปัน การเคารพกันและกัน อาหารสุขภาพทั้งกายและใจ ซึ่งในสังคมเมืองแทบจะหาไม่ได้แล้ว
ความเห็น (8)
ขอบคุณมากเลยค่ะ สำหรับข้อมูล
ขอทราบรายละเอียดสำหรับที่พัก อยู่ที่ไหนค่ะ น่าเรียนรู้ค่ะ
สวัสดีครับท่านผู้ใหญ่
- ผมเป็นคนหนึ่งที่ชอบการท่องเที่ยวและพักแรมแบบ"โฮมสเตย์"ครับ
- เสียดายเมื่อคราที่เขตปทุมวัน กทม.ไปแวะศึกษาดูงาน ที่บ้านจำรุง แต่ไม่ได้พักแบบโฮมสเตย์
ขอบคุณครับ
- สวัสดีค่ะ
- แวะเข้ามาทักทายยามเย็นค่ะ
- ชอบการท่องเที่ยวแบบโฮมสเตย์นะคะ ได้บรรยากาศดี
- แต่กลัวอยู่อย่างหนึ่งว่า จุดมุ่งหมายของโฮมสเตย์จะเปลี่ยนแปลงไป
- จริง ๆ เราต้องการให้นักท่องเที่ยวมาสัมผัสชีวิตแบบไทย ๆ ตามท้องถิ่น
- แต่เดียวนี้ ในหลาย ๆ ที่ กลายเป็นว่า คนท้องถิ่นต้องปรับวิถีชีวิต ปรับที่อยู่ให้เหมาะสมกับนักท่องเที่ยว ประมาณนั้น
- จบแล้วค่ะ....เดี๋ยวเครียดกันใหญ่
ไปพัก มาสองรอบครับ
ได้ประสบการณ์ดีๆ มากมาย
การเรียนรู้ไม่มีวันจบ การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นตลอดเวลา เราเชื่อว่าชุมชนบ้านนอกแบบเรา ถ้าจะเปลี่ยนคงเป็นเรื่องของการเรียนรู้มากว่าธุรกิจแน่นอน เครียดกว่าเก่า
ตอนนี้บ้านจำรุงมีเว็บไซต์แล้วนะครับ
มีเรื่องราวดีๆ มากมายทั้งเรื่องเล่าชุมชน ชุมชนเศรษฐกิจพอเพียง มหาวิทยาลัยชีวิต คลิปวีดีโอชุมชนต่างๆ
สวัสดีค่ะคุณชาติชาย
บ้านจำรุงเป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีกระบวนการพัฒนาคน
การเห็นและสัมผัสผ่านประสบการณ์โฮมเสตย์ช่วยเติมเต็มชีวิตสงบสุขมากขึ้น
ขอบคุณมากค่ะ
เตือนใจ หมื่นเดช
ถึงชาวบ้านจำรุง
รู้จักคนจำรุงจากรายการทีวีไทย รู้สึกถึงความน่ารักของคนที่นี่ รู้สึกขอบคุณ ที่ยังมีพื้นที่่น่ารัก ดีๆ ในเมืองไทย ให้ได้ชื่นชมในภาวะที่สังคม ประเทศมีความวุ่นวาย มีภัยต่างๆ มากมาย เราคงได้พบกันซักครั้ง บ้านจำรุงคือหนึ่งในพื้นที่ที่ถูกบันทึกในสมุด สถานที่ี่ี่
ที่พี่เตือนอยากไป แล้วพบกันนะ