ตัวละครสำคัญในการแสดงโขน


มารู้จักกับตัวละครที่สำคัญในการแสดงโขนว่ามีตัวไหนบ้าง

 

 

ตัวละครสำคัญในการแสดงโขน              ในการแสดงโขนนั้นได้นำเรื่อง  รามเกียรติ์  มาแสดงซึ่งมีองค์ประกอบหลายอย่าง  แต่ที่ขาดไม่ได้ก็คือตัวละคร  ซึ่งแต่ละตัวมีบุคลิกภาพ  ลักษณะนิสัยที่แตกต่างกัน  ซึ่งมีคุณค่าที่ผู้ดูควรนำมาปฏิบัติเป็นแบบอย่าง  ตัวละครสำคัญในการแสดงโขนนั้นได้แบ่งเป็น  4  ประเภท  คือตัวพระ  ตัวนาง  ตัวยักษ์  และตัวลิง  แต่ละประเภทก็จะมีตัวละครอีกหลายตัว ตัวพระ

               

               1.  พระราม  คือ  พระนารายณ์ลงมาอวตารเป็นพระโอรสองค์ใหญ่ของท้างทศรถและนางเกาสุริยา  หน้าที่โยกำเนิดของพระรามคือ  ลงมาปราบอธรรม  โดยเฉพาะอย่างยิ่งทศกัณฐ์  พระรามมีกายสีเขียว  บุคลิกลักษณะและคุณธรรมของพระรามในฐานะศิษย์  ได้ให้ความเคารพต่อฤาษีวสิทธิ์และสรามิตร  ปรนนิบัติผู้เป็นอาจารย์อย่างดี  มีความกตัญญูรู้คุณในฐานะลูก  การที่พระรามยอมถูกเณรเทศ  14  ปีเพราะมีความรักและกตัญญูต่อบิดา  ไม่ต้องการให้บิดาเสียสัตย์ที่ให้ไว้แก่นางไกยเกษี  มีพฤติกรรมที่แสดงถึงความเป็นลูกที่ดี  คือเคารพเชื่อฟังบิดาโดยไม่ได้แย้ง  มีความรักและกตัญญูต่อผู้เป็นมารดาเสมอกันหมดไม่ว่าจะเป็นมารดาบังเกิดเกล้าหรือมารดาเลี้ยงในฐานะพี่  ไม่มีความอิจฉาริษยาน้อง  มีความยินดีที่น้องได้ดี  มีของวิเศษหรือของมีค่าที่ตนพึงได้ก็เสียสละให้น้องก่อน  แสดงถึงความรักและเมตตาพี่ที่มีต่อน้องอย่างเสมอต้นเสมอปลาย  ไม่เคยมีถ้อยคำที่แสดงความโกรธหรือข่มขู่น้องแบบทศกัณฐ์เลยในฐานะคนรักและสามี  เป็นคนที่รักหญิงผู้เป็นภรรยามาก  ไม่เคยไปรักหญิงอื่นใดเลย  ในหัวใจของพระรามมีแต่เพียงนางสีดานางเดียวเสมอ  นับเป็นพฤติกรรมหายากมากในวรรณคดีไทยซึ่งพระเอกมักจะมีนิสัยเจ้าชู้

ในฐานะกษัตริย์  มีความเมตตากรุณาต่อไพร่ฟ้าอาณาประชาราษณ์  เป็นผู้บังคับบัญชาที่ดี  ใครทำความดีความชอบจะให้รางวัลและหากใครทำผิดก็จะพิจารณาโทษมีความหนักแน่นรอบคอบ  มีสติ  ไม่หูเบาเชื่อเรื่องอะไรง่าย   ซึ่งเป็นคุณสมบัติของเจ้านายที่จะปกครองคนและบ้านเมืองให้เจริญรุ่งเรืองได้

2.  พระลักษณ์  คือ  สังข์และบัลลังนาคของพระนารายณ์  อวตารมาเกิดเป็นโอรสท้างทศราและพระนางสมุทรชา  มีน้องร่วมท้องชื่อพระสัตรุต  พระลักษณ์จงรักภักดีต่อพระรามมาก  เพราะเป็นเครื่องใช้คู่พระทัยในชาติก่อน  พระลักษณ์มีกายสีเหลือง  บุคลิกลักษณะและคุณธรรมของพระลักษณ์ในฐานะน้อง  มีความจงรักภักดีต่อพระรามผู้เป็นพี่ไม่มีใครเสมอเหมือน  เสียสละให้พี่ยอมลำบากกับพี่โดยปรนนิบัติรับใช้พระรามขณะเดินป่าเป็นเวลา  14  ปี  มีภัยอันตรายก็คอยปกป้องพระรามด้วยชีวิตในฐานะนักรบ  เป็นผู้มีปฏิภานไหวพริบดี  ในการรบหรือการแก้ปัญหา  เป็นนักรบที่ไม่เกรงกลัวความตาย  อาสาออกรบด้วยความยินดีทุกครั้งในฐานะน้องสามี  ให้ความเคารพนับถือนางสีดาผู้เป็นพี่สะใภ้ประหนึ่งมารดาของตน  เคารพเชื่อฟังรับใช้  อย่างไม่รังเกียจ  พระลักษณ์เป็นน้องในอุดมคติ  มีพฤติกรรมดีงามในฐานะน้องและน้องสามีอย่างไม่มีใครเหมือนในฐานะอื่น   พระลักษณ์ก็มีพฤติกรรมที่ดีเด่นคือ  เป็นนักรบที่เก่งกล้าช่วยพระรามปราบอธรรม  อย่างไม่ย่อท้อ   ตัวนาง

               

                 1.  นางสีดา  คือ  พระลักษมีจุติลงมาตามบัญชาของพระอิศวร  บุคลิกลักษณะและคุณธรรมของนางสีดา                ในฐานะลูกและลูกสะใภ้  นางสีดาไม่ทราบว่าพ่อแม่ของตนที่แท้จริงเป็นใครแต่ก็รักและกตัญญูต่อพระชนกและพระมเหสีดุจดังบิดามารดาของตน  ในขณะที่อภิเษกสมรสอยู่กับพระรามก็มีความเคารพนับถือต่อบิดามารดาตลอดจนมารดาเลี้ยงของพระรามจนได้รับความเอ็นดูจากทุกคน                ในฐานะภรรยา  มีความจงรักภักดีต่อสามีเมื่อพระรามถูกเณรเทศเดินป่า  14  ปี  ก็ขอตามเสด็จด้วยมีความห่วงใยในความปลอดภัยของสามี  ยกย่องเทิดทูนสามี  ไม่ยอมให้ใครว่าร้าย  โดยมีความสัตย์ซื่อต่อสามี  ยอมตายดีกว่าหากต้องตกเป็นชายาของทศกัณฐ์  มีความรักนวลสงวนตัว  และรักษาเกียรติ์ของสามี  ตลอดจนก็มีความหยิ่งในเกียรติ์ของตน                ในฐานะมารดา  มีความรักและห่วงใยลูกมาก  ขณะที่ลูกอยู่ในครรภ์  นางต้องโทษถูกฆ่าแต่ไม่ตาย  ก็ต้องเดินป่าคนเดียวเกิดความท้อใจและยากตาย  แต่นึกถึงลูกก็หักใจ  และทำการเลี้ยงดูลูกอย่างใกล้ชิด                ในฐานะพี่สะใภ้  นางสีดาอ่อนกว่าพระลักษณะผู้เป็นน้องสามี  แต่ก็วางตนเป็นพี่สะใภ้ได้อย่างเหมาะสม  จนพระลักษณ์มีความเคารพรักอย่างยิ่ง                พฤติกรรมของนางสีดา  แสดงให้เห็นว่าเป็นหญิงที่มีคุณความดีเพียบพร้อม  เป็นลูกที่ดีเป็นภรรยาที่ดี  แม่ที่ดีและลูกสะใภ้ที่ดี  จะทำสิ่งใดก็ทำไปด้วยความสัตย์ซื่อถือธรรมะเป็นที่ตั้ง  ดังนั้นพลังความสัตย์สุจริตของนางสีดาจึงช่วยนางได้เสมอ                 2.  นางมณโฑ  เป็นมนุษย์ที่ฤาษี  4  องค์ชุบขึ้นมาจากนางกบ  พระฤาษีชุบตัวนำไปฝากเป็นข้ารับใช้พระนางอุมา  จนได้มาเป็นภรรยาของทศกัณฐ์  บุคลิกลักษณะและคุณธรรมของนางมณโฑ                ในฐานะภรรยา  นางเป็นแบบฉบับของภรรยาในสมัยโบราณคือเป็นช้างเท้าหลัง  ให้เกียรติ์และเคารพสามีเป็นอย่างมาก                ในฐานะมารดา  นางมีความรักและห่วงใยลูกมากโดยเฉพาะตอนที่อินทรชิตลูกชายไปรบแล้วถูกสอนปักติดอยู่กับอกหลบหนีเข้ากรุงลงกา  นางมณโฑจึงให้ดื่มน้ำนมจากต้นข้างซ้ายของนางซึ่งเป็นน้ำนมอมฤต  ศรจึงหลุดออกไป  และเมื่ออินทรชิตต้องออกไปรบอีก  นางไปทูลขอทศกัณฐ์ขออย่าให้ลูกออกรบ  แต่มิอาจทัดทานได้  ก็ได้แต่ร้องไห้คร่ำครวญ

3.  นางเบญจกาย  เป็นธิดาของพิเภกกับนางตรีชฎา  ภายหลังตกเป็นภรรยาของหนุมานมีบุตรชายชื่อ  อสุรผัด  บุคลิกลักษณะและคุณธรรมของนางเบญจกาย                ในฐานะหลาน  มีความเคารพและเชื่อฟังทศกัณฐ์ผู้เป็นลุงแม้จะสั่งให้ไปเสี่ยงอันตรายก็ยอม                ในฐานะลูก  มีความรักและเคารพบิดา  แม้พิเภกจะไปอยู่ข้างฝ่ายพระราม ตัวยักษ์

               

                1.  ทศกัณฐ์  เป็นยักษ์กายสีเขียวมีสิบเศียรยี่สิบกร  เป็นโอรสของท้าวลิสเตียนกับนางรัชฎา  เดิมเป็นนนทกยักษ์ซึ่งทำหน้าที่ล้างเท้าให้เทวดาอยู่ในเชิงเขาไกรลาส  ต่อมาตายไปเกิดเป็นทศกัณฐ์บุคลิกลักษณะของทศกัณฐ์                 ในฐานะพี่  รักน้องพอสมควรแต่มีความเห็นแก่ตัวละมักใช้น้องเพื่อผลประโยชน์ของตน                ในฐานะพ่อ  รักลูก  เพราะใช้สอยได้ตามความต้องการ  แต่รักตนเองมากกว่า                ในฐานะผู้ปกครอง  เป็นนักปกครองที่เห็นแก่ประโยนช์ส่วนตนมากกว่าบ้านเมือง  หูเบาและไม่รู้เท่าทันคน  ไม่ตั้งอยู่ในทศพิธราชธรรม  มีพฤติกรรมดื้อรั้นและเผด็จการ  รู้จักใช้คน  ใช้เล่ห์เหลี่ยมและกลอุบายมากกว่าการรบซึ่งหน้า  แต่เป็นคนมีมานะไม่ยอมแพ้อะไรง่าย 

2.  กุมภกรรณ  เป็นยักษ์กายสีเขียว  โอรสองค์ที่สองของท้างลิสเตียนนางรัชฎา  เป็นน้องทศกัณฐ์มีนิสัยรักความสะอาด  ชอบรสกลิ่นที่หอมหวาน  บุคลิกลักษณะของกุมภกรรณ                ในฐานะน้อง  จงรักภักดีต่อพี่มาก  แม้จะรู้ว่าสิ่งที่ทำผิดก็ยอมช่วยพี่                ในฐานะพี่  เป็นพี่ที่เข็มงวด  หากเห็นว่าน้องทำผิดก็ตำหนิติเตียน                ในฐานะนักรบ  มีความเฉลียวฉลาด  ใช้อุบายหลีกเลี่ยงการใช้กำลัง  มีฝีมือและมีความกล้าหาญในการรบ  กุมภกรรณเป็นยักษ์ที่มีความสัตย์ซื่อรักความเป็นธรรมแต่กุมภกรรณเลือกเข้าข้างญาติพี่น้องจนต้องสิ้นชีวิตด้วยศรของพระราม                 3.  พิเภก  เป็นยักษ์มีกายสีเขียว  โอรสองค์ที่สามของลิสเตียนกับนางรัชฎา  เป็นน้องทศกัณฐ์รู้จักโหราศาสตร์ทำนายเหตุการณ์ล่วงหน้าได้ถูกต้อง  บุคลิกลักษณะของพิเภก                  ในฐานะน้อง  เป็นน้องที่จงรักภักดีแต่ไม่ยอมให้ความผูกพันฉันพี่น้องมีความสำคัญเหนือความเป็นธรรม                ในฐานะหัวหน้าครอบครัว  รับผิดชอบ  รักลูกเมียมาก                ในฐานะโหร  เป็นผู้มีความรอบรู้เรื่องในโหราศาสตร์และเม้นยำมาก  แต่จะใช้ในยามจำเป็น                พิเภกเป็นผู้ยึดมั่นในสัจธรรม  เข้าข้างฝ่ายธรรมโดยไม่คำนึงถึงความสำคัญของสายเลือด ตัวลิง

               

                    1.  หนุมาน  เป็นวานรเผือก  เกิดจากการที่พระอิศวรแบ่งกำลังของตนเองแล้วให้พระพายนำเทพอาวุธไปซัดเข้าปากนางสวาหะ  หนุมานเป็นหลานของพาลีและสุครีพ  บุคลิกและลักษณะของหนุมาน                ในฐานะผู้น้อย  มีความอ่อนน้อมและมีความรับผิดชอบไม่ยุ่งเกี่ยวกับข้อพิพาทส่วนตัวระหว่างผู้ใหญ่  แต่บางครั้งชอบลองดี  แต่เมื่อถูกกำราบก็ขอโทษและรับผิด                ในฐานะทหารพระราม  รับใช้เจ้านายอย่างเต็มความสามารถแต่ชอบปฏิบัติงานเกินคำสั่งด้วยเหตุที่อยากแสดงความสามารถ  มีความฉลาด  รู้จักใช้เหตุผลให้เป็นประโยชน์แก่ทางราชการ  ซื่อสัตย์  จงรักภักดีต่อพระราม  กล้าหาญสามารถรับอาสาทำงานยากที่ไม่มีใครกล้าอาสา                ในฐานะนักรบ  มีฤทธิ์ในการสู้รบมาก  รอบรู้กลศึก  สู้โดยไม่เห็นแก่ความเหนื่อยยาก                ในฐานะนักรัก  แสดงความเจ้าชู้เมื่อมีโอกาสใกล้ชิดกับหญิง  แต่ไม่ยอมให้ความรักมาขัดงานราชการ  แต่จะใช้ให้ช่วยราชการ                ในฐานะนาย  มีความเด็ดขาดเป็นที่ยำเกรงแก่ไพร่พล  มีความกล้าหาญ  และมีความเป็นผู้นำ                ในฐานะพี่  ปฏิบัติตนกับน้องอย่างดี  ใช้คำพูดจากับน้องอย่างไพเราะเสมอ                ในฐานะบิดา  เป็นพ่อที่มีความอดทน  ไม่โกรธต่อลูกที่ว่ากล่าวรบหลู่ด้วยความไม่รู้  มีความรักและห่วงใยลูก                หนุมานเป็นทหารเอกที่รับราชการได้ถูกใจพระราม  เป็นนักรักตัวยงที่สามารถแบ่งความรักกับหน้าที่การงานได้อย่างเหมาะสม  แต่มีข้อเสียคือชอบทำงานเกินคำสั่ง  แต่ที่สำคัญคือทศกัณฐ์มาสามารถซื้อความซื่อสัตย์และความจงรักภักดีที่มีต่อพระรามของหนุมานได้

2.  องคต  ลิงกายสีเขียว  เป็นโอรสของพาลีและนางมณโฑ  แต่พระฤาษีอังคตนำองคตซึ่งอยู่ในท้องนางมณโฑ  ไปอยู่ในท้องแม่แพะ  บุคลิกลักษณะขององคต                ในฐานะทหารของพระราม  เป็นทหารที่องอาจ  กล้าหาญ  เป็นผู้มีวาทศิลป์ดี  จึงมักให้เป็นผู้ส่งราชสาร  แต่ไม่เคยทำงานเกินคำสั่งเลย  มีความซื่อสัตย์และจงรักภักดี

3.  พาลี  ลิงกายสีเขียว  เป็นบุตรของพระอินทร์กับนางกาลอัจนา  มีฐานะเป็นพี่ของสุครีพ  แต่เป็นพี่ที่ไม่ค่อยซื่อสัตย์กับน้อง  บุคลิกและลักษณะของพาลี                ในฐานะพี่  เป็นพี่ที่ไม่ค่อยซื่อสัตย์กับน้อง  ไม่เชื่อใจน้อง                ในฐานะนักรัก  เมื่อชอบพอใครแล้วจะต้องได้เป็นเมีย                      

4.  สุครีพ  เป็นลิงกายสีแดง  บุตรของพระอาทิตย์กับนางกาลอัจนา  มีฐานะเป็นน้องของพาลี  เป็นน้องที่ซื่อสัตย์และรักพี่มาก  บุคลิกลักษณะของสุครีพ                 ในฐานะน้อง  ปฏิบัติตามคำสั่งของพี่อย่างดี  รักพี่และดูแลพี่เป็นอย่างดี                ในฐานะข้าราชการ  เป็นผู้ที่รักความเป็นธรรม  เป็นที่ปรึกษาที่ดี  รู้จักผูกมิตรกับเพื่อนร่วมงาน  จงรักภักดีและกตัญญูต่อเจ้านาย                ในฐานะนักรบ  เป็นนักรบที่กล้าหาญ  รอบคอบแต่อวดดี  เมื่อทำผิดก็รับผิดโดยทันที  สุครีพเป็นตัวอย่างของผู้ที่ถือความยุติธรรมและหน้าที่เป็นใหญ่  โดยไม่คำนึงถึงความสัมพันธ์ส่วนตัว                 โขนมาจากวรรณคดีไทยเรื่อง  รามเกียรติ์  ซึ่งมีตัวละครหลายตัว  ตัวละครที่มีคุณธรรมที่ควรนำมาเป็นแบบอย่าง  เช่น  พระรามที่มีความกตัญญู  นางสีดาที่รักนวลสงวนตัว  พระลักษณ์มีความจงรักภักดี  นางมณโฑเป็นภรรยาที่ดี  พิเภกมีความรับผิดชอบ  หนุมานมีความอ่อนน้อมถ่อมตน  เป็นต้น  จะเห็นได้ว่าทุกตัวละครมีคุณธรรมหลายด้าน  ให้เห็นทั้งด้านดีและไม่ดี   

 

หมายเลขบันทึก: 160518เขียนเมื่อ 21 มกราคม 2008 16:51 น. ()แก้ไขเมื่อ 24 มิถุนายน 2012 02:05 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (8)

ขอบคุณสำหรับข้อมูลดีดี จากุณ..nonging ..

ขอบคุญนะคะกำลังต้องการหาข้อความส่งคูรพอดีเลยค่ะขอบคุญค่ะ

ขอบคุณค่ะที่ช่วยเมย์คิดถึงจัง

ทัมมัยไม่ใส่รูปด้วย เซงจิงๆ! เฮ้อ น่าเบื่อ

น่าสนกมากกกกก


พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท