แต่งชีวิตด้วยเพลง

เพลงคือภาษาของท่วงทำนองที่ซึมซาบเข้าสู่ชีวิตได้อย่างง่ายดาย ด้วยเหตุนี้ชนทุกชาติทุกภาษาในทุกสังคมจึงใช้เพลงเป็นเครื่องมือส่งสาร ตั้งแต่ระดับของการร้องเล่น ไปจนกระทั่งถึงระดับของการสร้างอุดมการณ์ทางสังคมร่วมกัน

ตั้งแต่อยู่ในครรภ์ เสียงของแม่คือเสียงแรกที่ลูกคุ้นชิน และเมื่อคลอดออกมาแล้ว เสียงเดียวกันนี้ก็ได้ขับกล่อมกล่อมก่อนจะเข้าสู่ภวังค์ จนกระทั่งหลับสนิท นอกจากความรักความผูกพันระหว่างบุคคลแล้ว วิทยาศาสตร์ยังบอกกับเราว่า "ภาวะคลื่นสมองต่ำ่"นั้น ช่วยให้ผ่อนคลาย อารมณ์ดี มีความสุข อิ่มเอม เรียนรู้ได้ดี จดจำได้นานรวมถึงช่วยลดความก้าวร้าวในจิตใจลงได้ และในช่วงของการเข้าสู่ภวังค์ก็ยังเป็นช่วงที่จิตใต้สำนึกเปิด พร้อมที่จะรับข้อมูลต่างๆ ทั้งที่เป็นภาษาและบรรยากาศได้ในทันที เพราะไม่มีตัวตนที่สร้างจากจิตสำนึกมาขวางกั้น

เด็กที่เกิดมาในยุคของความเร่งรีบ เป็นเด็กขาดโอกาสที่จะได้รับสัมผัสแห่งรักจากแม่ โรงเรียนอนุบาลจึงต้องหาทางทดแทนสิ่งที่ขาดหายไป การกล่อมหลับ ทำได้ด้วยการร้องเพลงกล่อม หรือการเปิดเพลงเบาๆให้ฟัง หากเลือกเพลงที่บรรเลงด้วยเครื่องดนตรีไทยก็จะเป็นการสร้างความคุ้นชิน กับเสียงและท่วงทำนองของเพลงไทยเดิม ให้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตได้อย่างง่ายดาย โดยไม่ก่อให้เกิดความรู้สึกแปลกแยก ต่างจากการนำมาให้ฟัง เพื่อสร้างจิตสำนึกของความรักดนตรีไทยเอาเมื่อโต นอกจากนี้เสียงโน้ต ๕ เสียงของดนตรีไทย ยังเหมาะกับระดับการรับรู้ของสมอง และช่วยก่อให้เกิดภาวะคลื่นสมองต่ำอีกด้วย

ปรากฏการณ์ที่น่าสนใจของเด็กกลุ่มที่นอนฟังเสียงดนตรีไทยจนเคลิ้มหลับไปก็คือ เด็กกลุ่มนี้มีอารมณ์แจ่มใสเมื่อตื่นนอน (ในการกล่อมตื่น ทำได้ด้วยการเปิดเพลงบรรเลงเบาๆ เพื่อปลุกเขาให้ตื่นขึ้น ) และเมื่อพาไปชมการแสดงดนตรีไทยที่จัดขึ้นในบริเวณโรงเรียน เด็กกลุ่มนี้วิ่งเข้าไปหาเครื่องดนตรีไทยอย่างคุ้นเคย ทั้งๆที่ครั้งนี้เป็นครั้งแรกที่พวกเขาได้เห็น และยิ่งไปกว่านั้นเขายังปรบมือ โยกตัวตามจังหวะเพลงอย่างรื่นเริง โดยไม่วิ่งไปที่ไหนเลยจนกระทั่งจบการแสดง ปรากฏการณ์นี้ไม่ต่างอะไรกันกับเมื่อครั้งที่พ่อแม่พาพวกเขาไปศูนย์การค้า แล้วบรรดาเด็กก็ไปหยุดยืนอยู่หน้าร้านขายของเล่น โดยไม่ก้าวเท้าไปทางไหนอีกเลย เพราะในความรับรู้ เขา ของเล่นเป็นสิ่งเดียวที่เขารู้จักและมีความคุ้นชินมาก่อน ของเล่นจึงมีพลังดึงดูดให้เขาเข้าไปหาเมื่อต้องอยู่ท่ามกลางสรรพสินค้านานาชนิด ที่เขาไม่สามารถให้ความหมาย หรือทำความรู้จักกับสิ่งที่มีอยู่อย่างมากมายเหล่านั้นได้เลย เพราะมนุษย์จะมีชีวิตอยู่กับสิ่งที่เขาหาความหมาย และให้ความหมายต่อสิ่งนั้นได้เสมอ

เมื่อเด็กเติบโตขึ้นมาจนมีกลุ่มเพื่อน พวกเขามีเพลงร้องเล่นและการละเล่นที่โปรดปรานเฉพาะกลุ่มตน เด็กสมัยนี้ชอบเล่น" ตบแปะชาร์จ" ที่มีท่าปล่อยพลัง แต่ถ้าครูส่งเสริมให้รู้จักกับเพลงร้องเล่น และการละเล่นอย่างมอญซ่อนผ้า รีรีข้าวสาร เขาก็ยังสนุกกันได้อย่างไม่ขัดเขินว่าสิ่งนี้จะล้าสมัยหรือไม่

ในกลุ่มเด็กวัยรุ่นที่ถือกันว่าเรื่องเชย เรื่องล้าสมัย คือเรื่องที่ใหญ่ที่สุดในชีวิต ก็ยังต้องพ่ายแพ้ต่อคุณค่าที่แท้จริงที่อยู่เหนือกาลสมัยของดนตรีไทย ทุกวันนี้เสียงบอกเวลาพักของโรงเรียนคือเสียงรัวระนาดที่ดังกระหึ่มมาจากห้องดนตรีไทย เช่นเดียวกับเสียงบอกเวลาเลิกเรียนที่เด็กมัธยมขยันเล่นกันชนิดไม่ไล่ไม่เลิก แต่ทั้งนี้ก็ไม่ได้หมายความว่าในใจของพวกเขาจะไม่มีนักร้องยอดฮิตเข้าไปนั่งอยู่ในนั้น

พิธีกรรมหน้าเสาธงเป็นอีกโอกาสหนึ่งที่ทั้งครู และนักเรียน จะได้มาร่วมกันร้องเพลงที่มีความหมายดีๆร่วมกัน เพื่อให้เสียงเพลงที่ขับขานช่วยดึงพลังของคนในชุมชนโรงเรียนให้หลอมรวมเป็นหนึ่งเดียว การนำเอาพลังของภาษาที่มีความงาม มาถ่ายทอดอุดมการณ์ที่ตั้งมั่นว่าจะเป็นกำลังของสังคม ใส่ใจดูแลธรรมชาติ ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคปัญหา มองโลกด้วยความมีชีวิตชีวา และมองเห็นแง่งามของทุกวันที่ผันผ่านนั้น ถ่ายทอดถึงกันด้วยกระแสเสียง และใบหน้าที่แจ่มใส เบิกบาน เพื่อสร้างกำลังใจให้แก่กันและกัน แบ่งปันความรู้สึกดีๆร่วมกัน และลงมือทำให้วันทุกวันเป็นวันที่ดี มีคุณค่าทั้งแก่ตนเองและคนรอบข้าง

เด็กๆมีความผูกพันกับเพลงเหล่านี้มาก โดยเฉพาะเด็กที่อยู่ในวัยประถมต้น ครั้งแรกที่ผู้ปกครองนัดกันไปทัศนศึกษาที่ต่างจังหวัดในช่วงปิดภาคเรียน ระหว่างที่รอรถไฟอยู่ที่สถานี เด็กๆก็ต่อตัวกันเป็นรถไฟแล้วร้องเพลงที่เคยร้องด้วยกันตอนเช้าอย่างพร้อมเพรียง พวกเขากำลังใช้เสียงเพลงบอกกันและกันว่าพวกเรามีความสุข และเราทุกคนเป็นพวกเดียวกัน

เมื่อเพลงตอนเช้ามีมากขึ้น พวกเขาโตขึ้น บทเพลงเหล่านี้ก็ทำหน้าที่เชื่อมเขาเข้ากับสังคมนอกรั้วโรงเรียน และช่วยสร้างความรู้จักโลกให้ขยายออกไปเรื่อยๆ นอกเหนือจากเพลงโดราเอมอน เพลงโอ้ละหนอมายเลิฟแล้ว เขายังมีเพลงพระราชนิพนธ์ใกล้รุ่ง เพลงพระราชนิพนธ์สายฝน เพลงสยามพาเหรด เพลงสามัคคีชุมนุม เพลงรางวัลแด่คนช่างฝัน เพลงทานตะวัน และเพลงดีๆอีกอีกหลายเพลง ที่นำมาขับร้องด้วยกันยามเช้าเริงร่าอยู่ในหัวใจ บางครั้งครูก็นำเอาเพลงที่ร้องกันตอนเช้าไปเป็นแบบฝึกในการหาคำคล้องจอง ใช้เป็นแบบฝึกคัดลายมือ ฝึกหาความงามของคำและความหมาย และอื่นๆ เพื่อให้เด็กๆได้สัมผัสกับเนื้อหาของเพลงมากขึ้น สอนใจตัวเองด้วยบทเพลงได้บ่อยครั้งขึ้น

ผู้ใหญ่เองก็มีชีวิตผูกพันอยู่กับเพลงไม่แพ้กัน และสุขทุกข์ไปกับเพลงเสียยิ่งกว่าตอนที่อยู่ในวัยเด็ก ทุกครั้งเมื่อวาระดิถีขึ้นปีใหม่เวียนมาถึง เสียงเพลงคือเครื่องบอกให้เรารู้ว่าปีใหม่มาถึงแล้ว แม้จะไม่รู้คืนรู้วัน แต่หากได้ยินเสียงบทเพลงพระราชนิพนธ์พรปีใหม่ ดังแว่วมาจากวิทยุเมื่อใด คนไทยทุกคนรู้ได้ทันทีว่าปีใหม่มาเยือนอีกวาระหนึ่งแล้ว แต่ถ้าเป็นชาวต่างชาติพวกเขาก็ตั้งตารอที่จะร้องเพลง Auld Lang Syne (ทำนองเพลงสามัคคีชุมนุม)ด้วยกัน และส่งยิ้มให้กับคนข้างๆด้วยจิตใจ ที่แต่งแต้มไปด้วยความสุขจากเสียงเพลง

ssss Should auld acquaintance be forgot, and never brought to mind? Should auld acquaintance be forgot and days of Auld Lang Syne? For Auld Lang Syne, my dear, For Auld Lang Syne, We'll tak' a cup o' kindness yet' For Auld Lang Syne.

คำร้อง (ภาคภาษาอังกฤษ) Robert Burns
ทำนอง Old Scotch Air

[ประพนธ์]

ขอแจมเรื่องดนตรีกับครูใหม่หน่อยครับ ลูกชายคนเล็กผมกำลังเข้าสู่วัยรุ่น วันนี้ทีแรกตั้งใจว่าจะออกเดินทางไปบ้านที่ต่างจังหวัดกันในช่วงบ่าย แต่เจ้าลูกชายขอต่อรองอยู่โรงเรียนถึงสี่โมงเย็น เพราะช่วงบ่ายโรงเรียนมีจัดงานปีใหม่ แต่ที่สำคัญคือในปีนี้มีการเอานักร้องจาก Academy Fantasia (UBC) มาแสดงด้วย ...เลยไม่แน่ใจว่าเป็นอิทธิพลของดนตรี หรือนักร้อง ...สงสัยจะเป็นอย่างหลังมากกว่า ...สวัสดีปีใหม่ครับ ครูใหม่...

[อ้อ_สคส.]

สวัสดีปีใหม่ค่ะ ครูใหม่   เป็นความรู้ที่น่าสนใจทีเดียวค่ะ   พอดีตอนนี้มีหลานหญิงตัวน้อยวัย 5 เดือนกว่า (น้องมะพร้าว)  ดูเป็นเด็กอารมณ์ดีมาก  โดยเฉพาะช่วงเช้าเคยสังเกตเก็บข้อมูลหลานตอนก่อนตื่นนอน แล้วเห็นหลานยิ้มหลายหน (สงสัยว่าเด็ก 4 เดือน ฝันได้แล้วหรือ)   และพอตื่นนอนเมื่อเราเล่นตุ๊กตามือสีเหลืองสดใสพูดกับเขา (คล้ายเจ้าขุนทอง)   หลานก็มักจะชอบใจ ร้องอ้อแอ้ ยิ้มและหัวเราะตลอดค่ะ      อาจเป็นเพราะตอนพี่สะใภ้ตั้งครรภ์เปิดเพลงบรรเลงทุกวันตอนนอนมั๊งคะ     

[ครูใหม่]

สวัสดีปีใหม่ค่ะ อาจารย์ประพนธ์และคุณอ้อ

ดีใจจริงๆที่มีคนสนใจอ่านอย่างจริงจัง 

...โบราณจะเรียกอาการที่เด็กยิ้มแบบนี้ว่ายิ้มกับแม่ซื้อที่คอยดูแลอยู่  แต่โดยส่วนตัวค่อนข้างเชื่อว่าเด็กฝันได้จริงๆ  การเปิดเพลงบรรเลงให้เด็กฟังก็ช่วยให้เขาอารมณ์ดีได้ไม่ว่าจะอยู่ในครรภ์หรือคลอดออกมาแล้ว  จนถึงผู้ใหญ่อย่างเราๆ  ถ้าได้ฟังเพลงโปรดก็นอนยิ้มไปเหมือนกันค่ะ

[ครูอุ๊ย]

สวัสดีปีใหม่ค่ะครูใหม่

อุ๊ยก็ได้ลูกที่อารมณ์ดีและสติปัญญาดีจากการใช้ดนตรี เปิดให้ลูกฟังตั้งแต่อยู่ในท้องจนคลอดออกมาก็จะเปิดเพลงบรรเลงให้ฟังตอนนอนทุกวัน จนตอนนี้โตแล้ว (คนโต 15 ขวบ คนเล็ก 8 ขวบ) เวลาจะนอนก็ยังเปิดเพลงให้ฟังอยู่ อยาก share เรื่องดนตรีที่มีทำนองเร็ว จังหวะกระแทกกระทั้นรุนแรงก็สามารถกระตุ้นให้เกิดอารมณ์ก้าวร้าว และในขณะเดียวกันก็ทำลายด้านกายภาพได้ด้วย เช่นแม่ที่ตั้งครรภ์ถ้าฟังเพลงพวก hard rock ก็สามารถแท้งได้ค่ะ

[พ่อ ปลิว]

อยากขอเพลงสยามพาเหรด(เวอร์ชั่นเสียงเด็กร้องครับ)จะทำไฟล์วีดิโอเอาไว้ให้ลูก

ดูตอนโต เพื่อเป็นความทรงจำที่ดีของเค้าครับ ลูกชื่อน้องแอม2ขวบ6

เดือนอยู่ห้องเตรียม4ตัวโตสุดในห้อง แต่น่ารักครับ ผมเลี้ยงเองกับมือ ขอบคุณครับ.

[วิมลศรี ศุษิลวรณ์]

สวัสดีค่ะคุณพ่อน้องแอม

เพลงสยามพาเหรดที่ขอมามีแต่ที่เป็นไฟล์เสียงนะคะ ไม่ทราบว่าจะตรงกับที่คุณพ่อต้องการหรือเปล่า

ขอบคุณที่แวะเข้ามาอ่านนะคะ ดีใจแทนน้องแอมที่มีคุณพ่อที่น่ารักอย่างนี้

ครูใหม่ค่ะ :)

[นายประจักษ์ ปานอินทร์]

[ครูโย่ง]

สวัสดีครับ

• แวะมาทักทาย
• และมาอ่านบันทึกครับ
• รักษาสุขภาพด้วยนะครับ
• สู้ ๆ

[วิมลศรี ศุษิลวรณ์]

ขอบคุณอาจารย์ประจักษ์ และครูโย่งมากค่ะ ถ้ามีเวลาอย่าลืมแวะเข้าไปใน http://gotoknow.org/blog/krumaimai ด้วยนะคะ ใน "ฝึกตนฝนปัญญา" จะมีบันทึกที่เป็นปัจจุบันไว้ให้ทุกท่านได้เข้าไปแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันค่ะ

ครูใหม่ :)