เวทีเรียนรู้ทรงพลังแบบชาวบ้าน จากปัจเจกสู่เครือข่าย : เรียนรู้จากหมู่บ้าน
ไม่นานหลังจากงานสัมมนา KM เชียงใหม่ ผมก็มีงานใหญ่เป็นการเปิดเวที เครือข่ายชุมชนที่จัดการท่องเที่ยวโดยชุมชนภาคเหนือ งานนี้เป็นงานใหญ่ระดับภาค และกลุ่มเป้าหมายเป็นแกนนำชุมชนที่จัดการท่องเที่ยว ไม่ว่าเป็นพี่เก่า หรือน้องใหม่ที่เป็นชุมชนจัดการท่องเที่ยว เปิดเวทีพูดคุยกันสร้างบรรยากาศให้เกิดเป็น KM ธรรมชาติ "ม่วนงันประสาคนคอเดียวกัน"
ค่อนข้างหนักใจเหมือนกันเพราะสถานที่จัดงานอยู่บนดอย และการคมนาคมค่อนข้างไกลจากตัวเมืองเชียงใหม่ เกรงว่าจะมีคนหลงทางบ้าง ไม่รู้เส้นทางบ้าง เราจัดกันที่บ้านแม่กำปอง กิ่ง อ.แม่ออน เลยจากนอร์ทเทิร์นเฮอริเธคขึ้นไปอีก หมู่บ้านแห่งนี้มีการจัดการท่องเที่ยวมานานกว่า 10 ปี และแน่นอนว่าประสบความสำเร็จอย่างสูงในการบริหารจัดการและนำการท่องเที่ยวเป็นเครื่องมือในการพัฒนาชุมชน ผมคิดในใจว่า หากนำแกนนำและกลุ่มเป้าหมายมาเปิดเวทีที่นี่เราก็จะได้เรียนรู้จากสถานที่เอง และเปิดเวทีอย่างเรียบง่ายภายใต้บรรยากาศชาวบ้าน
กลุ่มเป้าหมายเป็นแกนนำชุมชนที่จัดการท่องเที่ยวในชุมชน หน่วยงานภาครัฐ-เอกชน และสถาบันการศึกษาที่จัดการเรียนการสอน ด้านการท่องเที่ยว ทั้งสามกลุ่มใหญ่เป็นพื้นที่อยู่ในภาคเหนือทั้ง 17 จังหวัด ซึ่งก็น่าดีใจว่ามีผู้ตอบรับเข้าร่วมมากมายเกินที่คาดไว้ ส่วนสถาบันการศึกษาที่สนใจประเด็นดังกล่าวและจัดการเรียนการสอนในโปรแกรมอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ได้แก่ มหาวิทยาลัยศิลปากร,มหาวิทยาลัยพายัพ,มหาวิทยาลัยราชภัฎพิบูลสงคราม,มหาวิทยาลัยราชภัฎกำแพงเพชร,มหาวิทยาลัยฟาร์อิสเทิร์น นับได้ว่าเป็นสถาบันที่ท่านมองเห็นแนวโน้มการท่องเที่ยวทางเลือก ให้ความสำคัญกับการขับเคลื่อนงานพัฒนาที่สอดคล้องกับวิถีชุมชนและมีแนวโน้มที่ดีในอนาคต องค์กรที่เกี่ยวข้องที่มาร่วม เริ่มตั้งแต่ กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา,โครงการหลวง ,ธกส.,และ อปท. เรียกได้ว่ามาครบครัน ผมในฐานะพ่องานยิ้มแต้เลยทีเดียว
จะว่าไป ควันหลงงาน Km เชียงใหม่ยังไม่จาง หลังจาก AAR ที่ KM เชียงใหม่ ตรงนั้นเองผมก็รู้ทาง กระบวนการการเรียนรู้ที่ต้องออกแบบให้รัดกุม ทำให้ผมและทีมงานเดินเกมรุกในครั้งนี้อย่างชัดเจนมากขึ้น
เราจัดให้ผู้เข้าร่วมเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ พักแบบโฮมสเตย์ก่อน ก่อนที่จะลงทะเบียนในเช้าอีกวัน ครึ่งเช้าเพื่อเป็นการรอคอยผู้เข้าร่วมเวทีส่วนหนึ่ง ก็เป็นการพาเดินชมหมู่บ้านโดยมัคคุเทศก์ท้องถิ่น และดูกลไกบริหารของหมู่บ้าน นี่เป็นการเรียนรู้ Best practice อย่างหนึ่งที่จัดไว้ ก่อนที่จะลงทะเบียนให้เสร็จสิ้นก่อนเที่ยง พร้อมกันนั้นมีการกล่าวต้อนรับจากประธานการท่องเที่ยวของหมู่บ้าน รับประทานอาหารร่วมกัน เวลานี้ผู้เข้าร่วมเวทีฯก็มากันพร้อมหน้า
ประชุมกับทีมงานเจ้าภาพว่าเราต้องการการแลกเลี่ยนเรียนรู้แบบธรรมชาติ และมีประเด็นการพูดคุยที่ชัดเจน ได้แบ่งกลุ่มย่อยออกเป็น ๒ กลุ่ม
กลุ่มที่ ๑ เป็นกลุ่มชุมชนใหม่ + ชุมชนเก่า แลกเปลี่ยนพูดคุยในประเด็น ประสบการณ์การจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชน ประเด็นนี้เราได้ทำ Mapping พื้นที่ท่องเที่ยวไปด้วย และการพูดคุยแบบล้อมวงทำให้ ชุมชนแต่ละแห่งพูดคุยกันสนุกสนาน
กลุ่มที่ ๒ เป็นกลุ่มองค์กรที่เข้ามาร่วม แลกเปลี่ยนพูดคุยประเด็น รูปแบบการหนุนเสริมชุมชนท่องเที่ยว อย่างไร?
ผมเดินไปเดินมาระหว่างสองกลุ่ม เห็นบรรยากาศการเรียนรู้แล้วก็สบายใจมาก เห็นรอยยิ้ม เห็นการนำเสนอที่เร้าใจ มีเอกลักษณ์ และวิทยากรกลุ่มก็ใช้ประสบการณ์ ความสามารถเต็มที่
ภาคกลางคืน มีการแสดง พิธีการต้อนรับแขกผู้มาเยือนหมู่บ้าน ผมอยากบอกว่า ที่นี่อลังการไม่แพ้ งาน KM เชียงใหม่ มีทั้งพิธีบายศรีสู่ขวัญ การรับประทานอาหารแบบขันโตก,การฟ้อนแบบล้านนาดั้งเดิมหลากชุด และชุดเครื่องบรรเลง สะล้อ ซอ ซึง ที่แสดงกันได้อย่างเป็นธรรมชาติเพราะเราทำกันด้วยใจ งานนี้เป็นของชุมชนด้วย บรรยากาศจึง กิ๋นหอม ต๋อมม่วน มีความสุขในวิมานกลางดอยห้วยแก้ว
วันรุ่งขึ้น-วันสุดท้ายของการสัมมนาฯครึ่งวัน เป็นเวทีการแลกเปลี่ยนเช่นเดียวกันแต่เป็นการรวมกลุ่มทั้งหมด คุยกันเรื่อง “เครือข่าย” ว่าทุกคนมีความคิดเห็นอย่างไรกับการขับเคลื่อนการพัฒนาแบบเครือข่าย รวมกันเราอยู่ แยกหมู่เราไม่ค่อยโต ประเด็นนี้พูดคุยกันอย่างเมามันในวิหารข้างลำน้ำแม่กำปอง เสียงหัวเราะครื้นเครง ...เป็นสัญญาณที่บ่งบอกถึงบรรยากาศเรียนรู้ที่เป็นมิตร
ผมเดินเลี่ยงออกจากกลุ่มเพื่อมาจิบกาแฟ ริมวิหารใกล้น้ำ อากาศที่แม่กำปองแม้ช่วงกลางวันยังเย็นสบาย และเสียงนกเสียงน้ำยังขับกล่อม ธรรมชาติที่นี่สมบูรณ์มาก ...คิดอะไรต่อมิอะไรมากมาย ความกังวลในช่วงเริ่มต้น-เตรียมการ เวทีหมดไป หากนับตามวัตถุประสงค์เราก็บรรลุเป้าหมาย แต่ก็เป็นการเริ่มต้นเดินทางเท่านั้นเอง
หากกระบวนการพัฒนาชุมชน โดยใช้ประเด็นการท่องเที่ยวเป็นฐาน มีการรวมกลุ่ม นับว่าเป็นนิมิตรหมายอันดี ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เป็นการจัดการความรู้เพื่อสร้างเครือข่ายเข้มแข็ง และหลายๆท่านที่รู้จักผม บอกกับผมว่า เครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชน เป็นเครือข่ายที่ทรงพลัง เป็นเครือข่ายที่เข้มแข็งมีเอกภาพ ดุลยภาพ ที่สำคัญขับเคลื่อนด้วยความรู้ พื้นฐานการรู้ตนเองของชุมชน และการศึกษาวิจัย
ผมเพียงแต่เป็นคุณอำนวยช่วยประสาน จากจุดเริ่มต้นที่งดงาม ผมคิดว่าจุดหมายของเราในการพัฒนาชุมชนด้วยคนของชุมชนเอง เป็นเป้าหมายที่เรากำลังเดินไปข้างหน้าเรื่อยๆอย่างมีหวังและมีใจที่เกินร้อย
ความเห็น (15)
ประเด็น การพัฒนาเครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชน ทำทั้งทั่วประเทศครับ
และวันที่ 6-7 ก.ย.50นี้ จะมีการรวมพลคนท่องเที่ยว ทั่วประเทศที่ บ้านผู้หว่าน จ.นครปฐม เปิดเวทีแลกเปลี่ยนเชิงประเด็น
ขอเชิญผู้สนใจร่วมแลกเปลี่ยนได้ครับ
ท่ามกลางสายฝนที่โปรยปรายลงมาทั่วท้องทะเลสาบสงขลาอยู่ขณะนี้ ขอชื่นชนคนทำงานดี ..และเชียร์...
สวัสดีครับ อาจารย์ ดร.ยูมิ
ฝนฟ้าโปรยปรายที่เหนือเช่นกันครับ อากาศแบบนี้เป็นอุปสรรคของหลายคน และอีกหลายคนก็ชอบ โดยเฉพาะเกษตรกรที่ทำการเกษตร
ชีวิตก็ยังคงเดินไปข้างหน้า ไม่ว่าจะฝนตก แดดออก ขอเพียงกำลังใจดีๆ เช่นอาจารย์มีให้ผมครับ
ขอบคุณครับ
มาชื่นชมน้องเอก พ่องานใหญ่ครับ
ประสบความสำเร็จอย่างยอดเยี่ยม
ที่จริงเมื่อวันที่ 17-18 สค. ผมก็ไปนอนที่บ้านรับรองของป่าไม้ที่หมู่บ้านแม่กำปองอยู่หนึ่งคืนและเคยไปหลายครั้งครับ สมัยผศ.ชูสิทธิ์ทำเรื่องโฮมสเตย์เมื่อ 4 ปีก่อน
เอาใจช่วยครับ หากมีอะไรที่ผมจะช่วยได้ อย่าลืมกริ๊งกร๊างมานะครับ
ขอบคุณมากครับ อ.พิชัย ที่เคารพ
กระผมก็ได้บทเรียนจากการทำงานที่ KM เชียงใหม่ ดังนั้น การทำงานครั้งต่อไปย่อมได้เรียนรู้มากขึ้น แก้ไขขุดอ่อน เสริมจุดดีให้ดียิ่งๆขึ้นไป
บรรยากาศในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ดีมากๆครับ ผมเห็นความตั้งใจของผู้เข้าร่วมผ่านการนำเสนอ การพูดคุย อย่างเป็นธรรมชาติ
การเรียนรู้แบบนี้ดีมาก ทำให้ กระบวนการจัดการความรู้ขับเคลื่อนไปได้ เป็นอย่างดี
ขอบคุณอาจารย์ครับ ที่ให้กำลังใจ ตอนนี้ยังไม่มีอะไรที่จะรบกวนอาจารย์ครับ และเช่นกันหากมีอะไรที่ผมพอที่ทำได้-ช่วยได้ บอกผมด้วยนะครับ
ความสุขประสาชาวบ้าน
น้องเอกเจ้า
มาร่วมชื่นชมในผลงานอีกคน และขอบคุณที่แวะไปเยี่ยมที่ Life:dd_L รูป ร.ร.ฝีมือน้องก็งามขนาด มีเรี่ยวแรงขึ้นอีกเยอะเจ้า
วันก่อนลืมบอกว่า ที่ลำพูนมีพิพิธภัณฑ์ชุมชน ลำพูน กลุ่มกวงแหวนร่วมกับเทศบาลเมือง ช่วยกันทำ ถ้ายังไงลองดูที่ http://www.haripoonchai.com/ เน้อเจ้า
พี่อึ่ง
แวะ ชม อ่าน ทักทาย
สุข สงบ เย็น
เดียวดาย ใน สายฝน
สวัสดีครับท่านผู้ทุ่มเท
มาตัดเอาข้อความบางตอนไปรวมครับ ขอบคุณมากครับ
มาให้กำลังใจด้วยครับ
สวัสดีครับ พี่อึ่ง
ประทับใจมากครับหลังจากที่ได้เข้าไปเยี่ยมโรงเรียนมงคลวิทยา
ความสุขของทั้งผู้เรียนและผู้สอน บ่งบอก สัมผัสได้ จากแววตาของทุกคน
หากการเรียนคือ ความสุข ผมคิดว่าไปถูกทาง บรรยากาศการเรียนรู้จึงเป็นเรื่องสำคัญที่นักจัดการเรียนรู้ต้องตระหนัก พี่อึ่งก็เป็นนักจัดการเรียนรู้ด้วย รวมถึงตำแหน่งทางการคือ ผอ.โรงเรียน
วิสัยทัศน์กับ สิ่งที่โรงเรียนทำอยู่สอดคล้องไปด้วยดี เป็นธรรมชาติ
วันนี้พี่อึ่งไปถูกทางแล้วครับ หากพี่อึ่งต้องการพันธมิตรที่จะให้ได้ร่วมด้วยช่วยกันประเด็นไหน แจ้งผมมาได้เลยครับ ไม่ต้องเกรงใจ - - -เพื่อเด็ก เพื่ออนาคตของเมืองไทยเราครับ
ยินดีเสมอครับพี่อึ่ง
สวัสดีค่ะ...คุณเอก
- เข้ามาอ่านบันทึกก่อนนอนอีกแล้วค่ะ..และขอร่วมมีความสุขกับคุณอำนวยด้วยอีกคน...
- อ่านแล้วเห็นความจริง..ตามธรรมชาติ..การเรียนรู้ด้วยวิถีชีวิตบนความเป็นจริง...และสติปัญญาของคุณอำนวยที่จะหยิบจับแต่ละส่วนมาเพื่อความสอดคล้องและสมดุลสู่เป้าหมายของ KM นี้...สมแล้วที่คุณอำนวยจะเบิกบานและอิ่มเอมใจ เพราะทุกคนล้วนเบิกบานและอิ่มเอมเช่นกัน..ในธรรมชาติอันจริงแท้ที่งดงาม
- ขอราตรีสวัสดิ์จากเครือข่ายกับบันทึกนี้เพื่อไปเติมกำลังจิตตามรู้ด้วยสมาธิจิตก่อนนอนนะคะ...
- ขอบคุณกับการไปเยี่ยมเยือนค่ะ..
สวัสดีครับ
ขอบคุณที่มาแวะทักทายครับ กำลังใจที่ดีจากญาติมิตรเป็นยาใจที่ดีสำหรับผมครับ
ขอบคุณมากครับ
ขอบคุณครับพี่เหลียง
พี่เหลียงสบายดีนะครับ....ต้องขอบคุณมากที่มาเยี่ยมให้กำลังใจผม..
กระบวนการทำงานของเครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชนภาคเหนือเป็นไปตามธรรมชาติน่าสนใจมากครับ ผมคิดว่าวัฒนธรรมก็เป็นสิ่งเชื่อมประสานที่ดีครับ
คุณแหวว ครับ
ยินดี และดีใจครับที่มาเยี่ยมก่อนนอน
โดยความจริง ชาวบ้านมีศักยภาพที่ล้นเหลือ เพียงแต่คุณอำนวย(นักพัฒนา) จัด ช่อง จังหวะ โอกาส เราได้เรียนรู้ร่วมกันอีกมาก และเป็นธรรมชาติ ยั่งยืนครับ
คุณแหววดูแลสุขภาพด้วยครับ ผมจะนำเรื่องราวในชุมชนมาเล่าผ่านบันทึกผมบ่อยๆครับ
ขอบคุณมากครับ :)
มาร่วมชื่นชม
" พ่องานยิ้มแต้แก้มปริ"
สนุกกับทุกงานที่ทำเลยนะคะอ้ายเอก
---^.^---
ทำงานมาก ควรพักผ่อนให้เพียงพอด้วยเน้อเจ้า