ความรู้ 2 เป้า

ความรู้ 2 เป้า
วิจารณ์  พานิช
13 มิ.ย.48
          สมองของผมยังคงวนเวียนอยู่กับเหตุการณ์   ถ้อยคำ   การสนทนา   การแลกเปลี่ยน 2 วันที่บ้านผู้หว่าน   ผมติดใจคำพูดของ รศ. ดร. เนาวรัตน์  พลายน้อย   แห่งคณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์  ม.มหิดล   ที่กระตุกความคิดว่า     การจัดการความรู้จะต้องชัดเจนในเป้าหมาย   ว่าเป็นเป้าหมายเพื่อการสร้างสังคมแข่งขัน   เอาเปรียบ   เอาชนะ   มุ่งการเติบโตทางเศรษฐกิจ   หรือเป็นเป้าหมายเพื่อการอยู่ร่วมกัน   เพื่อการแบ่งปัน   ร่วมมือ   มีชีวิตที่พอเพียงและสันติสุข     2 เป้าหมายนี้ต้องการการจัดการความรู้ที่แตกต่างกัน   ต้องการ “คุณอำนวย” ที่มีความเชื่อและทักษะที่แตกต่างกัน
          สำหรับคนจำนวนหนึ่ง   แนวทางแรก (แข่งขัน   เอาเปรียบ) เป็นมิจฉาทิฐิ   เป็นทุกขปฏิปทา   นำไปสู่ความยากลำบากของมนุษยชาติ   แต่โลกก็ยังคงโลดแล่นไปในแนวทางนี้
          การจัดการความรู้ในภาคชุมชน/ท้องถิ่น   ที่ สคส. เข้าไปเชื่อมโยงขับเคลื่อนเครือข่าย   ยึดถือแนวทางหลัง (ความพอเพียง  การอยู่ร่วมกัน)
          เรากำลังสั่งสมความรู้   ประสบการณ์   และเครือข่าย   เพื่อการสร้างสำนึกใหม่ (new consciousness) แก่สังคมไทย   และแก่โลกที่เป็นสำนึกหรือปฏิปทาแห่งสันติสุข   หรือการพัฒนาที่ยั่งยืน
          โอ้โฮ   คิดใหญ่จังนะครับ
          จริง ๆ แล้ว สคส. ไม่ได้มีฤทธิ์เดชที่จะบรรลุเป้าหมายนี้ได้     สคส. ไม่ใช่พลังหลักของขบวนการสร้างสำนึกใหม่นี้     เราเชื่อว่าพลังหลักมีอยู่ทั่วไปในสังคมไทย   และในโลก     สคส. ทำหน้าที่เป็น “คุณอำนวย” ให้พลังหลักเหล่านี้มาเชื่อมโยงกัน   และขับเคลื่อนเป็นพลังที่ยิ่งใหญ่ขึ้น
          เรามุ่งหวังว่ากระบวนการที่เราอาสาเข้ามา “อำนวย”   อาจจะนำไปสู่ “self – organization” ของ “แสงหิ่งห้อย” เล็ก ๆ ในสังคมไทย   กลายเป็น “แสงสปอตไลต์” แห่งปัญญา     เป็น “ปัญญาแห่งการแบ่งปัน   และการอยู่ร่วมกัน”
          สรุปว่า สคส. ทำงานอยู่ใน “ความรู้ 2 เป้า”   โดยมีเป้าหมายอยู่ที่หนึ่งเดียว   คือ “การผุดบังเกิดของปัญญาแห่งการแบ่งปัน   และการอยู่ร่วมกัน”
                                                                                                            วิจารณ์  พานิช
                                                                                         4 มิ.ย.48