พ่อหมีกับฝูงผึ้ง
สอนคุณธรรมอย่างไร
ให้มีความพอเพียง
บทที่ 15/1
ความใจเย็น
จุดประสงค์ : เพื่อรู้ รัก และฝึกจนเคยชิน
นิทานคติ เรื่อง : พ่อหมีกับฝูงผึ้ง
เช้าวันที่อากาศแสนสดใส พ่อหมีตัวหนึ่งตื่นขึ้นพร้อมกับเสียงร้องของกระเพาะ มันหิวๆๆๆ มันต้องการอาหารสำหรับมื้อเช้า แน่นอนมันอยากกินลูกผลไม้สีสวยๆ ที่อยู่ตามริมป่า ดังนั้นพ่อหมีจึงค่อยๆ เดินไปยังริมป่า แต่เมื่อไปถึง พ่อหมีพบว่าพุ่มไม้ว่างเปล่า ไม่มีลูกไม้สุกๆ เลย พวกกวางต่างก็มากินลูกไม้ที่สุกตามต้นไปจนหมด แทบไม่เหลือให้พ่อหมีกินเลย
พ่อหมีพยายามมองหาหนอนตัวอ้วนๆ หรือว่าฝูงมด เพื่อจะได้จับกิน แต่ว่ามันมองหาไม่พบเลย ที่แท้แม่หมีและลูกๆ ของมันมาถึงที่นี่ตั้งแต่เช้าตรู่ และจับพวกนั้นกินไปหมดแล้วเช่นกัน
พ่อหมีเริ่มหิวจนตาลาย ไม่รู้จะไปหาของกินที่ไหนดี ทันใดนั้นมันก็เห็นแม่กวางและลูกกวางโผล่ขึ้นที่ชายป่าอีกด้าน พ่อหมีรู้สึกดีใจมาก มันก็กินเนื้อได้ ดังนั้นมันจึงเดินดุ่มไปยังฝูงกวางนั้น แต่พวกกวางรู้ตัวเสียก่อน จึงวิ่งหนีไปได้ทัน
พ่อหมีคำรามอย่างหัวเสีย “แล้วจะกินอะไรละ หิวจริงๆนะ”
ทันใดนั้นพ่อหมีก็ได้ยินเสียง เสียงของปีกเล็กๆ ที่กระทบกันดังกระหึ่มอยู่ พ่อหมีมองขึ้นไปบนต้นไม้ต้นหนึ่ง แน่นอนมีรังผึ้งอยู่บนนั้น พ่อหมีแค่เห็นก็อยากกินน้ำผึ้งที่อยู่ในนั้นจนแทบจะปีนขึ้นไปในทันใด
ฝูงผึ้งทหาร พบเห็นเจ้าหมีตัวใหญ่ปีนเข้ามาใกล้รังของพวกมันก็รู้ว่าเป็นศัตรู ดังนั้นจึงตรงเข้าไปรุมต่อย แต่เจ้าหมีมีขนหนา มันจึงไม่กลัว แต่ฝูงผึ้งไม่ยอมแพ้พยายามรุมต่อยไปทั่วทั้งตัว แล้วตัวหนึ่งก็ต่อยไปที่จมูกของมัน พ่อหมีเจ็บมาก จึงคลายกงเล็บจากลำต้นเพื่อปัดฝูงผึ้ง แน่นอน มันจึงตกลงไปที่พื้นในทันที
ตอนนี้พ่อหมียิ่งหิวกว่าเดิม มันโมโหมาก มันตรงเข้าไปใช้อุ้มเท้าที่แสนแข็งแรงตะกุยและเขย่าต้นไม้เพื่อให้รังผึ้งตกลงมาที่พื้น มันควบคุมตัวเองไม่อยู่ ตบฟากอุ้มเท้าไปมาอย่างแรง รังผึ้งแกว่งไปมาและไม่อาจทนแรงกระแทกได้
รังผึ้งทั้งรังจึงตกลงมาที่พื้น พ่อหมีดีใจมากตรงไปที่รังผึ้ง แต่ฝูงผึ้งทั้งรังไม่ดีใจกับมัน พวกผึ้งรวมตัวกันแล้วก็รุมต่อยมัน ตอนนี้เป็นผึ้งทั้งรัง พ่อหมีทนพวกผึ้งไม่ได้ จึงรีบวิ่งหนีไปยังแม่น้ำ และกระโดดลงไป พวกผึ้งไม่ชอบน้ำนัก และมองหาหมีตัวใหญ่ไม่พบก็พากันบินกลับไปที่รัง พวกมันต้องสร้างรังใหม่อีกครั้ง ส่วนพ่อหมีมันยังคงโมโหและยังหิวอยู่ หิวมากกว่าเดิมอีกด้วย
ช่วยกันขยายความเพื่อสร้างความเข้าใจ
๑) ให้ช่วยกันหาคติพจน์และสุภาษิตส่งเสริมความใจเย็น
๒) ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่างๆ ที่กล่าวถึงความใจเย็น
ในทั้งสองกรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้ เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้ โดยลงวันที่ไว้ด้วย
ฝึกคุณธรรม
๑) ฝึกรู้รอบ : เรื่องนี้เหมาะสมสำหรับสอนเรื่องความใจเย็นหรือไม่ อย่างไร
๒) ฝึกแข็งขัน : เราจะแสดงความใจเย็นอย่างเหมาะสมได้อย่างไร มีความมุ่งมั่นที่จะทำแค่ไหน
๓) ฝึกพอเพียง : ความใจเย็นอย่างไร จึงเรียกว่าทำได้อย่าง พอเพียง
- อย่างไรเรียกว่าขาด
- อย่างไรเรียกว่าเกิน
๔) ฝึกความยุติธรรม : ความใจเย็นที่ดำเนินไปอย่างมีไม่มีความยุติธรรมเป็นอย่างไร ให้ช่วยกันยกตัวอย่าง
กิจกรรมสันทนาการ
๑. ให้อาสาสมัครยกตัวอย่างเหตุการณ์ต่างๆ ที่ผู้คนไม่เห็นคุณค่าของสันติภาพที่มีอยู่ เช่น ในครอบครัว สังคม ประเทศ และบนโลกใบนี้ แล้วลองให้นึกว่าถ้าตัวอย่างที่ยกมาเกิดมีสันติภาพขึ้น จะมีลักษณะอย่างไร จะมีผลดีอะไรต่อโลกใบนี้บ้าง
เอนก สุวรรณบัณฑิต
ปรับจากหนังสือ Discovering the Real Me, Universal Peace Federation Edition
ความเห็น (2)
เรื่องหมีกับผึ้งนั้นเป็นเรื่องที่แปลก
เพราะว่าจริงๆแล้วหมีเป็นสัตว์ประเภทสัตว์กินเนื้อ
แต่เป็นกลุ่มกินได้ทั้งสัตว์และพืช (omnivorous)
นิทานไทยโบราณชอบเล่าเรื่องว่าหมีชอบกินน้ำผึ้ง
ซึ่งก่อนอื่นต้องรู้กันด้วยว่าผึ้งมีกี่ชนิดและแต่ละชนิดทำรังกันอย่างไร
ความน่าจะเป็นไปได้มากที่สุดสำหรับหมีกับผึ้งก็น่าจะเป็นผึ้งโพรง
ที่ว่าเป็นผึ้งพวกนี้เพราะเป็นผึ้งที่ชอบทำรังในโพรงหินหรือโพรงไม้แห้งๆ
หมีน่าจะไปหากินแบบนั้น ไม่เหมือนในการ์ตูน ที่หมีปีนขึ้นต้นไม้สูงๆด้วยร่างกายอันหนักมากๆ
ผึ้งโพรงมีขนาดใหญ่ประมาณ 12 มม. ก็ใหญ่กว่าผึ้งมิ้มไม่มาก
นิสัยไม่ดุร้าย พอตกใจก็จะหนีไปสร้างรังใหม่ เป็นผึ้งที่ชอบขยายและสร้างรัง
ในประเทศไทยมีผึ้งโพรงอยู่ทุกภาค
สมัยก่อนคำว่า ขี้ผึ้ง นี่แหละก็ได้มาจากผึ้งโพรงในป่าเป็นส่วนใหญ่
แต่ทำไมสำนวนไทยว่า บ่นเป็นหมีกินผึ้ง มีที่มาอย่างไร?
นิสัยหมีนั้นไม่โวยวาย จะดุก็ต่อเมื่อตกใจหรือเผชิญหน้าศัตรูโดยที่มันไม่ทันตั้งตัว
ส่วนใหญ่มันก็จะหนีเมื่อได้ยินเสียงแปลกๆ
ในประเทศไทยมีมีอยู่ 2 ชนิด คือ หมีควาย กับ หมีหมา(บางทีเรียกว่า หมีคน)
ตอนนี้คงต้องหานิทานหมีแพนด้ามาสอนเด็กกันจะดีไหม?
เห็นว่าชอบกันทั้งประเทศ
สัส แมร่งตาย สี้กันตลอด เอวจี
ใครอ่านคนนั้นและเปน