การกำหนดรูปแบบของแบบสอบถาม

1.      การกำหนดรูปแบบของแบบสอบถาม
รูปแบบของแบบสอบถาม มีหลายแบบ อาจสรุปเป็นแบบใหญ่ ๆ 2 แบบ คือ
1)  แบบคำถามปลายเปิด (Open-ended หรือ Unstructured questionnaires) เป็นแบบสอบถามที่ตั้งคำถามกว้าง การใช้แบบสอบถามแบบนี้ เพื่อต้องการความคิดเห็นต่าง ๆ โดยผู้ตอบมีอิสระในการตอบ สามารถแสดงความคิดเห็น และความรู้สึกของตนโดยไม่ถูกบังคับให้ตอบหรือจำใจตอบ สร้างคำถามได้ง่าย และช่วยให้ได้ข้อมูลที่เป็นความเห็นทัศนคติ และข้อมูลจริง โดยมากนิยมใช้ เพื่อเป็นแนวทางในการสร้างแบบสอบถามปลายปิด
ข้อดี
-          มีความยืดหยุ่นในตัว สามารถถามได้ลึกซึ้ง
-          เปิดโอกาสให้ผู้ตอบ สามารถตอบได้อย่างกว้างขวางตามต้องการ
ข้อเสีย
-     การรวบรวมคำถามจาแบบสอบถามปลายเปิดทำได้ยาก เพราะคำตอบมีลักษณะกระจัดกระจาย ต้องอาศัยการตีความของผู้รวบรวม
แบบสอบถามแบบปลายปิด (Closed ended หรือStructure questionnsires) เป็นแบบสอบถามที่ผู้สร้างมีจุดหมายแน่นอนอยู่ในใจ ข้อความต่าง ๆ ได้มาจากการตอบแบบสอบถามแบบปลายเปิดจากผู้รู้ หนังสือ วารสาร สิ่งพิมพ์ ตลอดจนแหล่งข้อมูลต่าง ๆ แบบสอบถามปลายปิดแยกได้หลายประเภท

2.1) แบบข้อความให้เลือกตอบเพียงอย่างใดอย่างหนึ่งใน 2 อย่าง เช่น
ท่านเป็น                        ชาย     
                                    หญิง
           
2.2) แบบมีหลายข้อความแต่เลือกเป็นหนึ่งข้อ เช่น
ท่านกำลังศึกษาในชั้นปีที่
            1
            2
            3
            4
            อื่น ๆ 
2.3) แบบสเกลประมาณค่าซึ่งอาจจะมี 3, 4, 7, 9 หรือ 11 ช่วง ก็ได้โดยตรงกลางเป็นจุดสมดุล เช่น เงินเดือนที่ท่านได้รับพอเพียงกับการดำรงชีวิตของท่าน

               ไม่พอ                              พอ                             เหลือใช้

2.4) แบบเติมคำ เช่น
อายุของท่าน …………  ปี  …………..  เดือน
ข้อดี
-    ช่วยให้ผู้ตอบตอบได้รวดเร็ว ตอบตรงตามวัตถุประสงค์ของคำถาม
-   สะดวกแก่การรวบรวมข้อมูล ไม่ต้องเสียเวลาตีความ
ข้อเสีย
-  เป็นการจำกัดข้อมูลไว้แคบเกินไป เพราะมีคำตอบบางชนิด ซึ่งผู้ตอบอยากจะตอบแปลกออกไปจากที่ผู้ถามเตรียมคำถามไว้
อนึ่ง ในการสร้างคำถามนั้นจะใช้คำถามชนิดใดก็ต้องแล้วแต่ข้อมูลที่ต้องการ ฉะนั้นในแบบสอบถามชุดหนึ่ง ๆ จึงมักจะมีรูปคำถามประปนกัน โดยนิยมใช้คำถามปิดก่อนแล้วจึงถามด้วยคำถามเปิด

1.      การร่างแบบสอบถาม

หลักการเขียนคำถามในแบบสอบถาม มีดังนี้

1. ต้องมีจุดมุ่งหมายที่จำเพาะ และชัดเจนว่าต้องการถามอะไร

2. ต้องรู้ลักษณะของข้อมูลที่จะได้จากแบบสอบถามว่าจะได้ข้อมูลประเภทใดบ้าง เช่น เป็นข้อมูลเชิงปริมาณ หรือคุณภาพ

3. ภาษาที่เขียนต้องชัดเจน ใช้ศัพท์ที่ง่าย ๆ

4. มีการวางแผนการสร้างแบบสอบถาม และค้นคว้าข้อความต่าง ๆ จากแหล่งที่เกี่ยวข้อง

5. ทำการตรวจสอบข้อความเหล่านี้ว่า ใช้ได้หรือไม่ก่อนทำการใช้

6. ศึกษาว่าผู้ตอบแบบสอบถามจะเป็นใคร