บทคัดย่อชื่อนวัตกรรม                       สื่อเกมการศึกษาพัฒนาการคิดหาเหตุผลของเด็กปฐมวัยชื่อผู้เสนอนวัตกรรม                  นางสาวธัญญลักษณ์  มั่นเหมาะ โรงเรียนชุมชนบ้านเหมืองหม้อ  สพท.แพร่เขต 1นวัตกรรมด้าน                    การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา                สื่อเกมการศึกษาพัฒนาการคิดหาเหตุผลของเด็กปฐมวัยชุดนี้  เป็นผลงานเกมการศึกษาที่ได้ปรับปรุงพัฒนาขึ้นจากคู่มือครูเกมการศึกษาตามหน่วยการเรียนในแผนการจัดประสบการณ์ชั้นอนุบาลปีที่ 2  ปีพุทธศักราช 2540  ของสำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ  ได้จัดทำไว้ประกอบแผนการจัดประสบการณ์และเป็นสื่ออุปกรณ์หลักในช่วงการจัดกิจกรรมเกมการศึกษาและเสริมในกิจกรรมเสรี  ซึ่งต้องจัดให้เด็กปฐมวัยเล่นทุกวันตามตารางกิจกรรมประจำวันที่กำหนดในหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช  2546 เกมการศึกษาที่ปรับปรุงพัฒนาขึ้นมาใหม่นี้  มีเป้าหมายหลัก  3  ประการ  คือ1.  เพื่อปรับปรุงด้านคุณลักษณะของเกมการศึกษาหรือสื่อให้เป็นสิ่งเร้าใจ  ดึงดูดใจสำหรับเด็กการสร้างสื่อเกมการศึกษาครั้งนี้  ได้ปรับปรุง  รูปแบบ  รูปภาพ  สี  ให้น่าสนใจสำหรับเด็ก  รวมถึงจัดทำด้วยวัสดุที่แข็งแรง  ทนทานและไม่เป็นอันตรายต่อเด็ก  มีระบบการจัดเก็บสื่อแต่ละชุด  โดยทำสัญลักษณ์เป็นภาพ หรือกระดาษสี  ติดด้านหลังของสื่อทุกชุดเพื่อให้เด็กจัดเก็บแยกประเภทของสื่อได้ด้วยตนเอง  สื่อเกมการศึกษาแต่ละชุดมีตัวอย่างวิธีการเล่นสำหรับเด็ก  และมีคู่มือสำหรับครูในการศึกษาและนำไปใช้ในโอกาสต่อไป                ในช่วงเวลาที่เด็กเล่นครูสามารถปลูกฝังให้เด็กมีวินัยในตนเองและมีความรับผิดชอบโดยรู้จักเก็บของเล่นเข้าที่ได้  รู้จักทำงานจนสำเร็จ  รู้จักเล่นเป็นรายบุคคลและเป็นกลุ่ม  ไม่แย่งหรือหยิบจับของผู้อื่นซึ่งสอดคล้องกับมาตรฐานหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย    มาตรฐานที่  4  มีคุณธรรม  จริยธรรมและมีจิตใจที่ดีงาม                ตัวบ่งชี้ที่  1  มีวินัยในตนเองและความรับผิดชอบ                ตัวบ่งชี้ที่  2  ซื่อสัตย์สุจริตและยอมรับความผิดพลาดของตนเองและผู้อื่น                ตัวบ่งชี้ที่  3  มีความเมตตากรุณาและช่วยเหลือแบ่งปัน2.  เพื่อพัฒนาคุณภาพให้สอดคล้องกับมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของเด็กปฐมวัยและส่งเสริมให้เด็กได้เล่นอย่างมีจุดมุ่งหมาย  ซึ่งถือว่าเป็นหัวใจสำคัญของการจัดประสบการณ์ให้เด็ก  คือ  ออกแบบเกมการศึกษาเพื่อพัฒนาความสามารถในการคิด  การแก้ปัญหา  การหาเหตุผล  การเรียงลำดับ  การจัดกลุ่ม  การจัดจำพวก  การเชื่อมโยงความสัมพันธ์ในมิติต่างๆ  เพื่อให้สอดคล้องกับมาตรฐานหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย  มาตรฐานที่  10  มีความสามารถในการคิดและแก้ปัญหาได้เหมาะสมกับวัย                ตัวบ่งชี้ที่  1  มีความคิดรวบยอดในการเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ                ตัวบ่งชี้ที่  2  แก้ปัญหาในการเล่นหรือทำกิจกรรมต่าง ๆ  มาตรฐานที่  12  มีเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้และมีทักษะในการแสวงหาความรู้                ตัวบ่งชี้ที่  1  สนใจเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ  รอบตัว                ตัวบ่งชี้ที่  2  แสวงหาคำตอบด้วยวิธีที่หลากหลาย 3.       เพื่อเพิ่มพูนปริมาณของเกมการศึกษาให้เพียงพอและสนองต่อการเรียนรู้ของเด็ก  ธรรมชาติของเด็กเมื่อได้เล่นของเล่นจะเป็นสุข  ร่าเริง  ยิ้มแย้มแจ่มใส    เกมการศึกษาเป็นของเล่นที่ช่วยให้เด็กเกิดการเรียนรู้โดยใช้การสังเกต  การคิดหาเหตุผล  การแก้ปัญหา  เด็กเรียนรู้โดยผ่านการกระทำของตนเอง   เรียนรู้จากการเล่น           เด็กเรียนรู้ในการแก้ปัญหาได้จากประสบการณ์ที่เคยเห็นหรือเคยเล่นมาก่อน  และเมื่อประสบผลสำเร็จในการเล่นแต่ละครั้งจะช่วยให้เด็กมีความมั่นใจ  ภาคภูมิใจ  ต้องการสื่อที่ยากขึ้น  ท้าทายความสามารถมากขึ้น  ครูต้องปรับปรุงพัฒนาสร้างสื่อให้มีคุณภาพและปริมาณเพิ่มพูนขึ้นเสมอ  รวมทั้งต้องวางแผน  ออกแบบวิธีการเล่นให้ใช้ความสามารถที่สูงขึ้นเป็นลำดับ  ทั้งนี้เพื่อให้สอดคล้องกับมาตรฐานหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย    มาตราฐานที่  3  มีสุขภาพจิตดีและมีความสุข                ตัวบ่งชี้ที่  1  แสดงออกทางอารมณ์อย่างเหมาะสมกับวัยและสถานการณ์                ตัวบ่งชี้ที่  2  มีความรู้สึกที่ดีต่อตนเองและผู้อื่น  รูปแบบของเกมการศึกษาเพื่อพัฒนาการคิดหาเหตุผลของเด็กปฐมวัยชุดนี้  มี  5  รูปแบบ  ดังนี้เกมหาความสัมพันธ์ภาพแบบอุปมา  อุปไมย  เป็นสื่อที่ฝึกฝนให้เด็กเรียนรู้เกี่ยวกับการเปรียบเทียบอย่างมีเหตุผลโดยสังเกตความสัมพันธ์กับภาพที่กำหนดให้  1  คู่  วิเคราะห์ความสัมพันธ์นั้นแล้วหารูปภาพที่สัมพันธ์      ในรูปแบบเดียวกันมาเติมในช่องว่างให้เหมาะสม                         เกมเรียงลำดับภาพตามแบบที่กำหนด   เป็นสื่อที่มุ่งให้เด็กวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของภาพตัวอย่างที่กำหนดว่ามีความสัมพันธ์ต่อเนื่องกันอย่างไร  แล้วนำความสัมพันธ์นั้นมาคิดแก้ปัญหาในการเล่นสื่อแต่ละชุดจะออกแบบให้เด็กคิดจากง่ายไปหายาก                    เกมซ่อนภาพ  เป็นสื่อที่มุ่งให้เด็กคิดหาเหตุผลจำแนก/จัดกลุ่มภาพที่กำหนดให้จำนวน  4  ภาพ  โดยให้หา เหตุผลภาพที่ไม่เข้ากลุ่ม  1  ภาพ  โดยนำแผ่นกระดาษไปปิดภาพนั้นไว้พร้อมทั้งให้เหตุผลประกอบการคิด   เกมหาภาพ   เป็นสื่อที่ฝึกให้เด็กสังเกตภาพ  4  ภาพ  ซึ่งกระจายอยู่ในกรอบที่กำหนด  กรอบละ  3  ภาพ  ให้เด็กหาภาพที่ขาดไปมาเติมเต็มให้ครบ  4  ภาพ  ในแต่ละกรอบ     เกมตารางสัมพันธ์สองด้าน   เป็นสื่อที่ฝึกให้เด็กคิดหาความสัมพันธ์เชื่อมโยงอย่างเป็นเหตุเป็นผล  โดยหาคำตอบให้สอดคล้องกับคำสั่งซึ่งอาจเป็นคำสั่งด้านเดียวหรือสองด้าน                สะท้อนความคิด                จากการที่ได้พัฒนาสื่อเกมการศึกษาเพื่อพัฒนาการคิดหาเหตุผลสำหรับเด็กปฐมวัยครั้งนี้  เพราะมีความมุ่งมั่นในการสอนและพัฒนาเด็กอย่างแท้จริง  ข้าพเจ้าได้แสวงหาความรู้และเทคนิควิธีการใหม่ ๆ  มาสร้างสื่อที่เหมาะสมและสอดคล้องกับการเรียนรู้ของเด็ก  จัดประสบการณ์ที่เน้นเด็กเป็นสำคัญ  คือ  ให้เด็กได้มีโอกาส  คิด  เลือก  หยิบจับ  อธิบาย  หาสื่อที่เร้าความสนใจ  โดยคำนึงถึงพัฒนาการตามวัยของเด็ก  การสร้างสื่อใหม่ ๆ  ขึ้นเป็นประจำทำให้ข้าพเจ้าเกิดความมั่นใจ  ภาคภูมิใจ  รวมถึงเกิดการเรียนรู้ในการปรับปรุงเทคนิคต่าง ๆ  ให้มีประสิทธิภาพขึ้นเป็นลำดับ  นอกจากนี้ทำให้ข้าพเจ้ามีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับเด็ก  ผู้ปกครอง  เพื่อนครู  และชุมชนเพราะได้มีโอกาสแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในการพัฒนางานและคุณภาพการจัดการศึกษาปฐมวัยอย่างต่อเนื่อง  ในฐานะที่ปฏิบัติหน้าที่ครูผู้สอนข้าพเจ้ามีความตั้งใจที่จะวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ของเด็กต่อไปอย่างยั่งยืน