ปีใหม่ ให้อะไรกับสุขภาพ
เวลาวัดให้ยืนตัวตรง แขนและมือห้อยลงตามสบาย เท้าเปล่า เครื่องชั่งจะปล่อยกระแสไฟฟ้าอย่างอ่อนผ่านขา และลำตัว คำนวณออกมาเป็นปริมาณไขมัน กล้ามเนื้อ และน้ำ พร้อมทั้งบอกว่า เรามีสุขภาพทางกายโดยรวมเป็นอย่างไร
วิธีการวัดแบบนี้ (Bio-electrical impedance / BEI) มีหลักการคือ ไขมันมีแรงต้านทานกระแสไฟฟ้าสูงกว่าเนื้อเยื่ออื่นๆ เช่น กล้ามเนื้อ ฯลฯ ถ้ามีไขมันมากจะทำให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านได้น้อย ถ้ามีไขมันน้อยจะทำให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านได้มาก
ผู้เขียนเคยวัดด้วยเครื่องมือแบบนี้หลายชนิด หลายครั้งในรอบ 3 ปีทั้งที่คณะสหเวชศาสตร์ ม.นเรศวร และเซ็นทรัลชิดลมหลายครั้ง(ขอขอบคุณที่ให้ลองได้ฟรี) ผลปรากฏว่า ไขมันมีน้อย รูปร่างเล็ก โครงสร้างกระดูกเล็ก กล่าวโดยรวมนับว่า สุขภาพอยู่ในระดับใช้ได้
ผู้เขียนมีโอกาสไปอบรมวิชาการกรุงเทพฯ และซื้อเครื่องชั่งนี้ไปใช้เองเมื่อต้นเดือนธันวาคม 2548 สัปดาห์ต่อมานำไปวัดคุณแม่(อายุ 82 ปี) น้องสาว และหลานสาว ปรากฏว่า ทุกท่านมีร่างกายได้มาตรฐาน สัดส่วนไขมันต่อกล้ามเนื้อดีปานกลาง มีผู้เขียนคนเดียวที่เครื่องรายงานผลว่า ออกกำลังน้อยไป
ความจริงผู้เขียนเดินออกกำลังกายวันละประมาณ ½ - 1 ชั่วโมงขึ้นไป ทำให้คิดว่า เครื่องน่าจะผิดพลาด เข้าทำนองรำไม่ดี โทษปี่โทษกลอง แต่เมื่อมาพิจารณาหลักการออกกำลังกายพบว่า เครื่องน่าจะถูก ผู้เขียนน่าจะผิด
ผู้เขียนวิ่งเป็นประจำมานาน แต่เปลี่ยนเป็นเดินเร็วในหน้าฝนที่ผ่านมา เหลือวิ่งจริงๆ เพียงสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง หน้าฝนปี 2548 มีฝนตกค่อนข้างมาก ทำให้ผู้เขียนไม่ได้ยกน้ำหนัก วิธียกน้ำหนักของผู้เขียนคือ นำน้ำใส่ถังฝักบัวพลาสติก 2 ถัง และเดินไปรดต้นไม้ทีละต้นๆ
คนที่โครงสร้างร่างกายเล็กจะมีสัดส่วนกล้ามเนื้อต่อน้ำหนักค่อนข้างน้อย เมื่อเปลี่ยนจากวิ่งเป็นเดิน และหยุดยกน้ำหนัก(หิ้วถังน้ำรดน้ำต้นไม้)มีส่วนทำให้มวลกล้ามเนื้อ(ที่น้อยอยู่แล้ว)น้อยลงไปอีก
คนที่กินเก่งอย่างผู้เขียนไปประชุมทีไรมักจะ “ได้น้ำได้เนื้อ” กลับมาทุกครั้ง ส่วนที่ได้วิชาการนั้นคงจะมีบ้างเล็กๆ น้อยๆ แต่ที่ “ได้น้ำได้เนื้อ” มากคงจะเป็นไขมันมากกว่า การประชุมวิชาการต้นเดือนธันวาคมนี่ศูนย์ถันยรักษ์เจ้าภาพเลี้ยงดี ได้น้ำได้เนื้อกลับมามากทีเดียว
เมื่อพิจารณาอย่างนี้แล้วก็ลดปริมาณอาหารไขมันลง วิ่งออกกำลังมากขึ้น รดน้ำต้นไม้มากขึ้น(นำน้ำใส่ถังไปรด เพื่อยกน้ำหนัก) ยกน้ำหนัก และกายบริหารหลายๆ ท่า ครบ 1 เดือนลองไปวัดใหม่ เครื่องชั่งรายงานว่า สุขภาพดีขึ้นบ้าง แต่ก็ยังมีมวลกล้ามเนื้อน้อย นี่ก็เป็นตัวอย่างหนึ่งของคนที่มีสุขภาพแบบขึ้นๆ ลงๆ
ผู้เขียนเองได้ข้อคิดไว้สอนตัวเองว่า การเดินนี้ดีแน่ ทว่า...อาจจะใช้พลังงานน้อยไปหน่อย และรักษามวลกล้ามเนื้อได้น้อยกว่าการออกกำลังกายหลายอย่างผสมผสานกัน
ปีใหม่นี้ (2549) ท่านผู้อ่านให้ของขวัญอะไรกับสุขภาพหรือยังครับ เว็บไซต์อินเทลลิเฮลธ์ (www.intellihealth.com) สำรวจความคิดเห็นของขวัญเพื่อสุขภาพปีใหม่ทางอินเทอร์เน็ต
ผู้เขียนร่วมลงคะแนนเสียงไปด้วย 1 เสียง โดยเลือกข้อออกกำลังกายมากขึ้น เพราะเห็นคุณค่าของเรื่องนี้มากเป็นพิเศษ
ผลปรากฏออกมาดังนี้
- ออกกำลังกายมากขึ้น 24 %
- ลดน้ำหนัก 41 %
- บริหารจัดการความเครียด เช่น ฝึกหายใจเข้าออกช้าๆ ฝึกหัดเกร็งและคลายกล้ามเนื้อทีละส่วน ฯลฯ 7 %
- กินอาหารที่ดีกับสุขภาพเพิ่มขึ้น(เปลี่ยนชนิดของอาหาร ไม่ใช่กินมากขึ้น) 15 %
- นอนมากขึ้น 6 %
- อื่นๆ 6 %
ท่านผู้อ่านให้ของขวัญปีใหม่กับสุขภาพแล้วยังครับ ถ้าให้แล้วก็ขอแสดงความยินดีด้วย ถ้ายังไม่ได้ให้... ลองพิจารณาปรับเปลี่ยนอาหาร หรือออกกำลังกายดูก็น่าจะดี สุขภาพจะได้ดี ไม่ขึ้นๆ ลงๆ แบบสุขภาพผู้เขียน...
แหล่งข้อมูล:
- ขอขอบคุณ > Poll results: What is your No.1 health-related New Year’s resolution? > http://www.intelihealth.com/cgi-bin/makelog.pl?pqsname=NewPoll010506&mode=R > January 11, 2006.
- นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ ศูนย์มะเร็งลำปาง จัดทำ > ๑๑ มกราคม ๒๕๔๙. สงวนลิขสิทธิ์ พ.ศ. ๒๕๔๙.
ความเห็น (4)
มาลินี ธนารุณ
นี่ถ้าสุขภาพของอาจารย์ เครื่องวัดอันชาญฉลาดยังบอกว่าไม่ได้มาตรฐาน แล้วของดิฉันเอง จะเป็นอย่างไรหนอ? ไม่อยากนึกเลย ต้องให้ของขวัญปีใหม่กับตัวเองแบบหนักๆ ซักที ขอบคุณอาจารย์มากค่ะที่เตือน
พออายุมากขึ้น แม้จะรับประทานน้อยลง แต่น้ำหนักก็ไม่ยอมลดง่ายๆ เป็นเพราะอะไรค่ะ แล้วการออกกำลังกายจะช่วยให้น้ำหนักลดลงได้ไหมค่ะ
นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์
(1). เมื่ออายุมากขึ้น... การใช้แรงในชีวิตประจำวันมีแนวโน้มจะลดลง การออกกำลังกายมีแนวโน้มจะลดลง และผลจากอายะจะทำให้มวลกล้ามเนื้อลดลง มวลไขมันเพิ่มขึ้น กล้ามเนื้อเป็นอวัยวะที่มีการเผาผลาญพลังงานสูงกว่าไขมันมาก มวลกล้ามเนื้อที่ลดลงมีส่วนทำให้การเผาผลาญพลังงานลดลง ผลรวมทั้งหมดทำให้น้ำหนักตัวมีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้น วิธีที่จะควบคุมน้ำหนักจึงควรควบคุมอาหาร และออกกำลังกายควบคู่กันไป การคุมอาหารอย่างเดียวมีแนวโน้มจะทำให้มวลกล้ามเนื้อลดลง ทำให้อัตราการเผาผลาญพลังงานลดลง และเสี่ยงที่จะมีน้ำหนักเพิ่มในระยะยาว (2). เครื่องวัดอาจจะใช้เกณฑ์ที่สูงเกินไป ทำให้เราดูแย่ไปก็ได้ เช่น ใช้มาตรฐานของนักกีฬา ฯลฯ คนสุขภาพดีหลายคนมีมวลกล้ามเนื้อไม่มาก เช่น นักวิ่งทางไกล ฯลฯ พวกนี้มักจะผอม มีเนื้อน้อย แต่มีสมรรถนะสูง ผมเคยปลอบใจตัวเองที่มีเนื้อน้อยว่า เราเป็นคน...ไม่ใช่โค(พันธุ์เนื้อ) ไม่จำเป็นต้องมีเนื้อมากก็ได้... เราออกกำลังเพื่อรักษาสุขภาพ เท่านี้ก็น่าจะดีพอแล้ว // ขอขอบคุณครับ
นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์
ขอแก้คำผิดครับ... ข้อ (1). ...ผลจากอายุ(ไม่ใช่ "อายะ")จะทำให้มวลกล้ามเนื้อลดลง....
