กระทู้ธรรม

กระทู้ธรรมที่ชอบ  คือ

 

อเสวนา จ พาลานํ - ไม่คบคนพาล ตอนที่ ๑

  ความหมายของมงคล

 

• เหตุให้เจริญด้วยสรรพสมบัติ มีวัฒนธรรมสมแก่สังคม
• ให้เลื่อนฐานะของบุคคลขึ้นสูงกว่าภาวะเดิม
• ให้มีกิริยาวาจาใจดีงาม
• ให้มีชีวิตเกษมปลอดภัย ปราศจากอุบาทว์และอุปสรรค
• ให้มีกายสงบวาจาสงบใจสงบ

ไวพจน์ที่ช่วยให้ทราบใจความของมงคลชัดขึ้นอีกได้แก่

 

1.              ภทฺทํ หมายถึง เจริญ

2.              เสยิโย หมายถึง ประเสิรฐกว่า

3.              กลฺยาณํ หมายถึง ดี

4.              สุภํ หมายถึง งาม

5.              เขมํ หมายถึง เกษม

6.              สิวํ หมาย สงบ

 

  ความหมายของอัปมงคล

เหุตทำให้เสื่อม ฉุดฐานะของบุคคลลงให้ต่ำกว่าภาวะเดิม
ให้ใจเลวร้าย กิริยาวาจาขัดสังคม
ชีวิตเดือดร้อน วุ่นวายด้วยภัยอุบาทว์และอุปสรรค

  คนพาลเป็นคนชนิดไร
คนเราคือ สัตว์เมือง ชอบอยู่รวมกันเป็นหมู่ ซและคนในหมู่นั้นมีอยู่ 2ประเภท คือ คนดีกับคนเสีย
คนดี ==> คนที่มีความดี หรือเก็บความดีไว้ในตน ==> พระพุทธองค์ทรงเรียกว่า บัณฑิต
คนเสีย ==> คนหมดความดี เสื่อมไปจากความดี หรือตายไปจากความดี ==> พระพุทธองค์ทรงเรียกว่า คนพาล

พาล แปลว่า "อ่อน", "ตัดประโยชน์ทั้งสอง"
อ่อนความคิด ==> ไม่อาจริเริ่มสร้างชีวิตให้ดีขึ้นกว่าภาวะเดิมได้
อ่อนสติ ==> ไม่มีกำลังพอจะปลุกตนให้ตื่นตัวตื่นใจ
อ่อนปัญญา ==> ไม่มีปรีชาสอดส่องให้รู้ดีรู้ชั่วหรือรู้เหตุผล เป็นคนมีชีวิตอยู่แค่ลมหายใจเข้าออกเท่านั้น มิหนำซ้ำยังตัดประโยชน์ทั้งสองที่ตนควรบำเพ็ญเสียด้วย

ประโยชน์ทั้งสอง คือ ประโยชน์ชาตินี้ และประโยขน์ชาติหน้า เป้นเครื่องมือพัฒนาฃีวิตให้ก้าวหน้า

คนพาล ตัดทอนประโยชน์ทั้งสอง ==> ฉุดชีวิตตนเองไว้ไม่ให้ก้าวหน้า และเหยียบย่ำชีวิตให้ตกต่ำอับเฉาเศร้าหมอง

ในโลกนิติว่า "คนพาลชอบแสดงท่าทีเทียมบัณฑิต แต่เมื่อถูกบัณฑิตถาม ก็ได้แต่พูดว่าครับ..ครับ
เหมือนกับเจ้ากบแม้จะยกตัวขึ้นเทียมราชสีห์ แต่พอถูกกาเฉี่ยวไป ก็ได้แต่ร้องปอดปอด"

  ประโยชน์ชาตินี้ที่คนพาลตัดทอนมี 4 ประการ

 

1.             อุฏฐานสัมปทา สมบูรณ์ด้วยความขยันหมั่นเพียร มุ่งมั่นศึกษาเล่าเรียน เพียรหาทรัพย์เลี้ยงชีวิต และเสริมสร้างฃีวิตให้มีหลักฐาน

@ พาลเฉาเซาซบซ้ำ ซมซาน
หลับสนิทเนานมนาน บ่เว้น
ไป่ลุกเร่งกอบการ กิจใหญ่ น้อยนา
ทิ้งทับถมซ่อนเร้น เริศร้างทางเจริญ

 

2.             อารักขาสัมปทา สมบูรณ์ด้วยการักษา คือรู้จักถนอมทรัพย์ที่หาหามาได้ รู้จักทำให้ผลิดอกออกผล คุ้มครองให้ปลอดภัย และรักษาหน้าที่ของตนไม่ให้เสื่อมเสีย

@ พาลเกิดในชาติเชื้อ สูงวงศ์
ประมาทจิตคิดทะนง ทั่วหน้า
มั่วหลงกลับพาพงศ์ ตนเสื่อม สูญแฮ
นานหน่อนค่อยต่ำช้า หมดเชื้อเครือสูง

 

3.             กัลยาณมิตตตา คบเพื่อนที่ดีงาม คือเพื่อนมีอุปการะเกื้อกูลอุดหนุนแก่กัน เพื่อนร่วมสุขร่วมทุกข์ด้วยกัน เพื่อนคอยตักเตือนให้สติ แนะนำสิ่งที่เป็นประโยชน์
และเพื่อนมีความรักใคร่กันจริง (พิมพ์ถึงบรรทัดนี้นึกถึงเพื่อนๆ เลยครับ)

4.             สมชีวิตา เลี้ยงชีวิตตามกำลังทรัพย์ที่มีอยู่ รู้จักประหยัดตามหลักธรรมในพระศาสนา คือ แบ่งใช้จ่ายเลี้ยงชีวิตส่วนหนึ่ง แบ่งไว้ประกอบการงาน ๒ ส่วน แบ่งไว้ช่วยตัวในคราวมีความจำเป้นเกิดขึ้นส่วนหนึ่ง

@ มีทรัพย์บ่เลือกใช้ สิ่งใด ควรนา
ทรัพย์หมดก่อหนี้ไป เกียรติสิ้น
หวังสุขแต่ทุกข์ภัย มาสู่ ตนแฮ
ดุจนกติดแร้วดิ้น เพื่อพ้นภัยถึง

 

 

  ประโยชน์ชาติหน้าที่คนพาลตัดทอนมี 4 ประการ

 

1.             สัทธาสัมปทา สมบูรณ์ด้วยศรัทธา คือเชื่อกรรมเชื่อผลของกรรม ว่าทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่วและเชื่อว่าพระรัตนตรัยมีคุณดีจริง เพราะพระพุทธตรัสรู้สัจธรรมจริง พระธรรมเป็นสัจธรรมแท้ พระสงฆ์ปฏิบัติสัจธรรมได้ถูกต้อง ประกาศให้ประชาชนทราบว่า มีผู้ปฏิบัติได้จริง และผู้ถือปฏิบัติตามก็เป็นคนดีได้แน่นอน
คนพาลเป็นอศรัทธา คือไม่เชื่อเหตุเชื่อผล ไพล่ไปเชื่อมงคลตื่นข่าว ตื่นผู้วิเศษ หลงงมงายในข่าวลือที่เหลวไหล เชื่อฤกษ์ เชื่อยาม เชื่อโชคเชื่อลาง

@ พาลโทษไทท้าวท่วย เทวา
และโทษสถานภูผา ย่านกว้าง
โทษถึงหมู่วงศา มิตรญาติ
ไป่โทษกรรมเองสร้าง ส่งให้เป็นผล

 

2.             สีลสัมปทา สมบูรณ์ด้วยศีล คือมีศีลบริสุทธิ์สะอาด ไม่ขาด ไม่ทะลุ ไม่ด่าง ไม่พร้อย

@ คนโลภหรือห่อนได้ ครองศีล
คนมักมังษากิน บาปสู้
มักเมาเล่าห่อนยิน คำเที่ยง
คนมักมากเล่นชู้ ห่อนรู้กลัวอาย

 

3.             จาคะสัมปทา สมบูรณ์ด้วยจาคะ คือยอมสละประโยชน์สุขส่วนน้อย ออกแผ่เผื่อเจือจานผู้อื่นด้วยเมตตากรุณา เพื่อประโยชน์สุขส่วนใหญ่

4.             ปัญญาสัมปทา สมบูรณ์ด้วยปัญญา คือมีปรีชาฉลาดหลักแหลม มีสติครองตนให้เฉลียว รู้จักเหตุให้เกิดสุขว่า เมื่อทำแล้วให้ชื่นใจ ไม่เดือดร้อนในภายหลัง และรู้จักเลือกเฟ้นทำแต่สิ่งดี หลีกเลี่ยงส่วนชั่วเสียหาย

@ รู้น้อยว่ามากรู้ เริงใจ
กลกบเกิดอยู่ใน บ่อจ้อย
ไป่เห็นชะเลไกล กลางสมุทร
ชมว่าน้ำบ่อน้อย มากล้ำลึกเหลือ (โลกนิติ)

@ พาลมีตาดูได้สีใสปลอด
แต่เหมือนบอดอับแสงทุกแห่งหน
หูฟังมีน่าเบื่ออื้อเหลือทน
ปัญญาตนมีไว้เหมือนใบ้บ้า

@ มีกำลังเป็นดั่งกำลังโหด
เมื่อประโยชน์เกิดเหมาะจำเพาะหน้า
ไม่รีบร้อนนอนซ้ำมินำพา
ประหนึ่งว่าคนตายน่าหน่ายเอย

เพราะว่าคนพาลมักนะเรื่องมาให้ปวดหัวเสมอๆๆๆ  เบื่อ