จิต : ความคิดเกี่ยวกับจิตของคนในสมัยอดีต(๒)
คนไทยเป็นจำนวนมากที่เชื่อสอดคล้องกับทฤษฎีคู่ขนาน(ดูบันทึกครั้งก่อน) เพราะเชื่อว่า เมื่อเราตายแล้ว "จิต"หรือ "วิญญาณ" จะออกจากร่างกายของเรา และสามารถที่จะไป"เกิดใหม่"ได้ด้วย จะไปเกิด ณ ที่ใด ก็ขึ้นอยู่กับบุญกรรมของแต่ละคน ในประเทศแถบยุโรปเขาเชื่อไปอีกแบบหนึ่ง เขาไม่ได้เชื่อว่าวิญญาณเป็นดวงไฟล่องลอยไปไหนมาไหนได้ แต่เขาเชื่อว่าคนจะเกิดใหม่ได้ก็โดยที่ได้เกิดมีเนื้อหนังเข้ามาหุ้มโครงกระดูกอีกครั้งหนึ่ง ดังเช่นในนิยายเรื่องแดรกคูล่านะครับ เรื่องเกี่ยวกับมัมมี่ของอีจิปต์ก็เป็นไปในทำนองนั้น ผมไม่รู้ว่า ความเชื่อเหล่านั้น เชื่อตามคำอธิบายของทฤษฎีคู่ขนาน หรือว่าทฤษฎีคู่ขนานเชื่อตามความเชื่อเหล่านั้น
ยังมีคนอีกกลุ่มหนึ่งที่ไม่เห็นด้วยกับทฤษฎีคู่ขนานครับ คือพวกเขาเชื่อว่า "กาย" สามารถ "กระทำ" ต่อ "จิต" ได้ ในขณะเดียวกัน "จิตก็กระทำต่อกายได้เช่นกัน" ทฤษฎีนี้ชื่อว่า "ทฤษฎีปฏิสัมพันธ์" (Interactionism) ทฤษฎีนี้มีใจความสำคัญว่า จิตและกายเป็นสิ่งสองสิ่ง ต่างก็มีอยู่จริง จิตและกายมีอิทธิพลแก่กันและกัน จิตกระทำต่อกาย หรือกายกระทำต่อจิตได้ ตัวอย่างเช่น เรารู้สึกหิว(จิต)ก็มีอิทธิพลสั่งให้เท้า(กาย)เดินไปที่ตู้กับข้าวได้ หรือถ้ากายขาดอาหาร ก็เป็นสาเหตุให้เกิดการรู้สึกหิว(จิต)ได้ ดูๆแล้วก็มีเหตุผลเหมือนกัน
ผมนึกชมคนในสมัยอดีดโน้นจริงๆครับ ทำไมเขาฉลาดอย่างนั้น ทำไมคนไทย คนจีน คนอินเดียไม่คิดบ้าง! เขาไม่ค่อยคล้อยตามหรือเอาอย่างกัน แต่เขาคิดโต้แย้ง และไม่แย้งเฉยๆ เขายังเสนอทฤษฎีออกมาให้เราได้อ่านอีกด้วย!! จะผิดจะถูกก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง
ทฤษฎีทั้งสองนี้เป็นทฤษฎีทางปรัชญญาครับ จะรู้ว่าอันไหนถูกอันไหนผิด ก็ต้อง "พิสูจน์" กันด้วยเหตุผล ผลของการโต้เถียงกันยังลงสรุปไม่ได้ว่าอันไหนผิด อันไหนไม่ผิด
คือ "ยังไม่ถูก และยังไม่ผิด" ทั้งสองทฤษฎีครับ
ทฤษฎีทั้งสองนี้เป็นอุปสรรคต่อการทดสอบของนักวิทยาศาสตร์ครับ คือ มีปัญหาตรงที่ ไม่รู้ "จิต" ที่ว่า"มีอยู่จริง"นั้น เกิดขึ้นได้อย่างไร อยู่ตรงไหน คือ "สังเกตโดยตรงหรือโดยอ้อมไม่ได้" นักวิทยาศาสตร์ทางพฤติกรรมจึงไม่ได้ทดสอบด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ ปล่อยให้นักปรั๙ญาและนักการศาสนาเขาถกเถียงโดยใช้ตรรกะกันต่อไปนะครับ
ความเห็น (2)
ดร. ไสว เลี่ยมแก้ว....
มีความเห็นแย้งในประเด็นว่า ทำไมคนไทย คนจีน คนอินเดียไม่คิดบ้าง! แต่ก็สงสัยว่าอาจารย์วางหมากไว้ล่อใครบางคน ดังนั้น จึงไม่วิจารณ์ เพียงแต่ไม่เห็นด้วยเท่านั้น
ในอภิธรรมมีศัพท์ว่า จิตตชรูป รูปเกิดจากใจ เช่น ถ้ารู้สึกเศร้า หน้าตาก็หม่นหมอง ...หรือคนดีใจเพราะถูกหวย หน้าตาสดชื่นแจ่มใส่ เป็นต้น
เจริญพร
ดร.ไสว เลี่ยมแก้ว
ไม่มีหลุมพรางหรอกครับพระคุณเจ้า เพียงแต่บ่นมาเล่นๆเท่านั้นเอง คือแปลกใจว่า พลเมืองเป็นพันๆล้าน เมื่อเทียบกับคนชาวยุโรป ------ ?
หรือว่าเป็นเพราะ "เราสอนเด็กๆให้ตามหลังผู้ใหม่หมาไม่กัด" หรือ "หัวล้านนอกครู" หรือเปล่าก็ไม่รู้? ครับ