พับกระดาษ : เราได้อะไรจาก 'โอริงามิ'? ตอนที่ 1 (บทความโดย ปอม)

บทความต่อไปนี้เขียนโดย คุณปอม ยอดนักพับกระดาษ

โดย ปอม ได้ให้อนุญาตผมนำมาโพสต์ไว้ ณ ที่นี้เพื่อประโยชน์สาธารณะ

 

ขอขอบคุณไว้ ณ ที่นี้ครับ ^__

^<div class=”Section1” align=”center”>
<p class="Section1" align="center"></p> <div class="Section1" align="center">

---

</div> <div class="Section1" align="center">"I think, that at a child's birth,</div> <div class="Section1" align="center">if a mother could ask a fairy godmother to endow it with the most useful gift,</div> <div class="Section1" align="center"> that gift should be curiosity."

Eleanor Roosevelt (1983) </div> <div class="Section1" align="center">

---

</div> <div class="Section1" align="center">
</div> <div class="Section1" align="center">       เราได้อะไรจากโอริงามิ? </div> <div class="Section1" align="center">
      </div> <div class="Section1"></div> <div class="Section1"> ผมเคยมองว่าการพับกระดาษเป็นแค่เพียงกิจกรรมศิลปะประดิษฐ์อย่างหนึ่งเท่านั้น แต่ความจริงแล้วโอริงามิให้ประโยชน์ที่น่าอัศจรรย์หลายอย่างซึ่งเราคาดไม่ถึง
</div> <div class="Section1"></div>

ในประเทศญี่ปุ่น เด็กๆเริ่มรู้จักโอริงามิตั้งแต่ยังแบเบาะ เรียกได้ว่ายังไม่เข้าโรงเรียนก็รู้จักโอริงามิเสียแล้ว ส่วนในประเทศตะวันตก โอริงามิเป็นเครื่องมือประกอบการสอนที่มีลักษณะพิเศษและเป็นหลักสูตรเสริมในโรงเรียนหลายแห่ง

 

โอริงามิจึงไม่ให้เพียงความสนุกสนานเพลิดเพลินเท่านั้น แต่ยังช่วยให้เด็กๆทั่วโลกพัฒนาทักษะที่จำเป็นต่างๆผ่านกระดาษแผ่นเดียวที่กลายเป็นเครื่องมืออันทรงคุณค่ายิ่งนี้ 

ความคิดสร้างสรรค์ กับ ความคิดที่เป็นระบบ - - - คุณจะเลือกอย่างไหน ?                

นี่เป็นคำถามที่ไม่มีคำตอบที่ถูกหรือผิด แต่ถ้าเป็นไปได้ ผมจะเลือกทั้งสองอย่าง ในบางครั้งการเลือกก็ไม่ได้หมายความว่าเราจะต้องเสียอย่างใดอย่างหนึ่งเสมอไปนี่นา คุณคงเคยได้ยินเรื่องราวของสมองทั้งสองซีกมาบ้างแล้ว สมองซีกซ้ายทำหน้าที่สั่งการอวัยวะทางด้านขวา เช่น มือขวา ขาขวา เป็นต้น

นอกจากนี้ก็ยังรับผิดชอบการคำนวณ การพูด การเขียนหนังสือ และการคิดที่เป็นระบบระเบียบอีกด้วย ส่วนสมองซีกขวาก็รับบทบาทควบคุมการทำงานของมือซ้าย ความคิดสร้างสรรค์ การจินตนาการ ความสามารถด้านศิลปะและดนตรี และสมองแต่ละซีกก็จะแข็งแรงขึ้นถ้าเราใช้มันอย่างสม่ำเสมอ    

สมองซีกซ้าย : มือขวา การคำนวณ การคิดวิเคราะห์ ภาษา  

สมองซีกขวา : มือซ้าย ศิลปะและดนตรี จินตนาการ ความคิดสร้างสรรค์

จากความจริงในเรื่องของสมองเพียงเท่านี้ คุณก็คงเดาได้ไม่ยากแล้วว่าโอริงามิช่วยฝึกสมองทั้งสองซีกไปพร้อมๆกันได้อย่างไร เริ่มที่การเคลื่อนไหวของมือเป็นอย่างแรก เราสามารถฝึกทักษะการใช้มือทั้งสองข้างได้ด้วยการพับกระดาษ การเคลื่อนไหวมือเป็นทักษะที่จำเป็นต่อชีวิตคนเราอย่างมากทีเดียวครับ ดังนั้นโอริงามิจึงเหมาะกับเด็กในวัยประถมเป็นอย่างมาก เพราะเป็นช่วงที่กำลังฝึกการใช้ประสาทและกล้ามเนื้อมือให้คล่องแคล่ว

ท่านผู้อ่านหลายคนอาจจะพ้นวัยประถมมาแล้ว อาจจะนึกถามผมว่า แล้วการพับกระดาษให้ประโยชน์เพียงเท่านี้หรือ หากเราดูภาพประกอบด้านบนให้ดีแล้ว เราจะพบว่าสมองทั้งสองซีกเป็นศูนย์กลางบังคับมือทั้งสองข้าง ดังนั้นการเคลื่อนไหวมือก็เป็นการบริหารสมองเช่นเดียวกันครับ

 

---

ประโยชน์ระดับแรก : กายภาพ

โอริงามิฝึกทักษะการใช้มือและนิ้ว บริหารสมองทั้งสองข้าง

กระตุ้นสมองในส่วนที่ควบคุมการเคลื่อนไหวและการรับรู้ภาพ

---

 

โอริงามิยังผสมผสานการบริหารสมองทั้งสองซีกได้อย่างลงตัว ไม่ว่าจะเป็นการคำนวณ ในต่างประเทศมีการสอนคณิตศาสตร์ด้วยโอริงามิกันบ้างแล้ว โอริงามิสามารถสอนวิชาเรขาคณิต และเรขาคณิตวิเคราะห์ได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังสามารถนำไปสอนเรื่องเลขจำนวน เศษส่วน หรือแม้แต่สอนการถอดรากที่สองก็ยังทำได้                

เนื่องจากการพับกระดาษจะต้องพับไปตามขั้นตอนตามกันไปเรื่อยๆ จึงเป็นการฝึกสมองในเรื่องของความคิดที่เป็นระบบ สอนให้เด็กๆรู้จักการใช้เหตุผล และเพิ่มความสามารถด้านการวิเคราะห์

 

การพับกระดาษนี้มีความยากง่ายแตกต่างกันไป บางแบบพับไปพับมาไม่กี่ที ก็ได้ผลงานแล้ว และบางแบบก็มีขั้นตอนเป็นร้อยพับ หลายท่านอาจจะรู้สึกทึ่งและฉงนอยู่ในใจว่า ผู้พับสามารถจดจำขั้นตอนเหล่านั้นได้อย่างไร อาจจะเป็นเพราะผู้พับได้ทำมาหลายชิ้นแล้ว จึงเกิดความเคยชิน จนจำได้ไปเองก็เป็นได้ แต่เมื่อเวลาผ่านไปก็ย่อมลืมเป็นธรรมดา สำหรับผู้พับที่ฝึกการคิดที่เป็นระบบแล้วแทบจะไม่ต้องจำเลย เพราะขั้นตอนทุกอย่างมีเหตุและผลในตัวของมันเอง และนี่เองก็เป็นพื้นฐานการฝึกความจำที่ดีที่สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้

ในต่างประเทศมีการนำโอริงามิไปใช้กับผู้ป่วยที่เป็นโรคความจำสั้น ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ เขาเรียกว่าโอริงามิบำบัด ดังนั้นโอริงามิช่วยคุณฝึกความคิดให้เป็นระบบและช่วยฝึกความจำ เหมาะสำหรับคนทุกเพศทุกวัยเลยทีเดียวครับ                               

ไม่แต่เพียงเท่านั้น โอริงามิยังช่วยผู้ป่วยบางคนในด้านการฝึกใช้ประสาทและกล้ามเนื้อนิ้วมือด้วย เมื่อคุณแม่ของผมป่วยด้วยโรคของระบบประสาทส่วนกลาง มีอาการคล้ายคนเป็นอัมพาต นักกายภาพบำบัดแนะนำให้ทำงานที่ใช้มือมากๆ คุณแม่ของผมจึงเลือกฝึกประสาทของท่านด้วยโอริงามินี่แหละครับ           

     

โอริงามิยังช่วยกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์และเพิ่มพลังจินตนาการให้กับคุณอีกด้วย คุณสามารถเริ่มพับกระดาษได้ตั้งแต่ตอนนี้เลยทีเดียว หยิบกระดาษขึ้นมาและสามารถออกแบบได้ตามชอบใจ โดยไม่ต้องเปิดดูแบบพับในหนังสือเล่มนี้แม้แต่น้อย แต่หนังสือเล่มนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้คุณได้เริ่มเรียนรู้จักการพับเบื้องต้นเสียก่อน เมื่อคุณรู้จักเทคนิคการพับต่างๆดีพอสมควรแล้วคุณอาจจะเริ่มออกแบบพับเป็นสัตว์ที่คุณชื่นชอบ ของใช้ ของประดับ และอะไรต่อมิอะไรอีกร้อยแปดตามต้องการ

ผมเป็นคนที่ชอบไดโนเสาร์มาตั้งแต่เด็ก ดังนั้นเมื่อผมสามารถพับนกกระเรียนได้แล้ว ผมก็เริ่มที่จะดัดแปลงให้มันกลายเป็นไดโนเสาร์ หรือสัตว์ประหลาดอื่นใดที่เป็นที่สนใจของผมในตอนนั้น ไม่ว่าจะเป็น มังกรไฟในเรื่องเจ้าหญิงนิทรา ม้าปีกเปกาซัสในเทพนิยายกรีก หรือบางคนได้พบกับความสนใจของตนในงานพับกระดาษนี่เอง

 

คุณอาจจะพบว่าลูกชายของคุณชอบพับเครื่องบินมากกว่าสิ่งอื่น ต่อมาเขาก็ได้ศึกษาเพิ่มเติมต่อไปว่าทำไมเครื่องบินถึงสามารถบินได้ นี่เองที่เขาเริ่มพบความสนใจเข้าให้แล้ว จากนั้นเขาก็อาจจะค้นพบความชอบอะไรใหม่ๆได้เรื่อยๆ และโอริงามิก็จะกระตุ้นความสงสัยใคร่รู้ในเรื่องรอบตัวไปได้ไม่สิ้นสุด

ประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่อาภัพในเรื่องของทำเลที่ตั้ง ที่ราบสำหรับการเพาะปลูกก็น้อย พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขา ภัยธรรมชาติโถมกระหน่ำ ไม่ว่าจะเป็นแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด ทรัพยากรธรรมชาติไม่เพียงพอต่อจำนวนประชากรที่สูงถึงร้อยล้านกว่าคน...

แต่ประเทศเขาเจริญได้ด้วยทรัพยากรที่ทรงพลังยิ่ง

สิ่งนั้นคือ มนุษย์ นั่นเองครับ 

การพับกระดาษอาศัยความตั้งใจพอสมควร มิฉะนั้นผลงานที่ออกมาอาจจะไม่สมประกอบ พับนกอยู่ดีดีกลายเป็นต้นกระบองเพชรไปตั้งแต่เมื่อไหร่ก็ไม่รู้ ยิ่งผลงานนั้นกินเวลามากเท่าไรก็ยิ่งต้องเพิ่มความจดจ่อมากขึ้นเท่านั้น นี่คือสิ่งที่เราเรียกว่า สมาธินั่นเอง

ถ้าให้เลือกได้คงไม่มีใครอยากให้ตนเองหรือลูกหลานของเราสมาธิสั้นใช่ไหมครับ ในทางกลับกัน โลกในยุคปัจจุบันกลับไม่ส่งเสริมให้เรามีสมาธิกับอะไรนานๆ เช่น เรามักจะกดเปลี่ยนช่องโทรทัศน์ทันทีที่พักโฆษณา

สิ่งยั่วยุมากมายที่คอยรบกวนลูกหลานของเราตอนอ่านหนังสือ เช่น เกมคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ (เดี๋ยวนี้น่าโทรยิ่งกว่าเก่า ยิ่งโทรยิ่งถูก โทรนานได้โบนัสเพิ่มอีกต่างหาก) จึงอดเป็นห่วงไม่ได้ว่าถ้าเยาวชนของชาติมีสมาธิสั้นลงเรื่อยๆอนาคตของพวกเขาและอนาคตของประเทศชาติจะเป็นอย่างไร

 

---

ประโยชน์ระดับที่สอง : ความคิด

สร้างความคิดที่เป็นระบบ พัฒนาความจำ ฝึกทักษะด้านคณิตศาสตร์ เพิ่มพลังจินตนาการ กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์

เพิ่มความสนใจที่จะศึกษาลึกซึ้งในด้านอื่นๆต่อไป
เพิ่มพลังและประสิทธิภาพของสมาธิ

---

จากประสบการณ์การสอนพับกระดาษของผมและคุณแม่ เรายังไม่พบว่าผู้ที่พับกระดาษคนใดเลยที่พับกระดาษไป หน้านิ่วคิ้วขมวดไป พวกเราจะมีความสุขไปกับคนที่กำลังพับโอริงามิ เมื่อผลงานโอริงามิของพวกเขาเสร็จ ปรากฏเป็นชิ้นงานที่เขาพึงพอใจ รอยยิ้มก็ปรากฏด้วยเช่นกัน

นี่เป็นความมหัศจรรย์อย่างยิ่งของโอริงามิ

โอริงามิทำให้ผู้คนอารมณ์ดี บางคนใช้โอริงามิในการสงบอารมณ์ที่ขุ่นเคืองของตัวเองลง ผมเองเป็นคนใจร้อน เมื่อพับกระดาษไม่เป็นไปตามใจหวัง บางครั้งก็แสดงออกโดยการทำลายผลงานนั้นทิ้งเสีย

แต่โอริงามิจะช่วยขัดเกลาจิตใจของเราอย่างค่อยเป็นค่อยไป ผมเริ่มควบคุมอารมณ์ฉุนเฉียวได้ดีขึ้น เพราะผมได้เรียนรู้ว่าบางครั้งความผิดพลาดที่ได้ทำลงไปก็สามารถแก้ไขให้ดีขึ้นได้ หรืออย่างน้อยก็เป็นบทเรียนไม่ให้เราทำผิดซ้ำอีก ถ้าโชคดีอาจเจอเทคนิคการพับแบบใหม่ๆ หรือช่วยให้เราพัฒนาแบบพับใหม่เลยก็เป็นได้

พ่อครัวที่เก่งกาจย่อมเลือกสรรวัตถุดิบคุณภาพดีมาปรุงอาหาร ผมเองก็มักจะเลือกใช้กระดาษคุณภาพดีเสมอ เพราะผลงานที่ได้จะออกมาดี และถ้างานออกมาไม่ดี เราก็จะเสียดายกระดาษ จนไม่กล้าฉีกทิ้งไปโดยปริยาย เผลอๆขยำกระดาษไม่ระวัง กระดาษอาจจะบาดนิ้วเราได้อีกต่างหาก

เมื่อความอดทนสัมฤทธิ์ผล งานโอริงามิที่เฝ้าเพียรทำก็สร้างความภาคภูมิใจและความเบิกบานใจให้เราได้ไม่น้อย ในฐานะที่เราเป็น “ผู้สร้าง” เราจึงเกิดความพอใจ และสัมผัสกับความสำเร็จ

เมื่อมาถึงจุดนี้แล้วเราก็จะพัฒนาความมั่นใจในตัวเอง และเราจะเคารพตัวเองในที่สุด หลักพื้นฐานของวิชาจิตวิทยาเบื้องต้นก็คือ เมื่อเรารู้สึกว่าเราใช้ได้และคนรอบข้างเราใช้ได้ นั่นหมายความว่าเราได้เริ่มพัฒนาบุคลิกภาพไปเรียบร้อยแล้ว
 

---

ประโยชน์ระดับที่สาม : อารมณ์

พัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ ควบคุมอารมณ์ของเราได้

ได้รับความสนุกสนานเพลิดเพลิน

รู้จักอดทน เสริมสร้างความมั่นใจ เคารพตนเอง

---

เมื่อคุณได้อ่านมาถึงบรรทัดนี้แล้ว ผมคิดว่าคุณคงเริ่มมอง”โอริงามิ”ต่างออกไปจากตอนแรก และถ้าคุณยังคิดว่ามันเป็นเรื่องเหลวไหล ผมคงได้แต่เพียงภาวนาว่าคุณจะไม่ด่วนสรุปและโยนหนังสือเล่มนี้ทิ้งไป

ขอให้คุณพยายามหาเหตุผลจากหนังสือเล่มนี้ว่า เหตุใดในประเทศที่พัฒนาแล้วไม่ว่าจะเป็น ประเทศญี่ปุ่น ประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศอังกฤษ ประเทศเหล่านี้ล้วนมีองค์กรที่ทำหน้าที่พัฒนาและวิจัยโอริงามิโดยเฉพาะทั้งสิ้น และเหตุใดองค์การนาซ่า (NASA) จึงใช้โอริงามิในงานของพวกเขา

---

 

โปรดอดใจรออ่าน เราได้อะไรจาก 'โอริงามิ' ? ตอนที่ 2

[โอ๋]

ปอม แกเก่งว่ะ นับถือๆ แต่จิงๆชั้นก้อรู้ว่าแกชอบพับกระดาษมาตั้งแต่นั่งเรียนข้างแกแล้ว เออ คิดถึงแกนะเว้ย

[ปอม]

อาจาย์พี่ชิวครับ โอ๋เขาเป็นเพื่อนสมัยโรงเรียนเตรียมฯเหมือนกันครับ จบคณะบัญชี จุฬาฯเหมือนกัน ตอนนี้เขากำลังเรียนต่อปริญญาโทที่สหรัฐอเมริกาครับ ยังสงสัยว่าบอกคิดถึงให้โลกรู้ทำไม ส่งเมลมาสิครับ

[โต๋ว]

ว๊าว เยี่ยมเลยครับ คุณปอม

ผมรออ่านตอน 2 อยู่นะครับ

เขียนออกมาเร็วๆ นะครับ

^__^ !

[Alpha]

ม้าปีกาซัซผมทำขั้นตอนที่20ไม่เป็นอ่ะ

[แทน]

อยากได้แบบพับม้าบินมั่งจัง...