เนื่องจากชาวจังหวัดตากส่วนหนึ่งมีเชื้อสายล้านนา
จึงมีขนบธรรมเนียมประเพณีที่คล้ายคลึงกับคนทางเหนือ
และอีกส่วนหนึ่งเป็นประเพณีของชาวไทยภูเขา ขนบธรรมเนียม
ประเพณี วัฒนธรรม และการละเล่นพื้นเมืองที่สำคัญ
ที่นิยมปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน
คือ
ประเพณีลอยกระทงสาย
ไหลประทีปพันดวงเป็นประเพณีเก่าแก่ของชาวจังหวัดตากที่สืบทอดกันมาช้านานมีรูปแบบเฉพาะของจังหวัดตาก
แตกต่างจากการลอยกระทงทั่ว ๆ
ไปตัวกระทงทำด้วยกะลามะพร้าวภายในจะบรรจุด้วยขี้ไต้
หรือเชื้อเพลิงที่เตรียมไว้
จุดไฟแล้วปล่อยลงในแม่น้ำปิงในระยะห่างเท่า ๆ กัน
สม่ำเสมอไม่ขาดสายส่องแสงระยิบระยับเต็มท้องน้ำนับหมื่นใบเลี้ยวโค้งไปตามกระแสน้ำแลดูสวยงามมาก
ทุกปีจะจัดให้มีการแข่งขันปล่อยกระทงสายไหลประทีปพันดวงชิงถ้วยพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ซึ่งมีแห่งเดียวในเมืองไทย
งานตากสินมหาราชานุสรณ์และงานกาชาด
เป็นการแสดงวีรกรรมเทิดพระเกียรติและเผยแพร่วีรกรรมของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ภายในงานจะมีการแสดงแสงเสียงเทิดพระเกียรติ
และการบวงสรวงดวงวิญญาณของพระองค์ แสดงนิทรรศการของส่วน ราชการ
และการแสดงมหรสพต่าง ๆ ระหว่างวันที่ 28 ธันวาคม ถึงวันที่ 3
มกราคม
ของทุกปี
ประเพณีขึ้นธาตุเดือนเก้า
เป็นงานบุญเพื่อเป็นการบูชาพระบรมสารีริกธาตุขององค์พระพุทธเจ้า
กำหนดจัดงานในวันขึ้น 14 ค่ำ และ 15 ค่ำ ตรงกับเดือนเก้าของภาคเหนือ
หรือตรงกับเดือนเจ็ดของภาคกลางช่วงประมาณเดือนมิถุนายนหรือปลายเดือนพฤษภาคมของทุกปี
จัดที่วัดพระบรมธาตุอำเภอบ้านตาก
ประเพณีกินวอ จะจัดระหว่างเทศกาลตรุษจีน
ประมาณเดือนกุมภาพันธ์ จัดเป็นประเพณีงานขึ้นปีใหม่ของลีซอ
จะมีการเซ่นไหว้ผีทั้งสอง คือ ผีหลวง เป็นผีประจำดอย และผีเมือง
เป็นผีประจำหมู่บ้าน
งานประเพณีสงกรานต์สองแผ่นดินและแข่งขันมวยคาดเชือก
จัดในช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่ตลาดริมเมย
ในงานจะมีการละเล่นสงกรานต์แล้วยังมีการแข่งขันมวยคาดเชือกเชื่อมสัมพันธไมตรีระหว่างไทยกับเมียนมาร์จัดในวันที่
13 เมษายนเป็นประจำทุกปี
ประเพณีปีใหม่ม้ง จะจัดช่วงเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์
เป็นประเพณีวันขึ้นปีใหม่ของชาวไทยภูเขาเผ่าม้งซึ่งมีอยู่มากในอำเภอพบพระและอีก
1 หมู่บ้านในอำเภอบ้านตาก ในงานจะมีผู้สูงอายุมาร่วมดื่มกินอวยพร
มีการละเล่นของหนุ่มสาวเปิดโอกาสให้หนุ่มสาวได้มีการเกี้ยวพาราสีกันและมีการละเล่นการแสดงประจำเผ่าด้วย
เทศกาลท่องเที่ยวถ้ำแม่อุสุ
เป็นการจัดกิจกรรมวิ่งมินิมาราทอนและเดินเพื่อไปเที่ยวที่ถ้ำแม่อุสุ
ซึ่งทางอำเภอท่าสองยางจัดขึ้นทุกปี โดยในวันที่ 19
เมษายนชาวบ้านจะร่วมกันเดินขึ้นไปนมัสการพระธาตุแล้วในวันที่ 20
เมษายนก็จะชักชวนกันนำข้าวหม้อแกงหม้อไปรับประทานร่วมกันที่ถ้ำแม่อุสุ
เทศกาลท่องเที่ยวแผ่นดินดอยลอยฟ้า
เป็นเทศกาลการท่องเที่ยวสู่อำเภออุ้มผางที่มีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงาม
เทศกาลกุหลาบดอยลอยฟ้า
เป็นเทศกาลที่ทางอำเภอพบพระจัดขึ้นเพื่อให้นักท่องเที่ยวได้เที่ยวชมไร่กุหลาบที่มีการปลูกมากและสวยงาม
เทศกาลอัญมณีของดีเมืองแม่สอด
เป็นงานที่จัดขึ้นเพื่อส่งเสริมให้มีการจำหน่ายและเที่ยวชมพลอย
หยก ทับทิมและเครื่องประดับจากหิน อัญมณีต่างๆ
เทศกาลการแข่งจักรยานเสือภูเขาเขื่อนภูมิพล
ถือเป็นการแข่งขันระดับนานาชาติที่เขื่อนภูมิพลจัดขึ้นทุกปี
ผู้เข้าแข่งขันสามารถเก็บคะแนนสะสมในการแข่งขันระดับนานาชาติได้
เทศกาลอาหารสะอาด
อาหารปลอดภัยบ้านตาก
เป็นกิจกรรมการแสดงและประกวดอาหารที่ทางเทศบาลตำบลบ้านตากและโรงพยาบาลบ้านตากจัดขึ้นทุกปีเพื่อให้มีการประกวดอาหารพื้นเมืองโดยเฉพาะการประกวดการปรุงแกงมะแฮ้และการจำหน่ายสินค้าหนึ่งผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบลแต่เป็นงานขนาดเล็กที่รู้กันในวงแคบของอำเภอ
ประเพณีสรงน้ำพระธาตุบ้านตาก
จัดขึ้นในช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่พุทธศาสนิกชนในเขตอำเภอบ้านตากได้ร่วมกันจัดการทำบุญและมีการสรงน้ำพระธาตุขึ้น
ประเพณีสักการะรอยพระพุทธบาทดอยงู
จัดขึ้นในกลุ่มพุทธศาสนิกชนกลุ่มเล็กๆในอำเภอบ้านตากที่สืบทอดกันมานานโดยการเดินขึ้นไปวัดพระพุทธบาทดอยงูเพื่อเวียนเทียนรอบรอยพระพุทธบาทในวันวิสาขบูชา
ประเพณีตานก๋วยสลากหรือกินก๋วยสลาก
เป็นประเพณีที่ปฏิบัติทุกปีโดยการถวายทานด้วยการให้พระจับสลากเครื่องไทยทานที่ประดับตกแต่งอย่างสวยงามมากโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อเป็นการอุทิศให้ญาติมิตรของตนเองที่ล่วงลับไปแล้วและอุทิศไว้ให้ตนเองเมื่อคราวที่จะล่วงลับไปในภายภาคหน้า
ประเพณีทำบุญถนน
ทำเพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลของถนนทุกสายและผู้สัญจรไปมา
โดยจะจัดปะรำพิธีขึ้นแล้วโยงด้ายไปตามถนนสายต่างๆ
ถ้าด้ายผ่านหน้าบ้านหรือร้านใครที่ริมถนนก็จะใช้ด้ายผูกโยงลงมาพันเข้ากับเจดีย์เล็กที่ก่อด้วยทรายพร้อมด้วยกระดาษที่ตัดให้เป็นรูปทรงต่างๆ
จัดให้มีพระสงฆ์สวดมนต์และมีมหรสพเฉลิมฉลองทั้งกลางวันและกลางคืน
ขอให้มีรายละเอียดมากกว่านี้ได้มั้ยค่ะ
อยากให้มีประเพณีการกินฮ้าว ของชอาวบ้านตากอีกอย่างหนึ่งด้วยน่ะคร่ะ เพราะมันเปนอะไรที่ใครหลายๆคนยังไม่รุจัก และอีกอย่างในเวปต่างๆก้เหมือนว่าจะยังไม่มีการสืบค้นในเรื่องนี้เลยอ่ะคร่ะ ขอความกรุณาด้วยนะคร่ะ ฝากประเพณีนี้ไว้อีกประเพณีนึงนะคร่ะ...ขอบคุณคร่ะ
ขอรบกวนคนพื้นที่ช่วยกันเขียนเล่าลงในเว็บนี้ได้ไหมครับ จะได้ช่วยกันรวบรวมได้เพราะค้นหาจากเอสารได้ยากครับ ต้องอาศัยคบอกเล่าจากคนเฒ่าคนแก่และคนถิ่นครับ ขอบคุณมากครับ