สถานที่ท่องเที่ยวในเขตอำเภออุ้มผาง

              อำเภออุ้มผาง ห่างจากตัวจังหวัด 250 กิโลเมตร ติดกับประเทศเมียนมาร์ เป็นอำเภอที่มีพื้นที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เดิมมีชาวกะเหรี่ยงอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ชื่อมาจากกระบอกไม้ไผ่ใส่เอกสารให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบและประทับตราเอกสารที่เรียกเป็นภาษากะเหรี่ยง “อุ้มผะ” ต่อมาได้เพี้ยนมาเป็น “อุ้มผาง”  เส้นทางคดเคี้ยวสลับซับซ้อน 1,219 โค้งไปตามไหล่เขาถนนธงชัย ผ่านป่าเขาที่มีทัศนียภาพสวยงามใช้เวลาเดินทาง 4-5 ชั่วโมง คำขวัญคือ “ แมกไม้เขียวสด  ดอยหัวหมดชื่นชู   ทีลอซูงามล้ำ  ตระหง่านง้ำลอยฟ้า  ล่องธาราแพไผ่  ชายแดนไทยอุ้มผาง”
                          วิถีชีวิตกะเหรี่ยงบ้านปะหละทะ เป็นหมู่บ้านกะเหรี่ยงที่เก่าแก่ตั้งอยู่ริมลำน้ำแม่กลอง ชาวกะเหรี่ยงในหมู่บ้านยังคงแต่งกายแบบวัฒนธรรมดั้งเดิมเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง มีการทอผ้าใช้กันเองในหมู่บ้าน ชาวบ้านจะเลี้ยงช้างไว้เป็นพาหนะและประกอบอาชีพเกษตรกรรม
                           วิถีชีวิตกะเหรี่ยงทิโพจิ เป็นหมู่บ้านกะเหรี่ยงที่ยังไม่มีทางรถยนต์ เข้าถึง การเดินทางต้องเดินทางหรือนั่งช้าง มีวัฒนธรรมดั้งเดิมที่งดงาม สร้างที่พักอาศัยแบบเรียบง่ายหลังคามุงด้วยวัสดุธรรมชาติที่หาได้ในท้องถิ่น หมู่บ้านอยู่ในป่าลึกท่ามกลางธรรมชาติที่ สวยงาม การดำรงชีวิตของชาวบ้านประกอบอาชีพเกษตรกรรม และเลี้ยงช้างไว้เป็นพาหนะ
                           วิถีชีวิตกะเหรี่ยงฤาษีเลตองคุ เป็นหมู่บ้านกะเหรี่ยงที่นับถือพระฤาษี ซึ่งมีประเพณีที่แตกต่างจากชาวกะเหรี่ยงทั่ว ๆ ไปงานที่สำคัญคือการจุดไฟบูชาอาจารย์พระฤาษี ในเดือนธันวาคมของทุกปี ในสำนักพระฤาษีมีสิ่งสำคัญเป็นที่เคารพนับถือของชาวเลตองคุ คือ งาช้างโบราณที่มีอายุกว่า 400 ปี หนักกว่า 40 กิโลกรัม แกะสลักเป็นรูปพระพุทธเจ้านั่งสมาธิโดยรอบ
                           วิถีชีวิตกะเหรี่ยงแปโดทะและอุ้มผางคี เป็นหมู่บ้านกะเหรี่ยงที่มีวิถีชีวิตที่น่าสนใจ เดินทางด้วยรถจักรยานเสือภูเขา ประมาณ 2 ชั่วโมง หรือรถยนต์ ถึงหมู่บ้านกะเหรี่ยงแปโดทะ เดินเท้าหรือนั่งช้างสู่หมู่บ้านอุ้มผางคีซึ่งตั้งอยู่ท่ามกลางป่าใหญ่มีธรรมชาติที่สวยงามพักค้างแบบโฮม สเตย์ หรือกางเต็นท์ เพื่อศึกษาวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทยภูเขา กิจกรรมที่น่าสนใจ คือเดินป่าและล่องแก่งเรือยาง ตื่นเต้นกับแก่งต่าง ๆ ถึง 77 แก่ง
                           บ้านโบราณ อุ้มผางเป็นชุมชนเล็ก ๆ แต่มีวัฒนธรรมการดำรงชีวิตเป็นแบบฉบับของตนเอง มีความเป็นอยู่เรียบง่าย ลักษณะการสร้างบ้านเรือนส่วนใหญ่เป็นบ้านไม้ชั้นเดียว หลังคามุงด้วยวัสดุท้องถิ่น เช่น ใบตองตึง แป้นเกล็ดไม้ และกระเบื้องดินเผา บันไดขึ้นด้านหน้า ชานบ้านมีม้านั่งขนานกับขอบระเบียง รั้วบ้านทำด้วยปีกไม้ดูกลมกลืนกับตัวบ้าน
                                ดอยหัวหมด อยู่ในเขตบ้านอุ้มผางลักษณะเป็นเทือกเขายาวหลายลูกติดต่อกัน บนเขาจะไม่มีต้นไม้ใหญ่ขึ้น จะมีแต่ต้นหญ้าเตี้ย ๆ ขึ้นปกคลุมอยู่ทั่วไปรวมทั้งโขดหินเป็นระยะ ๆ มองจากด้านล่างขึ้นไปจะเห็นเหมือนพรมสีเขียวแซมด้วยโขดหิน ต้นไม้และดอกไม้หากขึ้นไปบนยอดเขาจะมองเห็นบ้านอุ้มผางและทิวเขาสลับซับซ้อนโดยรอบ ทิวทัศน์สวยงามมาก เหมาะที่จะดูพระอาทิตย์ขึ้นและทะเลหมอกในยามเช้า และดูพระอาทิตย์ตกในยามเย็น
                                ถ้ำตะโค๊ะบิ๊ อยู่ในเขตบ้านแม่กลองใหม่ ลักษณะถ้ำมีทางเดินลงไปเป็นชั้น ๆ ข้างในจะมีทางแยกหลายทาง เป็นถ้ำขนาดใหญ่เพดานถ้ำสูง ทางเดินกว้างขวางไม่มีกลิ่นอับ อากาศโปร่ง มีหินงอกหินย้อย สวยงาม ความลึกของถ้ำประมาณ 3 กิโลเมตร
                                น้ำตกทีลอเร เป็นน้ำตกที่อยู่บนโตรกผา ลักษณะเป็นเพิงผาคล้ายถ้ำริมน้ำแม่กลอง โดยมีลำน้ำสายใหญ่ไหลผ่านหน้าผาสูงชันตกลงสู่ลำน้ำแม่กลอง สูงประมาณ 80 เมตร ท่ามกลางธรรมชาติที่สวยงาม  การเดินทางต้องล่องเรือยางจากหมู่บ้านกะเหรี่ยงปะละทะ ใช้เวลาเดินทางไปกลับ ประมาณ 3 คืน 4 วัน จึงเหมาะสำหรับ นักท่องเที่ยวที่ชอบเดินทางลักษณะการผจญภัยและศึกษาธรรมชาติ
                                น้ำตกเซปละ ตั้งอยู่ในเขตหมู่บ้านเซปละ ห่างจากบ้านกะเหรี่ยงปะละทะ ประมาณ 3 กิโลเมตร เป็นน้ำตกเขาหินปูนที่กว้างประมาณ 10 เมตร สูง 50 เมตร กระแสน้ำที่ตกจากหน้าผาจะกระทบโขดหินแตกกระจายมองดูคล้ายก้อนเมฆสีขาวปกคลุมทั่วบริเวณ สวยงามมาก
                                น้ำตกทีลอจ่อ จะพบน้ำตกชั้นแรกสูงประมาณ 80 เมตร ชั้น 2 ไหลจากหน้าผาสูงชัน ตกลงสู่แม่น้ำกลอง สายน้ำแตกกระจายเป็นฝอยดูเหมือนสายฝน ทำให้บริเวณโดยรอบได้รับความชุ่มชื้น มีพืชพวกมอสและตะไคร่น้ำขึ้นปกคลุมเขียวชอุ่มตลอดทั้งปีสวยงามมาก
                                น้ำตกทีลอซู  ภาษากะเหรี่ยงแปลว่า น้ำตกดำ ตั้งอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง ลักษณะเป็นน้ำตกเขาหินปูนขนาดใหญ่สูงจากระดับน้ำทะเล 900 เมตร เกิดจากลำห้วยกล้อทอ ลำน้ำทั้งสายไหลผ่านหน้าผาสูงชัน ตกลงสู่เบื้องล่างมีน้ำไหลตลอดทั้งปีความกว้างของน้ำตกประมาณ 500 เมตร ไหลหลั่นเป็นชั้น ๆ สูงประมาณ 300 เมตร แวดล้อมไปด้วยป่าดงดิบที่อุดมสมบูรณ์ เป็นน้ำตกที่มีความสวยงามติดอันดับ 1 ใน 6 ของโลก และสวยงามที่สุดในเมืองไทย การเดินทางด้วยรถยนต์สามารถเข้าถึงที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์อุ้มผางได้ตั้งแต่กลางเดือนพฤศจิกายนถึงพฤษภาคม ของทุกปี ในช่วงฤดูฝนการเดินทางต้องล่องแพ (เรือยาง) ตามลำน้ำแม่กลองและเดินเท้า
                                บึงลากะโตหรือบึงน้ำเขียว  เป็นบึงธรรมชาติที่อยู่บนยอดเขาสูงกลางป่าทึบ เป็นแหล่งอาหารและน้ำของสัตว์ป่าต่างๆเป็นที่อยู่ของเป็ดก่าที่หายาก สำรวจพบประมาณ 7-8 ตัว
                                ล่องแก่งเรือยางลำน้ำแม่กลองตอนบน เริ่มต้นล่องแก่งเรือยางตามลำห้วยอุ้มผางเข้าสู่ต้นน้ำแม่กลองผ่านธรรมชาติสองฝั่งที่สวยงาม จุดเด่นคือ น้ำตกทีลอจ่อ เรือยางจะผ่านแก่งตะโค๊ะปิ๊ สายน้ำไหลเชี่ยวเป็นที่ชื่นชอบนักท่องเที่ยว ผ่านผาเลือด ผาผึ้ง ผาบ่อง ถึงท่าทราย ใช้เวลา 3-4 ชม. และเดินเท้าเข้าน้ำตกทีลอซู อีก 5 ชม. ช่วงเดือนพฤศจิกายน ถึง เดือนพฤษภาคม สามารถเดินทางด้วยรถยนต์เข้าถึงเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผางได้ ใช้เวลาเดินทาง 2 ชม.
                         ล่องแก่งเรือยางลำน้ำแม่กลองตอนล่าง เริ่มต้นที่หมู่บ้านปะละทะไปยังน้ำตกทีลอเร-บึงลากะโต  สัมผัสวิถีชีวิตชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง เข้าพักกับชาวบ้านหรือตั้งแคมป์ในหมู่บ้าน ชื่นชมธรรมชาติที่สมบูรณ์ของผืนป่าตะวันตก และตื่นเต้นเร้าใจกับแก่งระดับ 3-5 ซึ่งมีถึง 77 แก่งของลำน้ำอุ้มผาง ช่วงเดือนกรกฎาคม ถึงเดือนกันยายน เป็นเวลาที่เหมาะสมในการล่องแก่ง