กุบกาบไผ่
โดย จุลจันทร์ นันทมาลา
กุบคือหมวก แต่เดิมหมายถึงหมวกทุกชนิด ต่อมาเมื่อสังคมคลี่คลายขยายตัว มีหมวกชนิดใหม่เข้ามาในสังคม เมื่อของเข้ามา คำก็มักเข้ามาในภาษาด้วย คำว่ากุบเลยหดขอบเขต เหลือความหมายว่าหมายถึงหมวกโบราณแบบที่สานด้วยใบตาล ใบลานหรือใบตอง
กุบใบนี้ที่เอารูปมาลงให้ดู ไม่ใช่กุบดั้งเดิมของคนล้านนา แต่เป็นกุบไตหรือกุบไทใหญ่ รูปร่างทรวดทรงแผกเพี้ยนไปจากกุบใบตาลของล้านนาอยู่บ้าง แต่ก็สวยงามคงทนดี ซื้อมาใช้ได้สิบปีแล้วยังใช้การได้ดีอยู่ ราคาที่ซื้อ ๒๕ บาทเท่านั้นเอง เป็นกุบกาบไผ่ เขาเอากาบไผ่มาตัดแล้วเรียงซ้อนกัน ประดับตกแต่งลวดลายด้วยกาบไผ่ ตัดกับก้านตอกหักคดไปคดมา เป็นงานฝีมือที่ประณีตงดงาม ความงามกับคนขาดกันไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นคนที่ไหน ป่าเถื่อนล้าหลังหรือศิวิไลซ์สุดขีด ความงามเป็นส่วนประกอบหนึ่งของคนด้วยกันทั้งนั้น มีความงามแล้วอย่าลืมความดีนะเออ กุบใช้สุบหัว แปลว่าหมวกใช้สวมหัว ป้องกันไอแดด ป้องกันฝน นั่นคือประโยชน์หรือจุดมุ่งหมายของการใช้กุบ เมื่อจะเอามาใช้งาน คนผู้สร้างยังรังสรรค์ตกแต่งนั่นนี่เพื่อความสวยงามเข้าไปด้วย เป็นความงามตามทัศนะของเขา บางทีก็เป็นความงามที่ร่วมกับทัศนะของเรา แต่บางทีเขาเห็นว่างาม แต่เราเห็นว่ารุงรังก็มี มันคือความแตกต่าง...เท่านั้นเอง
กุบหรืองอบมีหลายรูปแบบ แต่ละท้องถิ่นมีภูมิปัญญาของตนเอง อาจรังสรรค์เสกสร้างต่างรูปต่างทรงออกไป ขึ้นอยู่กับภูมิศาสตร์วัฒนธรรม ขึ้นอยู่กับวัสดุพื้นฐานภายในท้องถิ่น ขึ้นอยู่กับความคิดฝันปั้นแต่งของคนในถิ่นนั้นๆ อย่างใบที่เอารูปมาลงให้ดู ท้องถิ่นของเขาคงมีไผ่มาก กาบไผ่หล่นเปล่าก็เปล่าดายกลายเป็นขยะอย่างเดียว เขาใส่ความคิดเข้าไป ประดิษฐ์ออกมาเป็นข้าวของเครื่องใช้ นอกจากได้ใช้ประโยชน์ ยังมีความงามให้เสพ เป็นอาหารตา เป็นอาหารใจ ใครเข้าถึงความงามมักเป็นคนร้ายไปไม่ได้หรอก ธรรมชาติสองตัวนี้มันขัดแย้งกันเอง ความงามโน้มนำไปทางความดี ชุบชูจิตใจให้ผ่องแผ้วเบางาม ใจสบาย อารมณ์อิ่มเอิบ ความคิดทางร้ายไม่ค่อยกำเริบหรอก