คำพากย์รามเกียรติ กาพย์นางลอย


 

บทละครเรื่องรามเกียรติ์ : ตอนนางลอย

ทศกัณฐ์ใช้ให้นางเบญจกายซึ่งเป็นธิดาของพิเภกแปลงกายเป็นนางสีดาตายลอยน้ำมาให้พระรามเห็น  คะเนว่าเมื่อพระรามเห็นว่านางสีดาตายแล้วจะได้หมดความคิดที่จะทำสงครามพระรามเมื่อเสด็จมาสรงน้ำเห็นรูปจำแลงก็คร่ำครวญ

บทละครเรื่องรามเกียรติ์ ตอนนางลอย  เป็นบทพระราชนิพนธ์ ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  ซึ่งในวงการวรรณศิลป์ถือว่าเป็นกาพย์ที่มีความไพเราะเพราะพริ้ง ทั้งอักขรวิธี และลีลาโวหาร  กาพย์ยานี ๑๑ ตอนนางลอยนี้ มีทางกลอน ที่นักกลอนควรศึกษาไว้เป็นแบบอย่าง ทางการประพันธ์ต่อไป


กาพย์ยานี ๑๑

ดาวเดือนก็เลื่อนลับ แสงทองระยับโพยมหน จวนจวบพระสุริยน จะเยี่ยมยอดยุคนธรฯ สมเด็จพระหริวงศ์ ภุชพงศ์ทิพากร เสด็จลงสรงสาคร กับองค์พระลักษณ์อนุชาฯ เสนาพฤฒามาตย์ โดยพระบาทเสด็จคลา เกือบใกล้จะถึงสา- คเรศที่ท้าวเคยสรงชล ฯ พระเหลือบเล็งชลาสินธุ์ ในวารินทะเลวน เห็นรูปอสุรกล อันกลายแกล้งเป็นสีดาฯ ผวาวิ่งก็หวั่นจิต ไม่ทันคิดก็โศกา กอดแก้วขนิษฐา ฤดีดิ้นลงแดยันฯ พระช้อนเกศขึ้นวางตัก พิศพักตร์แล้วรับขวัญ ยิ่งคิดยิ่งกระสัน ยิ่งโศกเศร้าในวิญญาฯ พิศพื้นศิโรโรตน์ พระองค์โอษฐ์และนัยนา กรแก้มพระกัณฐา ก็แม้นเหมือนสีดาเดียวฯ พิศทรวงและดวงถัน ในเบื้องบั้นพระองค์เรียว ชะรอยรูปสีดาเจียว ประจักษ์แล้วนะอกอาฯ พระเล็งลักษณเกศี- สินีน้องจนบาทา แทบท้าวจะมรณา พินาศแนบพระศพลงฯ พระพิโรธพิไรรัก สลักลั่นพระทรวงทรง กรรแสงสะอื้นองค์ อรอ่อนทอดถอนใจ จึ่งตรัสเรียกเจ้าร่วมรัก พ่อลักษณ์เอยจะทำไฉน เจ้าสีดามาบรรลัย เสียจริงแล้วนะอกอาฯ ใจจิตพี่เพียงขาด พระเยาวราชมามรณา โอ้โอ๋อนุชา อนาถนักประจักษ์ตน พระลักษณ์เล็งลานเทวษ พระชลเนตรเธอหลั่งไหล โศกสองพระภูวนัย พระหฤทัยเธอฟั่นเฟือนฯ พระน้องเอยเสียดายนัก พระวรพักตร์ดังดวงเดือน หาไหนจะได้เหมือน ไม่มีแล้วในโลกีฯ มาดแม้นจะหา ดวง วิเชียรช่วงเท่าคีรี จะหาดวงสุริย์ศรี ก็จะได้ดุจดังใจฯ จะหาโฉมให้เหมือนนุช จนสุดฟ้าสุราลัย ตายแล้วและเกิดใหม่ ไม่ได้เหมือนเจ้านฤมลฯ พระน้องเอยฤาน้อยจิต เจ้าหวนคิดกระหวัดวน ผูกศอให้เสียชนม์ สิ้นชีพแล้วจึ่งลอยมาฯ ฤาทศกัณฐ์มันโกรธ พิโรธเรากระมังหนา ว่าฆ่าโคตรวงศา จึ่งฆ่าพระน้องให้ตายแทนฯ เถิดฤาจะรื้อรบ ตระหลบวิ่งเข้าชิงแดน ฟันเสียให้นับแสน ให้เศียรขาดลงดาษดินฯ พระดาลเดือดและดับได้ กลัวเทพไทจะติฉิน ไฉนหนอพระยุพิน ยุพาพี่จะคืนเป็นฯ พระน้องเอยแต่จากเจ้า ทุกค่ำเช้าและยามเย็น ยามเสวยพี่เคยเห็น ไม่เห็นเจ้าเร้าโศกาฯ จะประมวลเทวษไว้ พระชลนัยน์ที่โหยหา ดินฟ้าและยมนา ไม่เท่าเทียมที่เรียมตรอมฯ ทุกข์ทับบ่เหือดหาย พระวรกายก็ซูบผอม ทุกข์เท่าที่พี่ตรอม แต่ก่อนเก่าบ่เท่าทันฯ อันทุกข์พี่ครั้งนี้ เป็นสุดที่จะรำพัน พ่างเพียงจะอาสัญ พระชนมชีพชีวาฯ สีดาเอยถึงจะตาย จะวอดวายพระชนมา จงเอื้อนโอษฐ์ออกเจรจา จะจากแล้วจงสั่งกันฯ เจ้าชายเนตรดูพี่บ้าง ให้พี่สร่างซึ่งโศกศัลย์ เราจะร่วมพระเพลิงกัน ในเขตขันธ์พระคงคาฯ ถ้าแต่แรกพี่รู้เหตุ ว่าเยาวเรศจะมรณา เมื่อจากอยุธยา จะฝากไว้กับชนนีฯ พี่กับอนุชา จะมาอยู่พนาลี ถ้วนครบสิบสี่ปี จะคืนเข้าพระเวียงชัยฯ สีดาเอยชะรอยกรรม พระเคราะห์นำเข้าดลใจ ห้ามเจ้าสักเท่าใด ไม่ฟังว่าอุตส่าห์ตามฯ ทั้งพระญาติวงศา พระมารดาก็ห้ามปราม ห้ามเจ้ามิฟังความ เจ้าวอนว่าอุตส่าห์เดินฯ ด้วยพี่เป็นเพื่อนยาก แสนลำบากระหกระเหิน ข้ามป่าพนาเดิน คิรีห้วยและเหวธารฯ แค้นด้วยมฤคมาศ ดั่งมัจจุราชมาตามผลาญ ล่อลวงเจ้าดวงมาลย์ สมรพี่ให้พี่จรฯ จึ่งทุกข์ทับอุระเรียม ยิ่งกรมเกรียมให้อาวรณ์ สู้ยกพลากร มาต่อยุทธด้วยอสุราฯ หมดมารพี่ผลาญสรรพ จึ่งจะรับขนิษฐา คืนเข้าอยุธยา บุรีราชเมืองเราฯ ยังมิทันจะผลาญโคตร ให้รากโษสนั้นบางเบา ควรฤาพระนงเยาว์ มาสิ้นชีพเสียกลางคันฯ แม้นเจ้าม้วยในเมืองเรา พระศพเจ้าจะเฉิดฉัน จะโสรจสรงสุคนธ์อัน ตระหลบกลิ่นสุมาลีฯ พระโกศทองจะรองรับ สำหรับราชเทวี เชิญศพขึ้นสู่สี- วิกาแก้วอันเรืองรองฯ เข้าสู่เมรุมาศ อันโอภาศด้วยเทียนทอง แสงเพลิงจะเริงรอง ไปต้องศรีวิสูตรพราย อัจกลับจงกลกลีบ ประทีปทองจะส่องฉาย พู่ห้อยเพดานราย ระรวยรื่นรำเพยลมฯ พระวิสูตรจะวงวัง บัลลังก์ทิพบรรทม รูปภาพจะเคียมคม กินนรฟ้อนอยู่ผาดผัน อีกพระญาติวงศา ก็จะมาประชุมกัน แสนสาวพระกำนัล จะนอบน้อมประนมกรฯ แสงค่ำจะร่ำไห้ วิเวกใจให้อาวรณ์ เสียงสังข์และแตรงอน จะประโคมอยู่ครืนเครงฯ อยุธยาจะเย็นระย่อ ระทดท้ออยู่วังเวง ฝูงราษฎร์จะบรรเลง เมื่อถวายพระเพลิงปอง อนิจจาเจ้าเพื่อนไร้ มาบรรลัยอยู่เอองค์ พี่จะได้สิ่งไรปลง พระศพน้องในหิมวาฯ จะเชิญศพพระเยาวเรศ เข้ายังนิเวศน์อยุธยา ทั้งพระญาติวงศา จะพิโรธพิไรเรียม ว่าพี่พามาเสียชนม์ ในกมลให้กรมเกรียม จะเกลี่ยทรายขึ้นทำเทียม ต่างแท่นทิพบรรทมฯ จะอุ้มองค์ขึ้นต่างโกศ เอาพระโอษฐ์มาระงม ต่างเสียงพระสนม อันร่ำร้องประจำเวรฯ สาครจะต่างเมือง สิงขรเนื่องจะต่างเมรุ มังกรโตกิเลน จะต่างพาหนะยลฯ ดาวเดือนจะต่างเทียน วิเชียรแก้วกลีบจงกล เมฆหมอกในเวหน จะต่างพู่และเพดานฯ พฤกษาจะต่างฉัตร สุวรรณรัตน์อันไพศาล ดอกไม้ในหิมพานต์ จะต่างพุ่มอยู่เรียงราย ฯ ฟากฝั่งมหรรณพ จะวงศพเจ้าโฉมฉาย ต่างศรีวิสูตรสาย สุวรรณรัตน์อันอำไพฯ เสียงคลื่นจะต่างกลอง พิณพาทย์ฆ้องประโคมใน จักจั่นและเรไร จะต่างสังข์และเสภาฯ จะเก็บพรรณไม้หอม มารวมล้อมขึ้นบูชาเชิญศพเจ้าสีดา ขึ้นวางไว้ในเพลิงรุมฯ จะอุ้มองค์กว่าจะม้วย จะตายด้วยเมื่อไฟชุม ร้อนเร่าฤทัยจุม พลราชเธอรำพันฯ แค้นคิดบ่รู้หาย เสียดายทำสงครามขัน ขับเคี่ยวประจำกัน เจียนจะสิ้นลงหลายคราฯ ไม่คิดกายเสียดายรัก กับเจ้าลักษณ์อนุชา คุมพลโยธา มาถมทางในวารฯี หวังจะรับพระนุชคืน ไปชมชื่นในกรุงศรี พี่มาพบแต่ซากผี สีดาพี่น่าน้อยใจฯ เสียแรงรู้พระเวทย์มนต์ ทั้งศรพลอันเกรียงไกร เจ้าสีดามาบรรลัย จะทำศึกไปไยมีฯ คทาธรและศรขรรค์ จะหักหั่นให้ยับยี โยนเข้าเผาอัคคี ให้ม้วยไหม้จะตายตามฯ เจ้าลักษณ์เอยถ้าพี่ม้วย เพราะตายด้วยเจ้าโฉมงาม อย่าคิดแค้นสงคราม จงคืนเข้าอยุธยา แม้นพระแม่ทั้งสาม จะถามถึงพระพี่ยา อีกทั้งเจ้าสีดา อย่าทูลว่าพี่บรรลัย พระชนนีจะสร้อยเศร้า พระญาติเราจะร่ำไห้ จงว่าพี่นี้อยู่ไพร ประพฤติเพศเป็นมุนีฯ สั่งพลางทางพระร่ำ แต่แรกย่ำอรุณศรี จวบจนพระรวี จะบ่ายเบี่ยงลงยอแสง พระกำลังสลดเลือด พระพักตรเผือดลงโรยแรง พระวรกายก็เย็นแสยง สยองเส้นพระโลมาฯ สิ่งเสียงก็สิ้นสั่ง และสิ้นทั้งพระเขลา เหือดแห้งพระกัณฐา พระนัยเนตรก็หลับลง พระเสโท ธ โซมซาบ ก็ไหลอาบพระทรวงทรง เอนแอบพระองค์ลง กับเกศแก้วกุณฑลนางฯ สิ้นโสตพระนาสา พระวาตาก็อับปาง เหลือแต่หัทยางค์ ระริกริกอยู่ริมทรวงฯ ทึกทึกสะท้อนจิต นิ่งสนิทฤดีดวงดังหนึ่งจะสูญทรวง สวรรคตนิคาลัย ฯฯ
____________________________________________________
พ.ณ.ประมวลมารค (ผู้รวบรวม) , สิบสองกวี ,สำนักพิมพ์แพร่พิทยา , พ.ศ. ๒๔๙๘

 

คำสำคัญ (Tags): #นางลอย
หมายเลขบันทึก: 179195เขียนเมื่อ 28 เมษายน 2008 13:22 น. ()แก้ไขเมื่อ 23 มิถุนายน 2012 06:11 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (22)

สวัสดีครับ ท่านกวิน

  • ดีใจจัง
  • แวะมาคนแรก
  • อิอิ
  • เรื่องรามเกียรติ ขอบตัวละคร หนุมาน มาก เลย
  • ตอนเด็ก ๆ ชอบทำหน้าลิง เกา เจี๊ยก ๆๆๆ
  • ฮ่าๆๆๆๆ

สวัสดีค่ะคุณกวิน

อ่านยากจังค่ะ ตาลายไปหมดเลย

  • สวัสดีครับอาจารย์โย่ง แวะมาคนแรกเลยนะครับ 
  • ฮ่า..เป็นเหมือนกันครับ..ตอนเด็กๆ ก็เคยทำท่านลิงหนุมาน
  • สวัสดีครับคุณแจ๋ว..ไม่ได้จัดเรียงเว้นวรรค น่ะครับเลยอ่านยาก เอายาดมหน่อยมั้ยครับ 

สวัสดีค่ะคุณกวิน

อ่านแล้วตาลายด้วยอีกคน (ตามพี่แจ๋วไปติดๆ)55

ไปคัดมาจากต้นฉบับเก่าแก่เลยหรือค่ะ

อยากอ่าน แต่ตาลายพรึ่ดเลย.. -_-

  • สวัสดีค่ะคุณกวิน
  • เรื่องนี้น่าจะสนุกนะคะ เคยเรียนมาบ้างแต่นานมากเลยลืมแล้วค่ะ
  • อ่านไม่ไหวค่ะ มันติดพรืดเลย

ถ้าจะอ่านเรื่องบทกวี ต้องบล็อกนี้ค่ะ สละสลวยสุดยอดค่ะ

สวัสดีครับ

เคาะวรรคแล้ว คงยาวน่าดูเชียว

สวัสดึค่ะคุณกวิน

  • อ่านยากจังค่ะ
  • คุณกวินแก้ไขหน่อยได้ไหมค่ะ มิมอยากอ่านแต่ตาลายอ่านไม่ไหวค่ะ
  • คุณกวินค่ะ 3-4 บรรทัดแล้ว enter 1 ทีได้ไหมค่ะ จะได้อ่านง่ายขึ้นหน่อย
  • เดี๋ยวแวะมาอ่านใหม่นะคะ
  • เอากำลังใจมาเติมให้ค่ะ
  • คิดถึงๆๆ
  • Tyranos + ครูมิม  พิมพ์ตามโบราณครับในสมุดไทย เขาก็พิมพ์แบบนี้ เดี่ยวจะพยามเขียนวิเคราะห์นะครับ
  • คนไม่มีราก สวัสดีครับประชุมเป็นงัยบ้าง
  • ธ.วั ช ชั ย ใช่แล้วครับอาจารย์ถ้าจัดวรรรคตามปัจจุบันจะยาวมากๆ
  • Sasinanda ขอบคุณครับ ที่ติดตามอ่าน กำลังรอแนวคิดจากนิสิตเก่าอักษรศาสตร์ อยู่นะครับ อิๆ

รับทราบค่ะคุณกวิน เดี๋ยวลองอ่านใหม่ค่ะ

วันนี้อาการเป็นอย่างไรบ้างค่ะ สดชื่นขึ้นใหม่ค่ะ

เป็นห่วงกลัวไม่ได้อ่านจดหมายถึงยายพิณอีก อิอิ

ดีขึ้นครับขอบคุณมากๆ

คุณกวินค่ะ

  • มิมมีเรื่องรบกวนคุณกวินหน่อยค่ะ
  • คือว่า ทำอย่างไรถึงจะฟังเพลงจากบันทึกนี้ได้ ที่นี่ค่ะ
  • อาจารย์สมชายเจ้าของบันทึกบอกว่าได้ตั้งให้เพลงเล่นตั้งแต่ตอนเปิดบันทึกแล้ว แต่มิมเปิดบันทึกกี่ครั้งก็ไม่เห็นเพลงเล่น
  • คุณกวินลองเข้าไปดูก่อนนะคะ ทำอย่างไรถึงจะฟังได้ หรือต้องแก้ไขอะไร กรุณาแนะนำด้วยค่ะ

ขอบคุณค่ะ

  • ฟังไม่ได้เหมือนกันครับ
  • น่าจะลองให้อาจารย์ทำลิงค์ของเพลงนี้แปะไว้ด้วยนะครับ
  • จะได้เข้าไปฟังได้อีกทางหนึ่ง

สวัสดีครับครูมิมผม กาพย์นางลอยข้างบน ผมลอง ทำไฮไลท์ บทที่ชอบ บทที่อ่านแล้วไพเราะกินใจเอาไว้ ลองอ่านดูนะครับ

น้าจะใส้ให้หมดทุกตอน อยางละเอียด

ขอบคุณน้องน้ำครับ ที่แวะมาเยี่ยมชม

ต้องกานหาความหมายอ่าค่ะ

ช่วยได้มั๊ยค่ะ

งง งง

หางานไปส่งครูอะ

การบ้านต้องทำเองนะครับคุณน้อง

อยากได้แบบถอกความทุกบทอะค่ะ

พระน้องเอยเสียดายนัก พระวรพักตร์ดังดวงเดือน หาไหนจะได้เหมือน ไม่มีแล้วในโลกีฯ มาดแม้นจะหา ดวง วิเชียรช่วงเท่าคีรี จะหาดวงสุริย์ศรี ก็จะได้ดุจดังใจฯ จะหาโฉมให้เหมือนนุช จนสุดฟ้าสุราลัย ตายแล้วและเกิดใหม่ ไม่ได้เหมือนเจ้านฤมลฯ พระน้องเอยฤาน้อยจิต เจ้าหวนคิดกระหวัดวน ผูกศอให้เสียชนม์ สิ้นชีพแล้วจึ่งลอยมาฯ ฤาทศกัณฐ์มันโกรธ พิโรธเรากระมังหนา ว่าฆ่าโคตรวงศา จึ่งฆ่าพระน้องให้ตายแทนฯ เถิดฤาจะรื้อรบ ตระหลบวิ่งเข้าชิงแดน ฟันเสียให้นับแสน ให้เศียรขาดลงดาษดินฯ พระดาลเดือดและดับได้ กลัวเทพไทจะติฉิน ไฉนหนอพระยุพิน ยุพาพี่จะคืนเป็นฯ พระน้องเอยแต่จากเจ้า ทุกค่ำเช้าและยามเย็น ยามเสวยพี่เคยเห็น ไม่เห็นเจ้าเร้าโศกาฯ จะประมวลเทวษไว้ พระชลนัยน์ที่โหยหา ดินฟ้าและยมนา ไม่เท่าเทียมที่เรียมตรอมฯ ทุกข์ทับบ่เหือดหาย พระวรกายก็ซูบผอม ทุกข์เท่าที่พี่ตรอม แต่ก่อนเก่าบ่เท่าทันฯ อันทุกข์พี่ครั้งนี้ เป็นสุดที่จะรำพัน พ่างเพียงจะอาสัญ พระชนมชีพชีวาฯ สีดาเอยถึงจะตาย จะวอดวายพระชนมา จงเอื้อนโอษฐ์ออกเจรจา จะจากแล้วจงสั่งกันฯ เจ้าชายเนตรดูพี่บ้าง ให้พี่สร่างซึ่งโศกศัลย์ เราจะร่วมพระเพลิงกัน ในเขตขันธ์พระคงคา

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท