การรับฟังที่ดี

วันนี้ที่วิทยาลัยของฉันมีการทำ KM ให้แก่นักเรียน - นักศึกษา ที่เป็นคณะกรรมการดำเนินงานองค์การเกษตรกรในอนาคตแห่งประเทศไทย หน่วยเพชรบุรีซึ่งเป็นกิจกรรมเสริมหลักสูตรของนักเรียน - นักศึกษาที่เรียนอยู่ในวิทยาลัยฯ ฉันเป็นเพียงผู้เข้าร่วมไม่ได้เริ่มต้นร่วมวางแผนกับทางทีมงาน แต่ในทีมงานนั้นไปรับการอบรมการทำ KM องหน่วยงานอาชีวะมาแล้ว 3 ท่าน ฉันก็ต้องเป็นผู้ดู และทำเท่าที่จะทำได้

เขาเริ่มจากการ"บรรยาย" ถึง 4 ท่าน แล้วมาจัดทำแผนกลยุทธ์ MOP ตามแบบของคุณเทียม โชควัฒนาแห่งสหพัฒนพิบูล การรับสิ่งใหม่เป็นเรื่องที่ดี แต่การรับโดยไม่มีการประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับสถานที่ดูจะเป็นเรื่องที่น่าอันตรายมากที่สุด ฉันไปฟังพี่ทรงพลคุยให้ฟังถึงเรื่อง "คนติดการฟัง" ซึ่งดูจะเป็นปัญหาหลักของ"ระบบราชการ" โดยเฉพาะครูๆ ทั้งหลาย เพราะ ฟัง แต่ไม่ได้นำกลับมาประยุกต์เพื่อปฏิบัติ รับมาเพื่อสอนต่อ เพราะครูทำหน้าที่เป็นผู้ถ่ายทอดความรู้แบบบอกต่อมานานกระมัง การเป้นผู้รู้แบบปฏิบัติจริงจึงมีน้อยมาก

การทำเอกสาร กับ ประเด็นการพูดคุย น่าจะเป็นคนละเรื่องเดียวกัน เพราะงานที่ผู้จัดต้องการคือ เอกสารแผน แต่ความสำคัญของการพูดคุยกับเด็กๆ คือประเด็นจากการปฏิบัติจริงของเขา เพื่อนำมาปรับปรุงในแผนปีต่อไป แต่ผู้นำทางกังวลกับ"เอกสาร" ตามรูปแบบมากเกินไป เทคนิคการจับประเด็นเพื่อนำมาสู่เอกสาร เป็นเรื่องที่ฉันกำลังฝึกฝนอยู่ตัวเองก้ยังไม่ชำนาญนัก แต่เมื่อดูบรรยากาศการพูดคุยในช่วงที่ฉันได้ทำ และพยายามฟังจากที่นักเรียน - นักศึกษาเขาพูดออกมา ฉันได้เนื้อหาสาระของการดำเนิน"กิจกรรม" ของนักเรียน - นักศึกษา มาก และรู้ถึงปัญหา-อุปสรรคต่างๆ ที่เกิดขึ้นร่วมกัน แต่ก็น่าเสียดาย ที่อาจารย์ผู้นำกลุ่มท่านคำนึงถึงเอกสารมากกว่า ต้องทำให้เสร็จตามที่ผู้จัดกำหนด การคุยช่วงหลังการฟัง จึงไม่เกิดขึ้น และเด็กๆ เขาคิดเป็นประสบการณ์จากการกระทำ ไม่ใช่กรอบการเขียนแผน ดังนั้น "การจัดการความรู้" จะเกิดขึ้นได้อย่างไร เพราะ"คุรอำนวย พูดซะเองคนเดียว คิด เอง ทำเอง เสร็จสรรพ เฮ้อ เหนื่อยไหมเนี่ย