ความเป็นเลิศของสถาบันการศึกษาเอกชน

ความเป็นเลิศของสถาบันการศึกษาเอกชน


ความเป็นเลิศทางการศึกษาหัวใจอยู่ที่ผู้เรียนสำคัญที่สุด
          
 ในสภาพแวดล้อมของการดำเนินธุรกิจสถาบันการศึกษา โดยเฉพาะกิจการโรงเรียนเอกชนไม่ว่าจะอยู่ในกรุงเทพมหานคร หรือต่างจังหวัด ผู้บริหารย่อมมุ่งหวังสร้างความเป็นเลิศให้กับสถาบันการศึกษาของตน ผู้บริหารสถาบันการศึกษาแต่ละคนมองความหมายของ “ความเป็นเลิศ” และกลยุทธ์ที่จะนำไปสู่ความเป็นเลิศนี้แตกต่างกันไป  แต่สำหรับการประกอบธุรกิจการให้การศึกษาที่มีการแข่งขันรุนแรง ตลาดการศึกษา       ในระดับนานาชาติกำลังขยายตัวและรุกคืบเข้าสู่การเข้ามาดำเนินธุรกิจในประเทศไทยมากขึ้น เทคโนโลยีมีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว และผู้บริโภคซึ่งได้แก่ นักเรียน นักศึกษาและผู้ปกครองต้องการได้รับบริการด้านการเรียน
การสอนที่มี “คุณภาพสูงในระดับราคาพอสมควร”

            สถาบันการศึกษาที่มุ่งหวังความเป็นเลิศในรูปของผลกำไรที่สม่ำเสมอหรือเพิ่มสูงขึ้นโดยใช้วิธีการขึ้นราคาเป็นหลักย่อมสูญเสียส่วนแบ่งตลาดและไม่สามารถดำเนินธุรกิจต่อไปได้ ในทางตรงกันข้ามผู้บริหารจะต้องหันมาให้ความสนใจกับการบริหารต้นทุนแทนที่ระบบบัญชีที่ใช้อยู่จะต้องไม่บิดเบือนต้นทุนผลผลิตและต้องให้ข้อมูลเกี่ยวกับอุปสรรค โอกาสหรือช่องทางในการเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตและการดำเนินงานแก่ผู้บริหารและผู้เกี่ยวข้องด้วย     องค์ประกอบสำคัญของความเป็นเลิศของสถาบันการศึกษา ได้แก่

            ๑.    ความมีประสิทธิภาพทางด้านต้นทุน
             การประกอบกิจกรรมต่างๆของสถาบันการศึกษานั้น  ผู้บริหารจะต้องกระทำ   โดยตระหนักถึงความมีประสิทธิภาพทางด้านต้นทุนเป็นสำคัญแต่ไม่ได้หมายความว่าสถาบันการศึกษาจะต้องพยายามลดต้นทุนให้อยู่ในระดับต่ำสุด แต่อย่างน้อยต้นทุนก็ควรจะต่ำกว่าต้นทุนถัวเฉลี่ยของการจัดการศึกษาในระดับเดียวกัน
             ๒.   การบริหารงานในลักษณะที่มองกิจกรรมต่าง ๆ ของสถาบันการศึกษาเป็นภาพรวม
             ผู้บริหารจะต้องเข้าใจความเกี่ยวเนื่องระหว่างกิจกรรมต่าง ๆ ต้นทุนที่เกิดขึ้นในหน่วยงานหนึ่งอาจได้รับผลกระทบมาจากการตัดสินใจจากหน่วยงานอื่น
             ๓.   การให้ความสำคัญกับทุกกิจกรรมของสถาบันการศึกษา
             ความเป็นเลิศของสถาบันการศึกษาจะเกี่ยวข้องกับทุก ๆ ส่วนขององค์กร
ไม่เฉพาะกิจกรรมการเรียนการสอนเท่านั้น ทุกกิจกรรมมีความสำคัญที่ผู้บริหารจะต้องให้ความสนใจเท่าเทียมกันไม่ว่าจะเป็นกิจกรรรมเกี่ยวกับการจัดทำแผนพัฒนาการศึกษา งานหลักสูตรการเรียนการสอน  บุคลากร อาคาร-สถานที่  ธุรการ-การเงิน และความสัมพันธ์กับชุมชน   ตลอดจนการให้คำปรึกษาแก่นักเรียน นักศึกษาด้านต่าง ๆ  ฯลฯ 
         ๔.   การพัฒนากิจกรรมต่าง ๆ ของสถาบันการศึกษาอย่างต่อเนื่อง
          ความเป็นเลิศของสถาบันการศึกษาส่วนหนึ่งเกิดจากการที่ผู้บริหารเน้นการพัฒนากิจกรรมทั้งหมดอย่างต่อเนื่อง โดยการให้ความสำคัญกับการบริหารกิจกรรมเพื่อลดความสูญเปล่าหรือกิจกรรมที่ไม่เพิ่มค่าให้เหลือน้อยที่สุดหรือให้หมดไป 
         ๕.   ความพึงพอใจของนักเรียน นักศึกษา
          ความเป็นเลิศของสถาบันการศึกษาจะเกิดขึ้นไม่ได้     ถ้าหลักสูตรและบริการอื่น ๆ ของสถาบันการศึกษาไม่สร้างความพอใจหรือไม่ตรงกับความต้องการของนักเรียน นักศึกษา ดังนั้นสถาบันการศึกษาจะต้องทำการศึกษาวิเคราะห์ความต้องการของนักเรียน นักศึกษา ตลอดจนประเมินผลความพอใจของนักศึกษาด้วยวิธีการต่าง ๆ 

การจัดองค์กรทางการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ มีแนวทางดังนี้
ก. การปรับระบบต่างๆในโรงเรียนเพื่อการพัฒนา
    ๑. ปรับระบบการบริหารจัดการ เน้นกระบวนการบริหารแบบมีส่วนร่วม
    ๒. ปรับสภาพจิตใจครูและบุคลากร โดยการสร้างความเข้าใจ ให้ความสำคัญ ผลักดันคุณภาพ และจัดสวัสดิการ สิทธิผลประโยชน์เกื้อกูลให้ตามสมควรเพื่อเป็นการเสริมสร้างขวัญ กำลังใจ
    ๓. ปรับระบบการนิเทศและติดตามผล ในลักษณะ "กัลยาณมิตรนิเทศ" ซึ่งมีการนิเทศโดยเพื่อนครู  ฝ่ายวิชาการ และโดยผู้บริหาร เป็นต้น
    ๔. ปรับกิจกรรมและกระบวนการเรียนรู้ของนักเรียน ในลักษณะ
"การจัดการความรู้" โดยจัดให้มีการศึกษาเรียนรู้ตามสภาพจริงทั้งในและนอกห้องเรียนหรือแหล่งเรียนรู้ต่างๆ ฝึกให้นักเรียนรู้จักสังเกต ตั้งคำถาม สืบค้นหาข้อมูล จดบันทึกข้อมูล เล่าเรื่อง/ประสบการณ์ นำเสนอผลงาน และรู้จักประเมินตนเอง ฯลฯ
    ๕. ปรับกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน โดยเน้นการพัฒนาผู้เรียนเป็นรายบุคคลอย่างเต็มศักยภาพ ซึ่งโรงเรียนอาจจัดให้มีกิจกรรมชมรม ชุมนุม ตามความถนัด ความสนใจของนักเรียน นักศึกษาและมีครูเป็นที่ปรึกษา
    ๖. ปรับระบบการแนะแนวการช่วยเหลือนักเรียน เน้นสร้างความร่วมมือระหว่างบ้าน กับโรงเรียนในการช่วยกันดูแลช่วยเหลือนักเรียน มีกิจกรรมการเยี่ยมบ้าน  การจัดกิจกรรมแนะแนวอาชีพ/แนะแนวศึกษาต่อ  การจัดกิจกรรมร่วมกันคิดไม่ให้(เด็กและเยาวชน)ผิดซ้ำสอง ฯลฯ
    ๗. ปรับปรุงแหล่งเรียนรู้ทั้งในและนอกโรงเรียน โดยสำรวจ และขึ้นทะเบียนแหล่งเรียนรู้ ภูมิปัญญาท้องถิ่นและขอความร่วมมือในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน เช่น พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ศูนย์วิทยาศาสตร์ ศูนย์ท่องเที่ยว ชุมชนผลิตสินค้า OTOP เป็นต้น
    ๘.  ปรับสัมพันธภาพระหว่างโรงเรียนกับผู้ปกครองและชุมชน โดยจัดกิจกรรมร่วมกันในลักษณะ "เครือข่ายผู้ปกครอง" ร่วมกันเฝ้าระวัง ปกป้อง ช่วยเหลือ ดูแลไม่ให้นักเรียน นักศึกษามีพฤติกรรมที่เบี่ยงเบนไป
    ๙. ปรับระบบการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ โดยเน้นการวัดและประเมินตามสภาพจริง (Authentic Assessment) เช่น จาการสังเกต สอบถาม สัมภาษณ์ และตรวจผลงานนักเรียน      นักศึกษาจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio)
   ๑๐. ปรับกลยุทธ์สู่ความเป็นเลิศทางการศึกษา ในที่นี้มีกลยุทธ์สำคัญๆ ขอนำเสนอเป็นแนวทาง ดังต่อไปนี้
- ผู้บริหารประสานใจ
- ทอสายใยสร้างความตระหนัก
- ชวนชักนิเทศเชิงมิตร
- ศิษย์เรียนรู้อย่างมีความสุข
- บุกเบิกกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน
- ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่พึงประสงค์
- สืบสานการเรียนรู้อย่างมั่นคง
- ดำรงสัมพันธภาพที่ยืนยง
- มุ่งตรงประสิทธิภาพและประสิทธิผล
- พัฒนากลยุทธ์สู่ความเป็นเลิศอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
ข.แนวทางการดำเนินงานพัฒนาระบบภายในโรงเรียนให้ประสบผลสำเร็จไปสู่ความเป็นเลิศ
    ๑. ศึกษาวิเคราะห์ 
   ๒. มั่นเหมาะวางแผน 
   ๓. แนบแน่นยุทธศาสตร์ 
   ๔. มีมาตรฐานเป้าหมาย
   ๕. หลากหลายสื่อ/นวัตกรรม
   ๖. น้อมนำปฏิบัติ 
   ๗. แน่ชัดควบคุมติดตาม 
   ๘. งดงามประเมินผล 
   ๙. นำยลพัฒนาปรับปรุง 
   ๑๐. รุ่งเรืองสร้างเครือข่าย

          หากผู้บริหารสถานศึกษาและผู้ร่วมงานทุกฝ่ายในหน่วยงาน หรือ องค์กร    ได้สร้างความเข้าใจ ให้ความสำคัญ และร่วมมือกันผลักดันคุณภาพการศึกษา เชื่อมั่นว่า “การจัดการศึกษาสู่ความเป็นเลิศ” คงไม่ไกลเกินความเป็นจริงและความเป็นเลิศดังกล่าวหัวใจอยู่ที่ “ผู้เรียนสำคัญที่สุด”

  ปฐมพงศ์  ศุภเลิศ
      6 ก.พ. 49

 

[พรรณราย]

ดิฉันคิดว่าการจัดการศึกษาทั้งของรัฐและเอกชนควรให้ความสนใจเรื่อง"คุณภาพของผู้เรียน"เป็นอันดับแรก ส่วนความเป็นเลิศที่จะตามมานั่นหมายถึงการพัฒนาคุณภาพที่ได้มาตรฐานอย่างเป็นระบบและต่อเนื่องจนได้รับการยอมรับทั้งระดับชุมชนและระดับสากล