ได้ร่วมไปกับคณะ
สสส. นำโดย ทพ.กฤษฎา เรืองอารีย์รัชต์ รองผู้จัดการ สสส.
พร้อมเจ้าหน้าที่สำนัก 3
(สำนักสนับสนุนการสร้างสุขภาวะในพื้นที่และชุมชน) เมื่อ 22 – 23 ม.ค.
49 ไปที่จังหวัดน่าน เพื่อศึกษาเรียนรู้และหารือ เรื่อง
“การจัดการข้อมูลในระดับพื้นที่เพื่อสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาวะแบบบูรณาการ”
เป็นการไป “เยี่ยมศึกษาหารือ”
ที่ใช้เวลาเต็มที่
ประทับใจในการตอนรับและการให้ความร่วมมือของเจ้าของพื้นที่หลายฝ่าย
ได้ข้อมูล สาระ ความรู้ ความคิด มากมาย
คุ้มค่ากับเวลาและการลงทุนต่างๆอย่างน่าพอใจ
วันที่
22 เดินทางถึงสนามบินจังหวัดน่าน 10.20 น.
ไปศึกษาเรื่องการจัดการข้อมูลระดับตำบลของตำบลน้ำเกี๋ยน อำเภอภูเพียง
(ผู้นำหลัก คือ ประธาน “องค์กรพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนตำบลน้ำเกี๋ยน”
– ชูศิลป์ สารรัตนะ) หลังอาหารกลางวันเดินทางไปอำเภอนาน้อย
ศึกษาการจัดการข้อมูลของสำนักงานสาธารณสุขอำเภอนาน้อย
ของเทศบาลตำบลนาน้อย
ของสถานีอนามัยตำบลสถานและองค์การบริหารส่วนตำบลสถาน
และของชุมชนตำบลศรีษะเกษ (ร่วมกับ อบต.ศรีษะเกษ)
(กรณีตำบลศรีษะเกษผู้นำเสนอหลัก คือ กำนันเกษตร ยศบุญเรือง
0-1951-0669) โดยใช้ชม
“ศูนย์การเรียนรู้แผนแม่บทชุมชน”
ของตำบลศรีษะเกษ การพัฒนาที่อยู่อาศัยแก้ความยากจนแบบ
“บ้านมั่นคง” ของตำบลศรีษะเกษ
(เป็นโครงการที่ได้รับการสนับสนุนจากสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน
ภายใต้ชื่อ
“โครงการบ้านมั่นคงชนบท”
ซึ่งตำบลศรีษะเกษถือเป็นตำบลนำร่องภายใต้โครงการนี้)
และได้ชมการเลี้ยงหมูในระบบ
“หมูหลุม”ซึ่งน่าชื่นชมและน่าประทับใจมาก
(หมูดูมีความสุขและสุขภาพดี ไม่มีกลิ่นเหม็นจากคอกหมู
ได้ผลทางเศรษฐกิจจากมูลหมูนอกจากตัวหมู ฯลฯ)
จากอำเภอนาน้อยกลับไปตัวเมืองน่าน ทานอาหารค่ำ ณ วัดอรัญญาวาส
และพบปะสนทนากับส่วนหนึ่งของ
“ประชาคมจังหวัดน่าน”
พร้อมด้วยท่านพระครูพิทักษ์นันทคุณ เจ้าอาวาส
ซึ่งเป็นผู้ก่อตั้งและอดีตประธานมูลนิธิฮักเมืองน่าน
(ปัจจุบันเป็นที่ปรึกษา โดยมีคุณสำรวย ผัดผล เป็นประธาน)
วันที่ 23 ไปประชุมที่
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดน่าน
กับนายแพทย์สาธารณสุขจังหวัด (นพ.พิศิษฐ์ ศรีประเสริฐ)
พร้อมด้วยนายแพทย์สาธารณสุขอำเภอหลายอำเภอ
นายกเทศมนตรีเทศบาลเมืองน่าน ผู้แทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
และสถานีอนามัยที่คณะฯได้ไปเยี่ยมศึกษา ตัวแทนประชาคม ฯลฯ
รับฟังการนำเสนอ และหารือเรื่อง
การจัดการข้อมูลระดับพื้นที่เพื่อสนับสนุนการสร้างสุขภาวะอย่างบูรณาการและประเด็นที่เกี่ยวข้อง
ความคิดเห็นของผมอันเนื่องจากการไปเยี่ยมศึกษาหารือครั้งนี้
1.
ประทับใจในความตั้งใจมุ่งมั่นและความเข้มแข็งสามารถของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องกับการจัดการข้อมูลและการพัฒนาสุขภาวะในพื้นที่ของตนอันได้แก่
(1)
ฝ่ายประชาชน โดยเฉพาะที่ตำบลน้ำเกี๋ยน
ที่ตำบลศรีษะเกษ และเครือข่ายฮักเมืองน่าน
(จังหวัดน่านได้รับการประเมินโดย UNDP ในปี 2546
ว่าเป็นจังหวัดที่มีการมีส่วนร่วมของประชาชนสูงสุดเป็นอันดับที่ 1
ของประเทศ)
(2)
ฝ่ายองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ทั้งที่เป็นองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) เทศบาลตำบล
และเทศบาลเมือง
(3)
ฝ่ายราชการส่วนภูมิภาค
โดยเฉพาะสาธารณสุขจังหวัด สาธารณสุขอำเภอ และสถานีอนามัย (ตำบล)
2.
เรื่องที่น่าจะได้รับการพิจารณาดำเนินการต่อไป คือ
“การจัดการข้อมูลและความรู้เพื่อการพัฒนาสู่สุขภาวะอย่างบูรณาการ”
ซึ่ง
“คำสำคัญ” (Key Words)
ที่เกี่ยวข้องสามารถแยกได้ดังนี้
· การจัดการข้อมูล
· และ(การจัดการ)ความรู้
· เพื่อการพัฒนา
· สู่สุขภาวะ
· อย่างบูรณาการ
3.
ควรพิจารณากำหนด
“วัตถุประสงค์”
ของการจัดการข้อมูลและความรู้ให้ชัดเจน เช่น
· เพื่อการวางแผนและดำเนินการพัฒนาสุขภาวะ
ทั้งโดยตรงและผ่านกิจกรรมการพัฒนาในลักษณะอื่นๆ
· เพื่อการปฏิบัติงานของหน่วยงานรวมถึงการให้บริการแก่ผู้อื่น
· เพื่อการศึกษาเรียนรู้ รวมถึงการจัดการความรู้
· เพื่อการขับเคลื่อนทางสังคมรวมถึงการกระตุ้นจิตสำนึก
การสร้างทัศนคติ และการตลาดเชิงสังคม (Social Marketing)
4.
“ระบบข้อมูลและสารสนเทศ” ที่สำคัญ
อาจประกอบด้วย
· ข้อมูลเกี่ยวกับ
“ภาวะ” (อะไร
เป็นอย่างไร)
· ข้อมูลเกี่ยวกับ
“กิจกรรม” (ใคร
ทำอะไร)
· ข้อมูลเกี่ยวกับ
“ทรัพยากร” (อะไร
อยู่ที่ไหน)
· สารสนเทศที่เป็น
“ความรู้” (อะไร
ทำอย่างไร)
5. คำว่า
“บูรณาการ” ควรหมายรวมถึง
· การบูรณาการ “วัตถุประสงค์”
ของการจัดการข้อมูลและความรู้
· การบูรณาการข้อมูล / สารสนเทศ / ความรู้ที่เกี่ยวข้อง
· การบูรณาการ “สุขภาวะ” ซึ่งเป็น
ผลลัพธ์ที่พึ่งประสงค์ของกิจกรรมการพัฒนา
· การบูรณาการ “กิจกรรม” การพัฒนา
· การบูรณาการ “ทรัพยากร” ที่จะนำมาใช้ในกิจกรรมการพัฒนา
6.
ในการที่จะดำเนิน
“โครงการการจัดการข้อมูลและความรู้เพื่อการพัฒนาสู่สุขภาวะอย่างบูรณาการ”
ผู้สมควรจะเป็น
“เจ้าภาพ”
หรือเป็นผู้มีบทบาทสำคัญ น่าจะได้แก่ 3 ฝ่ายหลัก ที่เป็น
“เจ้าของพื้นที่” หรือเป็นผู้ดูแลพื้นที่
อันได้แก่
(1)
ภาคประชาชน ซึ่งรวมถึง ชุมชน องค์กรชุมชน
ประชาคม และเครือข่ายภาคประชาชน
(2)
องค์ปกครองส่วนท้องถิ่น
คือ อบต. เทศบาล และอบจ.
(3)
ราชการส่วนภูมิภาค ทั้งในระดับตำบล อำเภอ
และจังหวัด
ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม
24 มกราคม 2549