สักสองสัปดาห์ก่อน สอนชั้น ม.1 กลุ่มวิชาเลือก สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์เพิ่มเติม วิชา เริ่มต้นโครงงานวิทยาศาสตร์ จุดประสงค์เพื่อให้นักเรียนเรียนรู้วิธีการและทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เป็นการปูพื้นฐานให้นักเรียนสามารถคิดและลงมือทำโครงงานวิทยาศาสตร์ได้ด้วยตนเอง

วันนี้นักเรียนเตรียมอุปกรณ์อะไรก็ได้ ที่จะนำมาใช้ในการทำโทรศัพท์อย่างง่าย ซึ่งผมบอกให้นักเรียนเตรียมล่วงหน้า ตั้งแต่เมื่อเรียนสัปดาห์ที่แล้วแล้ว ผมสังเกตเห็นนักเรียนเตรียมเชือกฟางบ้าง ด้ายบ้าง เส้นเอ็นบ้าง ถ้วยโฟมบ้าง แก้วพลาสติกบ้าง ฯลฯ ค่อนข้างจะพร้อมเพรียง มีบางกลุ่ม บางคน ที่ไม่ค่อยรับผิดชอบ ค่อยๆเตือนบ้าง ดุบ้าง ลงโทษบ้าง คงอย่างนี้แหละ นักเรียนเรา..ความแตกต่างมีจริง

ผมตั้งคำถามกับนักเรียน“โทรศัพท์ที่เรากำลังจะทำกัน อะไรบ้างที่จะทำให้มีเสียงดังชัดเจน...ดังกว่า?” นักเรียนช่วยกันคิด และช่วยกันตอบ ความยาวของสายโทรศัพท์ ความตึงของสายโทรศัพท์ ชนิดของสายโทรศัพท์ ชนิดของหูฟัง ขนาดของหูฟัง ฯลฯ

“จะต้องทดลองอย่างไร เพื่อพิสูจน์ว่าที่เราคิดนั้นเป็นจริง” ผมยกตัวอย่างคำตอบของนักเรียนคนหนึ่งซึ่งบอกว่า โทรศัพท์จะดังชัดเจนกว่า เพราะชนิดของหูฟัง มาให้นักเรียนทั้งชั้นช่วยกันออกแบบการทดลอง

จากนั้นลองถามว่าถ้าทดลองอย่างที่นักเรียนว่ามานี้ อะไรคือตัวแปรต้น อะไรคือตัวแปรตาม เสียงพูดต้องดังเท่ากันทุกครั้งมั้ย คนพูดน่าจะเป็นคนเดียวกันมั้ย คนฟังล่ะ? ผลัดกันฟังหรือฟังด้วยคนคนเดียวจะดีกว่า ผมใช้คำถามเหล่านี้ ซักซ้อมการควบคุมตัวแปร ในการทดลองที่นักเรียนแต่ละกลุ่มจะต้องทำต่อไป เพื่อพิสูจน์ความคิดตัวเอง

ผมใช้วิธีพวกนี้หรือคล้ายๆกันนี้ สอนนักเรียนกลุ่มนี้ มาจนเกือบครบปีการศึกษาแล้วครับ เหลือไม่ถึงเดือนเอง... สำหรับการเรียนวิชานี้ครั้งล่าสุด เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา ผมอดชื่นชมนักเรียนทุกคนในชั้นดังๆ ต่อหน้า ด้วยความจริงใจ(มิใช่เป็นแค่การให้กำลังใจ)ไม่ได้ว่า“นักเรียนรู้จักตัวแปรดีขึ้นมากเลย การทดลองที่นักเรียนช่วยกันคิดขึ้นมา ถูกต้องเกือบทั้งหมด”