นักอ่านรุ่นเยาว์

นักอ่านรุ่นเยาว์

                                                                                                            ครูภาวิณี

          ครูภาวิณีได้เลื่อนชั้นขึ้นชั้นประถมศึกษาปีที่สอง ลูกศิษย์เก่าๆพลอยยินดีกับครู ครูเองรู้สึกพอใจกับการเปลี่ยนแปลงหลังจากซ้ำชั้นป.1 มา 7 ปี แต่อย่างไรก็ตาม ครูก็ยังคงรับหน้าที่ดูแลนักเรียนห้องใหญ่ คือ ป.2 ทีม มีนักเรียน 69 คน เกือบทั้งหมดเป็นลูกศิษย์ที่สอนมาจากห้อง ป.1 ทีม คู่ทีมปีนี้คืออาจารย์วรรณาเป็นอาจารย์เพิ่งจบปริญญาตรีจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เราวางแผนการทำงานร่วมกัน โดยครูภาวิณีทำหน้าที่เป็นผู้สอนหลักในวิชาคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ ส่วนครูวรรณาเป็นผู้สอนหลักในวิชาภาษาไทยและสังคมศึกษา นอกจากนี้ เราวางแผนทำกิจกรรมพัฒนาความเป็นเลิศด้านภาษาไทยให้กับลูกศิษย์ เราตั้งความหวังที่จะให้ลูกศิษย์เป็นนักอ่านรุ่นเยาว์

         โรงเรียนเรามีกิจกรรมส่งเสริมการอ่านทั้งในระดับโรงเรียน ซึ่งรับผิดชอบโดยห้องสมุด และกิจกรรมระดับห้องเรียน ห้องสมุดโรงเรียนเป็นแหล่งความรู้ที่นักเรียนนิยมมาก นักเรียนเรียนรู้วิธีการใช้ห้องสมุดอย่างมีมรรยาท ไม่ส่งเสียงรบกวนผู้อื่น ไม่นำอาหารเข้าไปรับประทาน หยิบจับหนังสืออย่างทะนุถนอม ไม่ฉีกหรือขีดเขียน เป็นต้น เด็กๆมีความรู้ ความเข้าใจ และปฏิบัติถูกต้องเหมาะสม จากการสอนของครูฉันทนา  ภาพที่ครูพานักเรียนชั้นป.1 เดินแถวจากห้องเรียนเข้าห้องสมุด น่ารักมาก ครูพานักเรียนนั่งกับพื้นเสื่อในห้องสมุด ขณะที่ครูนั่งบนม้านั่งตัวเล็กๆ แล้วคุยกับเด็กๆ ให้รู้สึก สิ่งที่อยู่ในห้องสมุด การใช้ และการปฏิบัติตนเองอย่างเหมาะสม แล้วเรียนรู้สาระที่น่าสนใจจากการเล่าของครู ครูมีลีลาการเล่านิทาน ฟังสนุก เด็กๆฟังอย่างใจจดใจจ่อตามการดำเนินเรื่อง ครูมีคำถามบ้าง มีจังหวะให้นักเรียนเดาเรื่องเล่าต่อ ชั่วโมงนิทานนับเป็นชั่วโมงภาษาไทยที่บูรณาการการพัฒนาลักษณะนิสัยรักการอ่าน และกิจนิสัยในกาใช้ห้องสมุด หนังสือที่ผ่านการแนะนำมักจะขายดีในตอนเย็น ขายดีในที่นี้หมายถึง ได้รับความนิยมสูง นักเรียนพากันยืมกลับบ้านไปอ่านให้น้องตัวเล็กๆที่บ้านฟัง หรืออ่านให้คุณพ่อคุณแม่ฟัง นักเรียนจะได้แต้มคะแนนรักการอ่านทุกครั้งที่ยืมหนังสือกลับบ้าน นักเรียนต้องทำบัตรยืม และต้องนำมาคืนในวันรุ่งขึ้น พอสิ้นภาคการเรียน ห้องสมุดจะประกาศ “ยอดนักอ่าน” ตามสถิติการยืม

            กิจกรรมยอดนักอ่านของห้องสมุดเป็นกิจกรรมจูงใจนักเรียนมาก แต่จากการติดตามนักเรียนที่ได้รับรางวัลพบว่า ด.ญ.ปอ มีสถิติการยืมสูงมากแต่อ่านหนังสือไม่คล่อง ไม่มีสมาธิในการอ่าน ดูเหมือนและไม่ชอบอ่านหนังสือเสียด้วยซ้ำไป นักเรียนเล่าให้ฟังอย่างไม่ปิดบังว่า ยืมไปอวดคุณแม่บ้าง แต่ที่ตั้งใจทำคือทำตัวเลขยอดการยืมให้ติดอันดับที่หนึ่ง ความจริงจากเด็กหญิงปอ ทำให้ครูบรรณารักษ์ต้องคิดกิจกรรมเพิ่มอีก 1 รายการ คือการตอบคำถามรายสัปดาห์ ครูบรรณารักษ์ติดประกาศคำถามประจำสัปดาห์ ให้นักเรียนส่งคำตอบมาชิงรางวัล คำตอบค้นได้จากหนังสือในห้องสมุด ผู้ตอบถูกจะมีชื่อประกาศเป็นคนเก่ง และรวบรวมคะแนนเป็นรางวัลในวันปิดภาคเรียน พร้อมรางวัลยอดนักอ่าน การมีรางวัลสองลักษณะทำให้นักเรียนรู้สึกสนุก อ่านมากขึ้น คนเก่งช่วยคนอ่อนให้อยากอ่าน เพราะไม่จำกัดผู้ตอบถูก เด็กหญิงปอก็เป็นคนหนึ่งที่มีกำลังใจอ่านมากขึ้น

           เมื่อนักเรียนขึ้นชั้น ป.2 นักเรียนมีทักษะการใช้ห้องสมุดมากขึ้น กิจกรรมส่งเสริมการอ่านระดับชั้นเรียนจึงเน้นทักษะการอ่าน ให้นักเรียนได้สัมผัสอรรถรสจากการอ่าน รู้สึกสนุกหรือมีอารมณ์คล้อยตามสาระที่อ่าน เราจึงวางแผนและปฏิบัติการให้นักเรียนและผู้ปกครองมีส่วนร่วมโดยใช้หลักการเดิมๆ คือ จัดสภาพเอื้อ ประกาศเชิญชวน ตามติดเป็นรายคน สร้างกระบวนการปฏิบัติต่อเนื่อง และชื่นชมในความสำเร็จ

           การจัดสภาพเอื้อเป็นความถนัดของครูสองคนโดยจัดมุมห้องส่วนท้าย ให้มีป้านเชิญชวนการอ่านมีป้ายชื่อนักเรียน 69 คน พร้อมบันทึกผลงาน ป้านนี้ใช้วิธีเดิมยึดหลักประหยัดเงินและแรงงาน เขียนรายชื่อลงบนแผ่นกระดาษแข็งหน้าขาวหลังเทา ตีตารางเตรียมเขียน  ในช่องวัน เริ่มวันจันทร์ถึงวันศุกร์ และช่องสุดท้าย “รวม” นำพลาสติกใสมาขึงหุ้มไว้ เท่านี้ก็พร้อมที่จะใช้งานบันทึกการอ่านของเด็ก ที่มุมห้องนี้มีกล่องใส่แผ่นกระดาษแข็งขนาด A4 พร้องเลขลำดับที่มุมขวาบนกระดาษแข็งนี้ มีเรื่องราวหน้าอ่าน มีความยาว 1 หน้า เรื่องราวต่างๆ ครูหามาจากหนังสือในห้องสมุดบ้าง หนังสือพิมพ์บ้าง และครูแต่งขึ้นเองบ้าง เริ่มแรกเล่าทำไว้ 10 แผ่น เกี่ยวกับธรรมชาติวิทยา เช่น กบ แมลงปอ ดวงดาว เกี่ยวกับเรื่องเล่าเรื่องหมูได้แก่ จอมซฯ เรื่องพร 3 ประการ และเรื่องกลองวิเศษ ด้านหลังของความรู้หรือนิทาน แต่ละเรื่อง มีคำถามลับๆ เกี่ยวกับเรื่องที่อ่าน เพื่อไว้ตรวจสอบว่านักเรียนอ่านรู้เรื่องหรือไม่

           ต่อไปขั้นประกาศเชิญชวนตามติดเป็นรายงาน  เริ่มใช้ชั่วโมงโฮมรูม  ให้นักเรียนอาสามาอ่านให้เพื่อนฟัง  แล้วให้อีกคนหนึ่งมาถามผู้อ่าน  เพื่อตรวจสอบความเข้าใจในการอ่าน  โดยใช้คำถามจากด้านหลังข้อความ  เมื่อนักเรียนอ่านแล้วตอบคำถามได้แล้ว  ครูก็บันทึกลงในช่องที่ตรงกับชื่อนักเรียนและวันที่ทำกิจกรรม  ครูแนะนำให้นักเรียนอ่านตามความสนใจ  บอกเวลาเรียน  คนเก่งจะมีการอ่านทุกวัน
สร้างกระบวนการปฏิบัติต่อเนื่อง  ครูขอความร่วมมือจากผู้ปกครอง  แนะนำให้ทำแล้วมาเติมในกล่อง  คัดเรื่องที่อยู่ในความสนใจของเด็ก  อาจเขียนเอง  หรือตัดจากหนังสือพิมพ์
นักเรียนเก่ง  เพียง ป.2 นักเรียนมีทักษะการอ่านหนังสือที่น่าพอใจ  และมีนักเรียนเขียนเติมร่วมกับการสร้างบรรยากาศ