ค่าวฮ่ำกำเมือง..กวีศรีล้านนา.. ต๋ามประสาข้างถนน..ต๋อน "ร่ำเปิงเถิงหอใจ๋"(ฉบับสองภาษา)


ภาษาเหนือ และ ภาษากลาง

ผมมาทำงานที่ภาคใต้นานแล้ว  คิดถึงบ้านมาก เลยพร่ำเป็น"ค่าวฮ่ำกำเมือง"

(ความหมายของคำว่า " ค่าวฮ่ำกำเมือง "  คือ  บทกลอนของชาวล้านนา........................................................................

คำว่า  " ร่ำเปิง "แปลว่า " คิดถึง "

คำว่า    " เถิง "แปลว่า " ถึง "

คำว่า    " หอใจ๋ " แปลว่า  " บ้าน "หรือ" เรือนนอน "

ดังนั้น  " ร่ำเปิงเถิงหอใจ๋ "  ก็คือ  " คิดถึงบ้าน "     นั่นเองครับ...

 

  ห่างหายก๋ายไก๋..บ่ใจ้บ่ฮัก     อยากไปตายตั๊ก..ปะปี้นายน้อง

(ห่างหายกายไกล..ไม่ใช่ไม่รัก     อยากไปทายทัก..พบญาติพี่น้อง)

วิกฤตจีวา..จ๊ะต๋าขีดข้อง    จึ่งมายะเวียก..เมืองใต้

(วิกฤตชีวา..ชะตาขัดข้อง    จึงมาทำงาน..เมืองใต้)

บ่กิ๊ดหลีกลี้..แต่มีเหตุไห้     หื้อข้าต้องล่อง..จรลี

(ไม่คิดหลีกลี้..แต่มีเหตุให้     ให้ข้าต้องล่อง..จรลี)

มาอยู่เมืองไก๋..ได้สามขวบปี     วิถีครัวเรือน..เหมือนบ้านแห่งข้า

(มาอยู่เมืองไกล..ได้สามขวบปี     วิถีครัวเรือน..เหมือนบ้านแห่งข้า)

ผ่อไปตางไหน..ประชาไพร่ฟ้า     หมู่มวลไทย..จ้าดเจื๊อ 

(ดูไปทางไหน..ประชาไพร่ฟ้า     หมู่มวลไทย..ชาติเชื้อ)

บ่มเฝ้าติดต๋าม..บ่ได้รั้งเรื้อ     ข่าวคราวเผ่าล้าน..นาไทย

(ยังเฝ้าติดตาม..ไม่ได้รั้งเรื้อ     ข่าวคราวชาวล้าน..นาไทย)

จิตอนุรักษ์..เถิงมาอยู่ไก๋     ป๋าเวณีใด..เต๋มใจ๋ข้าหนี้

จิตอนุรักษ์..ถึงมาอยู่ไกล     ประเพณีใด...อยู่ในใจข้านี้)

คนเฒ่าสอนกึ๊ด..ขีดแป๋งแจ๋งจี๊     น้อมฮับนำมา..เสี้ยงเนื้อ

(ผู้เฒ่าสอนคิด..ขีดเส้นบ่งชี้     น้อมรับนำมา..หมดเนื้อ)

เจื๊อในลูกหลาน..สานต่อก่อเกื้อ     กู๊คนเมืองเหนือ..เมินนาน

(เชื่อในลูกหลาน..สานต่อก่อเกื้อ     คู่คนเมืองเหนือ..เนิ่นนาน)

ข้าขอจารึก..ไปสุดเจ้นก๋าน     ไหว้สากราบกราน..เหนือตกออกใต้

(ข้าขอจารึก..ตลอดสังขาร     นบไหว้กราบกราน..เหนือตกออกใต้

น้ำต๋าหลั่งริน..กวีขี้ไห้     คงมีวันได้..คืนเฮือน

(น้ำตาหลั่งริน..กวีหวลไห้     คงมีวันได้..คืนเรือน)

 

หมายเลขบันทึก: 180277เขียนเมื่อ 2 พฤษภาคม 2008 19:06 น. ()แก้ไขเมื่อ 10 กันยายน 2012 15:24 น. ()สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (21)

อ่านค่าวจบไป จับใจ๋ยิ่งน้อง รพีเอ่ยถ้อง เป็นสองภาษา
หื้อไทยกล๋างนั้น หายอั้นสังก๋า กำนี้นั้นจา หมายว่าใดหั้น
แปล๋เมืองเป๋นไทย จับใจ๋แม่นหมั้น เข้าใจ๋โตยตัน ดีครับ

วันนี้แลหนา โตยมาคำนับ ขอบคุณเน้อครับ รพี
ตี้ท่านไปแนะ ไปแวะเป็นศรี ขีดเขียนวลี ตี้บล็อกแม่นหมั้น
เปลี่ยนกั๋นไปมา อู้จ๋าว่าอั้น สนุกม่วนงัน บอกจี๊

วันนี้ลาไป บ่ได้หลีกลี้ จักปิ๊กมาหนี้ แถมกำ
จ๋บลำนำ ค่าวลงเต้าอี้ เต้านี้ขอวางลง ก่อนแลนายเหย.

ไหว้สา น้อมฮับ ครับป้อครู    ตี้ผม มักอู้ ร่ำเปิงหา

จึ่งเขียน บอกกล่าว จำนันจา   มาเป๋นภาษา คนบ้านเฮา

 

                      ขอบคุณจ้าดนักครับ

                                   รพี

 

สวัสดีครับ

อ่านแล้วรู้สึกดีครับ คือผมไปหลงอยู่แบบแผนฉันทลักษณ์แบบไทยกลางมานาน เพิ่งมาเห็นว่าของทางเหนือเรานี่ก็ใช่ย่อยเสียเมื่อไหร่

คุณรพีมีแบบฉันทลักษณ์ของค่าวฮ่ำหรือเปล่า อยากลองศึกษาดูครับ

สวัสดีครับ คุณรณฤทธิ์

พอดีตอนสงกรานต์ ผมกลับบ้านที่เชียงใหม่ ไปอ่านเจอค่าวคำเมืองที่วัดเจดีย์หลวง เลยจดมาอ่านครับ แล้วเอามาดูว่าเสียงสูงเสียงต่ำและจำนวนคำจำนวนบทเป็นอย่างไรก็ลองเขียนโดยใช้เรื่องราวของเราเข้าไปแทนครับ ผมก็ไม่เคยศึกษาเหมือนกันครับ

จะศึกษาค้นคว้ามาฝากคุณด้วยครับ

รพี

มาเยี่ยม...

อ่านแล้วเหมือนเดินอยูในถนนคนอู้กำเมืองแถว...หน้ามอ. เจียงใหม่เนาะ..

ฮิ ฮิ ฮิ

ขอบคุณครับ คุณรพี จะรอด้วยความระทึกในใจพลัน

เอาตัวอย่างค่าวมาฝาก แกะเอาฉันทลักษ์สัมผัสตามนี้ได้

ฅ่าว ๔ บท (ฅ่าวร่ำนางชม) . ...

พี่น้องผิดกันเหมือนพร้าฟันน้ำ อย่ากำผูกหมั้นทือเวร

เปอะเปิกนั้นน้ำหากพาเป็น เอาน้ำใสเย็นซ่วยเปอะจิ่งเสี้ยง

พี่น้องผิดกันเหมือนเหล็กขี้เหมี้ยง เต็มฝนแล้วหากทึงมี

เจ้าน้องรักจุ่งอดขันตี หื้อแปงใจดีเหมือนน้ำทังห้า

ร้ายเสียออนช่างดีปางหล้า ก็หุมมีมาป่าล้า

อย่าถือไผดีอย่าทือไผช้า ช่างเป็นเมฆฝ้าพามัว

ค่อยอยู่ตามน้ำทำไปตามตัว น้ำเพียงใดดอกบัวเพียงอั้น

จิ่งจักสมและชมคู่ฝั้น เชื้อนั้นหากสมควร...

ฅ่าว ๔ บท เป็นบทกวีที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายทั่วไปของชาวล้านนา แต่งโดย หนานพรหมินทร์ หรือ พญาพรหมโวหาร ( กวีล้านนา พ.ศ. ๒๓๔๕ - ๒๔๓๐) รูปแบบเนื้อหามีลักษณะเป็นฅ่าวใช้หรือจดหมายรัก แต่งที่แขวงลับแลง เมืองอุตรดิตถ์ เพื่อส่งเถิง นางศรีชม เมียรักที่ลักหนีพลิกไปอยู่เมืองแพร่ โดยไม่ได้ร่ำลาบอกกล่าว ขณะที่พญาพรหมกับเสี่ยวชื่อกาวิไชยเทียวทางไปทวงหนี้ที่แขวงท่าเสา เนื้อหารำพันถึงความรักที่มีต่อศรีชม และตัดพ้อต่อว่าที่ถูกทุมทอด

บทที่ ๑ รอมถนัด สะอัดโศกร้อน หนักหน่องข้อน สะท้อนอกอิด ค่อยฟังเทอะน้อง ที่ข้องใจติด จักบิดเอาดวง คะพวงมาส้อม หลอนวาตาเสย ลมเชยลวาดต้อม หอมดวงบานซว่านรส

บุปผาเผย บ่เหยเหือดงด หอมอ่อนอ้วน ควรดม จาเปรียบเค้า สำเนากลอนกลม ผสมแทกเทียม เรียมริร่ำสร้าง ค่อยฟังเทอะนาย แม่ลายปักกว้าง ชาติบางตะพาน แต่เชื้อ บ่ถ้ามีเกลือ หินส้มย้อมเนื้อ สีหากเข้ม แดงงาม บ่เปลืองมาดเช็ด ดินไฟหมากขาม สีหากทึงงาม แต่ยามอยู่เบ้า หลอนนายบ่จา เชิญฟังเทอะเจ้า ยังกลอนส่ำเนา เรื่องทุกข์ ลุนหลังนาย พี่เมาหัวซุก ปานเพศบ้า เมาวิน เข้าและน้ำ ลางฅาบลืมกิน ย่ำเทียวดิน หวิดหวาวลุ่มใต้ ทรงตนตัว อยู่พอบ่ได้ เหมือนหางทุงไชย ช่อช้าง ปักแขวนสูง พยุงยกค้าง กลางเป่งกว้าง ทอลม แสนเยื่องทุกข์ หนีบแหน้นแถมถม คันคึดไคว่ชม พรหมมีแต่ไห้ จับหล้างวัน เยียะเหมือนจักไข้ หนาวเย็นใน นอกร้อน เคยได้อยู่กิน ยินดีเซื้อมซ้อน แฝงใฝ่อ้อมพิงพาว เพื่อนเมารักชู้ เมาบ่าวเมาสาว ตามเนื่องแนวนาว เคยแฝงใฝ่เฝ้า หล้างพร่องเขา เมายาฝิ่นเหล้า พี่นี้เท่า เมาลม คันคึดรอดน้อง แม่ปล้องแขนกลม พี่เมาลม งุ่มงว้าดั่งบ้า ฟู่จาสัง พอลืมหลังหน้า ครอบครัวลืม ละไว้

ขอบคุณครับคุณumi

ยินดีที่มาเยือน ถึงชานเรือน บ้านกวี

รพี

คัดลอกเอาไว้เรียบร้อยครับ พี่เปลี่ยน

กราบงามๆครับจะลองศึกษาดูครับ พอจะจับได้ว่า ความไพเราะของค่าวบ้านเฮามันอยู่ที่เสียงสูงต่ำคำลงท้ายตวยน่ออ้าย

ขอบคุณครับ

ปล.

คุณรณฤทธิ์ครับ พี่ paleeyon เอาตัวอย่างมาฝากครับ ลองศึกษาดูเน่อครับ

รพี

ใจ๋จ่อใจ๋จด สะกดอ่านเขียน หมั่นฮ่ำหมั่นเฮียน หากเปียรตึงได้
ถามเปิ้นเอา คนเฮาใจ้ใบ้ ค่อยจ๋ารจามไป อย่าท้อ
.
จ๋าเตียมไป เหมือนในบ่าก๊อ ต้องผ่าออกข้อ ในงาม
จ๋ารลงเต๊อะครับ นับหนึ่งสองสาม บ่เมินก็งาม ต๋ามแบบค่าวสร้อย
แก๊ะกิ๋นใน บ่าก๊อเทื่อหน้อย เหนี่ยงเกี๊ยวลองกอย หวานล้ำ
.
ค่าวเหมือนกั๋น ต้องหมั่นหัดซ้ำ ใจ๋จดจ่อจ้ำ ค่ำวัน
บ่เมินน่อครับ เจ้นหลับฝันหัน หนึ่งบทประพันธ์ จ้วยกั๋นก็ได้ จ้วยกั๋นก็ได้.

ป้อครู ทนันครับ

มีอะหยังที่เป๋นตั๋วอย่างได้ก่บอกสอนตวยครับ

ไหว้สา

รพี

สวัสดีเจ้า หมู่จุมปี้น้อง ขอหวันเกี่ยวข้อง ตวยไป

ชอบฮักภาษา สูมากราบไหว้ ครูค่าวซอไซร้ ไกล๋ไกล้เขตเฮิอน

ตัวข้าม่อนน้อย ขอกำตักเตื๋อน บ่าไหวคอนเฟือน ใจหนิมเตี่ยงหมั้น ใจ๋หนิมเตี่ยงหมั้น

ยินดีครับ  คุณเก็จถะหวา

มาฮ่วมกั๋นสืบสานล้านนา  ฮักษาป๋าเวณี

                      รพี กวีข้างถนน

 

 

 

 

คนเมืองเหมือนกันคับ

ขอบคณุจ๊าดนัก

ขอบคณุจ๊าดหลาย

ขอบคณุบ่ด้าย

บ่มีหยั้งหื้อ

คุณ คนเมืองเหมือนกันคับ

            บ่มีหยังหื้อ  ก่อขอแค่ใจ๋

              มาจากตังใด  ถึงได้แอ่วเอิ้น

            เข้ามาทายทัก  คึกคักเหลือเกิ๋น

              วันหน้าขอเจิน  มาใหม่เน่อเจ้า มาใหม่เน่อเจ้า

                                ยินดีครับ

                                      รพี

ขอเป๋นลูกศิษย์ ซักคนเน่อเจ้า เริ่มญามแก่เฒ่า คงบ่เป๋นหยัง

โปรดได้เมตต๋า ใคร่ได้แผนผัง เพื่อก่อเก๊าญัง ปัญญาภายหน้า ปัญญาภายหน้า

ครูไก่ครับ

  กำค่าวกล่าวแก้ ตี้แต้ลักจ๋ำ

บ่อหมีไผนำ ฮ่ำสร้าง

บ่อกล้าบอกสอน กั๋วผิดฮีตฮ้าง

แค่เขียนนำตาง หื้ออ่านปอได้ ..หื้ออ่านปอได้

       ขอบคุณและยินดีที่มาเยือนครับ

                          รพี

ครูไก่ครับ

 ลองไปขอคำชี้แนะจาก พ่อครูPทนัน ภิวงศ์งาม

ดูเน่อครับ

            รพี

สาวหญ้าหวานคนไชยปราการ

ไหว้สาไปตัง ปี้น้องอาวอา

วันนี้เข้ามา ดูราเตื่อมแท่ง

ขาเจ้าหัดมา ตึงบ่ากิ๋นแหนง

หูต๋าปาแจ้ง ถูกแหล่งนักแก ถูกแหล่งนักแก อิอิอิ สุมาอภัย น้องใหม่หัดขับเน้อเจ้ามีหยังชี้แนะตวยเน้อเจ้า ข้าเจ้าก่อหุมก่อฮักอนุรักษ์กำบ่ะเก่านี้นา แต่ไปอยู่ตี้อื่นมาจ๋นจะลืมบ่ะลืมแหล่ฮั่นเนาะ เลยต้องมาเซาะหา แท่งเตื่อมผยา ต๋ามบ้านอ้ายรพี หวังว่าจะจ้วยจี้ขานไขเน้อเจ้า ยินดีนักๆเจ้า..

ร่ำเปิงลำปาง กึงเติงหาบ้าน ตี้จากมา เขลางค์นั้นหนา เป็นตี้ว้าข้าฮัก กึดแล้วไค่ไฮ้ ไค้ปิ๊กไปแอ่วนำ เตวแวดวัด ฟังธรรมฮื้อมันจุ่มใจ๋

ลองแต่งผ่อ บ่อถูกจะไดบอกได้เน้อครับ

ละอ่อนลำปาง

กำอู้กำจ๋า ออกมาจากใจ๋

เรียงร้อยออกไป....สุดแสนม่วนล้ำ สุดแสนม่วนล้ำ

          ยินดีที่มาเยือนครับ

                 รพี

 

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท